Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu, Birleşik Krallık'ta bilinen adlarıyla AB referandumu ve Brexit referandumu, 23 Haziran 2016 Perşembe günü ülkenin Avrupa Birliği'ne üyeliği konusundaki desteği ölçmek amacıyla Büyük Britanya ve Cebelitarık'ta gerçekleştirilen,[1][2] bağlayıcı olmayan[3] referandumdur. Referandum sonucunda %51.9 ile AB'den ayrılmaya yönelik oylar birinci çıkmıştır.[4][5][6][7] İngiltere ve Galler'in büyük bölümü ayrılma yönünde oy kullanırken İskoçya, Kuzey İrlanda ve Cebelitarık AB'de kalınması yönünde oy kullanmıştır.[8] Birkaç yıl süreceği tahmin edilen AB'den ayrılma süreci için İngiliz Hükûmeti'nin Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesine göre karar alması gerekmektedir[9] ancak henüz böyle bir karar mevcut değildir.[10]
| ||||||||||||||||||||||
Birleşik Krallık, Avrupa Birliği'nin bir üyesi olarak kalmalı ya da Avrupa Birliği'nden ayrılmalı mıdır? | ||||||||||||||||||||||
| Sonuçlar | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||
 Oy bölgeleri göre sonuçlar | ||||||||||||||||||||||
| Haritada bir rengin koyu tonları, ilgili oyun fazlalığını göstermektedir. | ||||||||||||||||||||||
Bu referandum ülke tarihindeki üçüncü, Avrupa Birliği üyeliği konusunda ise ikinci referandum olmuştur. Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği, ülkenin 1973'te o zamanki adıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katıldığından beri tartışma konusu olmuştur. Bu konudaki ilk referandum 1975'te yapıldı, seçmenlerin %67'si üyeliğin devam etmesi yönünde oy kullandı; ancak o zamandan günümüze Avrupa Birliği'nin yapısı büyük ölçüde değişti.[11] Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumunun diğer yaygın kullanımı ise "Brexit" sözcüğüdür. Brexit, "Britain" (Britanya) ve "exit" (çıkış) sözcüklerinin birleşmesinden oluşmakta ve İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasını ifade etmektedir. İngiltere'nin Avrupa Birliğinden ayrılma talepleri arasında İngiltere'ye gelen göçmenler dikkat çekmektedir. David Cameron, ülkelerine gelen göçmenlerin devlet yardımlarından yararlanmasına karşı olduğunu dile getirdi ve bu konunun müzakere edilmesi için AB'ye başvurdu. Fakat AB ülkeleri Cameron'un bu önerisine karşı olduklarını dile getirdi. Sunday Times gazetesinin 3-4 Eylül tarihlerinde bin 4 kişiyle yaptırdığı bir anket sonucunda, ankete katılanların yüzde 43'ü ülkenin AB'den ayrılması gerektiğini ifade etti.[12] Referandum öncesi, ülkenin AB'den ayrılmaması yönündeki kampanyalara katılan Birleşik Krallık İşçi Partisi milletvekili Jo Cox, uğradığı silahlı saldırı sonrasında öldü.[13]
Birleşik Krallık bünyesinde siyaset yapan birçok siyasi parti, hangi yönde oy kullanılması gerektiğine dair fikirlerini belirtmiştir. Burada parti genel olarak fikir belirtmiş olsa da, partinin tümünü kapsayan bir karar alınmadığı için bireysel olarak parti içerisinde yer alan parti yetkilileri ve üyeleri açık bir şekilde farklı düşündükleri yönünde açıklama yapmışlardır.
