Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
1980 Azor Adaları depremi, 1 Ocak 1980 günü Azor Adaları'nı vuran bir depremdi. Deprem sonucu 61 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı ve Terceira ile São Jorge adalarında ciddi hasar meydana geldi. Richter ölçeğine göre 7.2 büyüklüğünde olan depremde Pico ve Faial adalarında da hasar meydana geldi. Deprem, Azor Adaları'nda meydana gelen diğer depremlerde olduğu gibi bir doğrultu atımlı fayda meydana gelmişti.
  | |
| UTC zamanı | 1980-01-01 16:42:42 |
|---|---|
| Yerel tarih | 1 Ocak 1980 |
| Yerel saat | 15:43:39 (UTC-01.00) |
| Büyüklük | 7.2 Richter |
| Derinlik | 10 km |
| Merkez üs | 38.81°K 27.78°B |
| Maks. şiddet | VIII (Yıkıcı) - IX (Çok yıkıcı) |
| Tsunami | Angra do Heroismo'da küçük bir tsunami kaydedildi |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  Portekiz Azor Adaları |
| Kayıplar | 61 ölü 400'den fazla yaralı |
Deprem nedeniyle dönemin Portekiz başkanı António Ramalho Eanes üç günlük ulusal yas ilan etti. Portekiz Hava Kuvvetleri tarafından başlatılan yardım çalışmalarına daha sonra hükûmet destekli kuruluşlar da katıldı.
Deprem, 1950'den beri adalarda meydana gelen en büyük depremdi.[1]
Volkanik kökenli olan Azor Adaları, Orta Atlantik Sırtı'nın doğusundaki tektonik olarak karmaşık bir bölgede bulunur. Avrasya ile Afrika levhalarının sınırına yakın olsalar da genellikle kendi küçük levhalarına sahip oldukları kabul edilir.[2] Bu deprem ise kuzeybatı-güneydoğu doğrultusundaki bir doğrultu atım fayındaki bir hareketten kaynaklanmıştır.[2]
Depremin artçı şokları sona erdikten sonra araştırmalar yapıldı ve depreme ilişkin odak mekanizması çözüldü. Depremdeki şokların hareketi daha önce Azor Adaları'nda meydana gelen diğer depremlerle benzerlik göstermekteydi. Bu depremlerde, sağ yanal fay kaymasını gören bilim insanları, birleşik düğüm düzleminin sorumlu olduğunu bulmuşlardı.[3] Bu bölgedeki tüm kırılmalar doğrultu atım kökenlidir ve nispeten büyük bir boyutta meydana gelir.[4] Bu araştırmalar nedeniyle, Azor Adaları'ndaki volkanik etkinliğin depremsel hareketlilik tarafından kontrol edildiği düşünülmektedir.[3]
Deprem Azor Adaları'nı Richter ölçeğine göre 7.2 olan bir büyüklükle vurdu.[5] Üç ayrı adada (Terceira, São Jorge ve Graciosa) kayda değer ölçüde zarara yol açan[5] depremde pek çok bina hasar gördü.[6] Bölgeden verilen haberlere göre Terceira adasındaki evlerin yaklaşık %70'i tamamen yıkıldı, bunların arasında adanın o dönemki başkenti Angra do Heroísmo'nun tarihî merkezi de vardı.[1] Kiliseler gibi halka hizmet veren binalar genellikle depremi zarar görmeden atlattı, buna rağmen bir kısmının da çöktüğü bildirildi.[1] Elektrik ve su bazı bölgelerde kesildi.[1]
İlk açıklanan ölü sayısı 52 idi,[6] bu daha sonra 61'e yükseltildi.[2] İlk başta 300 olarak açıklanan[7] yaralı sayısı da daha sonra 400'den fazla kişiye yükseltildi.[5] En az 20 bin kişi deprem sonucu evsiz kaldı.[8] Pico ve Faial adalarında da küçük miktarda hasar meydana geldi.[1]
Lajes Hava Üssü'nde depremden kaynaklanan herhangi bir ölüm veya zarar bildirilmedi.[1]
Lajes'te bulunan ABD askerleri yardım çalışmalarına yardım etti,[1] 150 aileye üste barınak sağladı.[9] Portekiz Hava Kuvvetleri depremzedelere yardım sağladı, João Coutinho türü bir korvet de adalara tıbbi yardım taşıdı. Başkan António Ramalho Eanes tıbbi yardım personeli ve battaniye gibi yardım malzemeleriyle birlikte uçakla adalara gitti.[1] Polis ve gönüllü itfaiyecilerden oluşan yerel görevliler yardım malzemelerinin kolaylıkla taşınabilmesi için yolları temizledi. Bununla birlikte, enkazda depremden kurtulanlar için arama-kurtarma çalışmaları başlatıldı.[1] Kısa bir süre sonra evsiz kalan 200 aile için çadırlar kuruldu. People to People projesi tarafından da 100 adet çadır gönderildi.[9]
Başkan Eanes depremin ardından üç günlük ulusal yas ilan etti.[1] Depremden sonra bölgeye on dokuz adet sismograf yerleştirildi. On biri sismik aktiviteyi izlemek için kullanılan sismografların sekizi aynı zamanda jeotermal veriler de sağlamaktadır.[10]
Deprem, pek çok kişiyi bölgeyi terk edip Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmek zorunda bıraktı. Bu deprem, pek çok ada sakinini göçe zorlayan bir doğal felaket dizisi sırasında gerçekleşti. 1975'te 8000, 1981'de ise 2500 kişi adayı terk etti.[8]
Daha sonra yapılan bazı araştırmalar depremin zarara yol açmasını sağlayan etkenleri ortaya çıkardı. A. Malheiro (2006), depremin verdiği zarardan beş ana etkeni sorumlu tuttu. Depremden en çok zarar gören binalar, fay hattının yakınına ve sağlam olmayan toprağın üzerine yapılmıştı. Bu binalar kötü biçimde yapılmışlardı ve ilgili yasadaki kriterleri karşılamıyorlardı.[11]
Günümüzde Azor Adaları bölgesindeki faylar aktif olup deprem ve toprak kayması riski sürmektedir.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