| Parti | Bölge![Not 1] Birleşik Krallık, AB'den ayrılsın mı? | Ref. | Politik Pozisyon | |
|---|---|---|---|---|
| Liberal Demokratlar | Büyük Britanya | Hayır | [14] | Merkez |
| İşçi Partisi | Büyük Britanya | Hayır | [15][16] | Merkez sol |
| İngiltere ve Galler Yeşiller Partisi | İngiltere ve Galler | Hayır | [17] | Sol |
| İskoçya Yeşiller Partisi | İskoçya | Hayır | [18] | Sol |
| Kuzey İrlanda Yeşiller Partisi | Kuzey İrlanda | Hayır | [19] | Sol |
| Plaid Cymru | Galler | Hayır | [20] | Merkez sol |
| İskoç Ulusal Partisi | İskoçya | Hayır | [21][22] | Merkez sol |
| Sinn Féin | Kuzey İrlanda | Hayır | [23] | Sol |
| Sosyal Demokrat İşçi Partisi | Kuzey İrlanda | Hayır | [24] | Merkez sol |
| İttifak Partisi | Kuzey İrlanda | Hayır | [25][26] | Merkez |
| Ulster Birlik Partisi | Kuzey İrlanda | Hayır | [27] | Merkez sağ |
| Muhafazakâr Parti | Birleşik Krallık | Nötr | [28][29][30] | Merkez sağ |
| Demokratik Birlik Partisi | Kuzey İrlanda | Evet | [31] | Merkez sağ |
| Geleneksel Birlikçi Ses | Kuzey İrlanda | Evet | [32] | Sağ |
| Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi | Birleşik Krallık | Evet | [33] | Sağ |
Bunun haricinde daha küçük partiler olan Respect Party,[34][35] Trade Unionist and Socialist Coalition (TUSC),[36] Independence from Europe,[37] ve British National Party (BNP)[38] Avrupa Birliği'nden çıkma yönünde bir tutum sergileyeceklerini açıklamışlardır. Scottish Socialist Party (SSP) Avrupa Birliği'nde kalınması yönünde açıklama yapmışlardır.[39]
Rererandumdan iki gün önce Birleşik Krallık Seçim Komisyonu yaptığı açıklama ile 9 Haziran 2016 tarihine kadar kayıt yaptıran seçmenlerin sayısını açıklamıştır. Buna göre 46.475.420 seçmenin referandumda oy kullanacağı bildirilmiş, bu sayının adada en son iki yıl önce yapılan 2015 Birleşik Krallık genel seçimlerinden iki milyon fazla seçmen anlamına geldiği ifade edilmiştir.[40]
| Bölge | Seçmen |
|---|---|
| İngiltere | 38.956.824 |
| İskoçya | 3.988.492 |
| Galler | 2.270.743 |
| Kuzey İrlanda | 1.260.955 |
| Cebelitarık | 24.117 |
| Toplam | 46.499.537 |
Birleşik Krallık'ta 23 Haziran 2016'da yerel saat 22:00'a kadar devam eden oy verme işlemi sonunda gerçekleştirilen sayımların ilk sonuçları 24 Haziran 2016 yerel saat ile 00:45'te Birleşik Krallık Seçim Komisyonu tarafından açıklanmış, bu sonuçlar doğrultusunda da halkın %51,9'unun AB'den çıkılması yönünde oy kullandığı belirtilmiştir.
| Ülke | Katılım (%) |
AB yanlısı | Brexit yanlısı | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | Oy | % | ||
 İngiltere |
73,0 | 13.266.996 | 46,6 | 15.188.406 | 53,4 |
 İskoçya |
67,2 | 1.661.191 | 62,0 | 1.018.322 | 38,0 |
 Galler |
71,7 | 772.347 | 47,5 | 854.372 | 52,5 |
 Kuzey İrlanda |
62,7 | 440.707 | 55,8 | 349.442 | 44,2 |
 Cebelitarık |
83,5 | 19.322 | 95,9 | 823 | 4,1 |
| Toplam | 72,21 | 16.141.241 | 48,11 | 17.410.742 | 51,89 |
| Bölge | Katılım | AB yanlısı | Brexit yanlısı | AB yanlısı % | Brexit yanlısı % |
|---|---|---|---|---|---|
| East Midlands | 74,2 | 1.033.036 | 1.475.479 | 41,18 | 58,82 |
| Doğu İngiltere | 75,7 | 1.448.616 | 1.880.367 | 43,52 | 56,48 |
| Londra | 69,7 | 2.263.519 | 1.513.232 | 59,93 | 40,07 |
| Kuzeydoğu İngiltere | 69,3 | 562.595 | 778.103 | 41,96 | 58,04 |
| Kuzeybatı İngiltere | 70,0 | 1.699.020 | 1.966.925 | 46,35 | 53,65 |
| Kuzey İrlanda | 62,7 | 440.707 | 349.442 | 55,78 | 44,22 |
| İskoçya | 67,2 | 1.661.191 | 1.018.322 | 62,00 | 38,00 |
| Güneydoğu İngiltere | 76,8 | 2.391.718 | 2.567.965 | 48,22 | 51,78 |
| Güneybatı İngiltere & Cebelitarık | 76,7 | 1.503.019 | 1.669.711 | 47,37 | 52,63 |
| Galler | 71,7 | 772.347 | 854.572 | 47,47 | 52,53 |
| Batı Midlands | 72,0 | 1.207.175 | 1.755.687 | 40,74 | 59,26 |
| Yorkshire ve Humber | 70,7 | 1.158.298 | 1.580.937 | 42,29 | 57,71 |
Referandum sonuçlarının açıklamasın ile birlikte AB'den ayrılmak isteyenlerin çoğunlukta olması ile birlikte Sterlin değer kaybı yaşayarak, dolar karşısında 1985 yılından bu yana en düşük seviyesine ulaşmıştır. Sterlin kısa bir sürede dolar karşısında %10, Euro karşısında da %7 değer kaybetmiştir. Tüm dünya borsalarında verilen Brexit kararı sonrasında ciddi düşüşler yaşanmış, altın piyasasında yukarı yönde hızlı hareketlenme gözlemlenmiştir.[41] Referandum sonrası Londra Borsasının vadeli işlemlerindeki düşüşü ise yüzde 8'leri buldu. Yatırımcılar ise ABD borsasına yöneldi. Uluslararası Para Fonu yaptığı açıklamada ülkenin gelişme hızı ile milli gelirin azalabileceğini belirtti.[42] Moody’s referandumdan bir gün sonra ülkenin kredi notu görünümünü “durağandan” “negatife”çevirdi. 30 Haziran'da ise İngiltere'nin önde gelen banka ve konut finansman şirketlerinin de görünüm notu düşürüldü.[43] Kredi değerlendirme kuruluşlarından Standard and Poor's (S&P), İngiltere'nin kredi notunu en yüksek düzey olan AAA'dan iki alt seviye olan AA durumuna indirdi indirdi. Diğer bir kuruluş Fitch Ratings ise ülkenin AA+ olan kredi notunu AA'ya düşürdü.[44]
Büyük Britanya genelinde AB'den ayrılmak isteyenlerin %51,9 ile referandumu önde bitirmesi sonucunda İngiltere başbakanı David Cameron istifa edeceğini ve Ekim ayında gerçekleştirilecek parti kongresinde aday olmayacağını açıklamıştır.[45]
İskoçya Birinci Bakanı Nicola Sturgeon referandum sonuçlarının açıklanmasından sonra, ülkesi İskoçya'nın referandumda büyük oranda AB yanlısı oy kullanmasına rağmen İngiltere'den gelen oylar nedeniyle AB'nin dışında kalacak olmasını kabul edilemez bulduğunu bildirmiştir. Sturgeon yaşanan bu gelişmeler neticesinde 2014 yılında gerçekleştirilen ve o dönem bağımsızlığın reddedildiği referandumunun kendileri için yeniden gündeme geleceğini açıklamıştır.[46]
Aynı yönde açıklamalar Kuzey İrlanda'dan da gelmiştir. Kuzey İrlanda'da AB referandumunda çoğunlukla AB yanlısı oy kullanmış, Birleşik Krallık genelinde Brexit yanlısı oyların çoğunlukta olması nedeniyle AB'den ayrılmak istemediklerini ifade etmişlerdir. Bu doğrultuda özellikle Sinn Féin partisi Kuzey İrlanda'da referandum yapılarak adanın kuzeyinin İrlanda Cumhuriyeti ile birleşip birleşmemenin sorulması yönünde adımlar atılması gerektiğini ifade etmiştir.[47] Aynı süreçte İrlanda Posta Merkezinden yapılan açıklamada olağandışı bir düzeyde Kuzey İrlanda vatandaşının İrlanda Cumhuriyeti pasaportuna sahip olabilmek adına başvuruda bulunduğunu bildirmiştir.[48]
AB referandumunda Brexit kararının çıkmasında sonra da bir açıklama İspanya hükûmetinden gelmiş, yetkililer yaptıkları açıklamada çıkan sonuçlardan sonra Cebelitarık'ın bir müddet İspanyol-İngiliz denetiminde idare edildikten sonra tamamen İspanya yönetimine bırakılması gerektiği ifade edilmiştir. İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Garcia-Margallo yaptığı açıklamada, İspanya bayrağının Cebelitarık dağlarında dalgalanmasının tahmin edilenden daha yakın olduğunu ifade etmiştir.[49]
Birleşik Krallık'ta Brexit kararının alınması Fransa, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerin aşırı sağ siyasi hareketlerinde olumlu karşılanmış ve bu yönde bir referandumun kendi ülkelerinde de uygulanması gerektiği ifade edilmiştir. Özellikle Fransa'da Marine Le Pen önderliğindeki Ulusal Cephe ile Hollanda'da Geert Wilders önderliğindeki Özgürlük Partisi bu tür bir referandumun en önemli destekleyicileri arasında yer almıştır.[50][51]
Bağımsız bir ülkenin Avrupa Birliği ya da birliğin önceki topluluklarından ayrılışına ilişkin bir örnek bulunmamaktadır. Ancak AB üye ülkelerinin üç bölgesi, Cezayir (1962 yılında Fransa'dan ayrılıp bağımsız oldu.),[52] Grönland (1985)[53] ve Saint Barthélemy (2012)[54] birlikten ayrılmıştır ve son iki ülke AB'nin Denizaşırı Ülkeleri ve Bölgeleri olmuştur.
1 Aralık 2009'da yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması'nın 49A maddesi ile üye ülkelerin kendi istekleri doğrultusunda AB'den ayrılmasının usulü getirilmiştir.[55] Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesinde bu imkân şu şekilde düzenlenmiştir:[56]
- Her üye devlet, kendi anayasal kurallarına uygun olarak Birlik’ten çekilmeye karar verebilir.
- Çekilme kararı alan üye devlet, niyetini Avrupa Birliği Zirvesi’ne bildirir. Birlik, söz konusu devletle, Avrupa Birliği Zirvesi tarafından belirlenen yönlendirici ilkeler ışığında, bu devletin Birlik ile gelecekteki ilişkisinin çerçevesini dikkate alarak, çekilmeye ilişkin kuralları belirleyen bir anlaşmayı müzakere eder ve akdeder. Bu anlaşma, Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’nın 218. maddesinin 3. paragrafına uygun olarak müzakere edilir. Anlaşma, Birlik adına, Avrupa Parlamentosu’nun muvafakatini aldıktan sonra, nitelikli çoğunlukla hareket eden Konsey tarafından akdedilir.
- Antlaşmalar’ın ilgili üye devlete uygulanması, çekilme anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihte, bunun gerçekleşmemesi halinde, Avrupa Birliği Zirvesi oybirliğiyle ve ilgili üye devletle mutabık kalarak süreyi uzatmadığı takdirde, 2. paragrafta belirtilen bildirimden iki yıl sonra sona erer.
Birleşik Krallık:
Uluslararası
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
