Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
İzladi Derbendi Muharebesi, 1437-1444 Osmanlı-Macar Savaşı'nda bir evre. 1443 kışındaki uzun mesafeli seferiyle Niş ve Sofya'yı işgal ederek Osmanlı başkenti Edirne'yi ele geçirmeye çalışan Macar-Haçlı ordusu, Osmanlı padişahı II. Murad komutasındaki Türk ordusu tarafından Bulgaristan'ın batısındaki İzladi geçidinde (Derbent Farsçada dar geçit anlamına gelmektedir) durduruldu (12-16 Aralık 1443). Macar-Haçlı ordusu ağırlıklarını terkederek geri çekilmeye başladı.
İzladi Derbendi Muharebesi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1437-1444 Osmanlı-Macar Savaşı | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Osmanlı Devleti |
Macaristan Krallığı Sırbistan Prensliği Eflak Prensliği Transilvanya Papalık Devleti | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
Kasım Paşa Turahan Bey İsa Bey |
Ladislas Hunyadi Yanoş Brankoviç Kardinal Cesarini | ||||||||
Güçler | |||||||||
16.000[1] | 40.000[1] | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
Hafif | Savaş sırasında ağır kayıplar ve ardından gelen geri çekilme[2] |
Sözkonusu seferde iki tarafın da ağır kayıplara uğraması sonucunda gerek Osmanlı Devleti gerek Macaristan Krallığı barış müzakerelerine meyletmeye başladılar ve nihayetinde 1444 yazında Edirne-Segedin Antlaşması'nı imzaladılar.
Papalık ve Venedik'in desteğiyle Macar ordusu 1396 yılında hezimetle sonuçlanan (Niğbolu Muharebesi) seferden 47 yıl sonra Osmanlı topraklarına yönelik tam teşekküllü bir saldırı harekâtı başladı. Krallığın, Papalık teşvikiyle gelen paralı askerlerin de katılımıyla, yaklaşık 15.000 kişiye ulaşan ordusu 22 Temmuz 1443'te Buda'dan harekete geçti. Macar komutan Hunyadi Yanoş'un komutasındaki yaklaşık 15.000 asker, Sırp Prensi Brankoviç'e (Osmanlı kaynaklarında Vılkoğlu olarak geçmektedir) bağlı 8.000 süvari ve 2.000 Eflaklı süvarinin Belgrad'da bu orduya katılmasıyla 40.000'i aşkın askerden oluşan büyük bir Macar-Haçlı ordusu Osmanlı başkenti Edirne'yi hedefleyerek Ekim ayında Sırp Prensin kılavuzluğunda Tuna'yı geçti. Osmanlı birliklerinin bir bölümünün Anadolu'da bir bölümünün Mora'da olması, bir bölümünün de kış mevsimi nedeniyle sancaklarına dağılması nedeniyle Rumeli'de mevcut olan boşluktan yararlanan Macar-Haçlı ordusu Rumeli Beylerbeyi Kasım Paşa'nın küçük çaplı birliğini püskürttükten sonra Niş'i ele geçirdi. Kasım Paşa, Turahan Bey ve İshak Bey'in öncü birlikleriyle yapılan çatışmaları kazandıktan sonra, 3 Kasım'da Niş Muharebesi'nde bu komutanların birleşik ordularını mağlup etti. Bu muharebede Macarların başarıyla uyguladıkları tabur cengi taktikleri öne çıktı.
Osmanlı Padişahı II. Murad Niş Muharebesi sırasında birliklerinin başında Sofya'daydı. Muharebenin kaybedilmesi üzerine ise Sofya'da tutunmanın güç olduğunu değerlendirdi. Macar-Haçlı cephesinde ise; Sırp Prensi Brankoviç'in seferin sonlandırılması fikrine karşın, Kral Ladislas ve Komutan Hunyadi Yanoş seferin sürdürülmesine karar verdiler. 9 Kasım'da ileri harekâtına devam eden Macar-Haçlı ordusu Pirot'a girdi, ardından da 1 Aralık'ta önceden tahliye edilmiş olan Sofya'yı işgal etti.
4 Aralık 1443'te Macar-Haçlı ordusundaki Papalık temsilcisi Kardinal Cesarini Venedik Senatosu'na yazdığı mektupla "Sultan'ın kaçtığını" bildirdi.[3] Halbuki II. Murad kaçmamış, taktiksel bir geri çekilme uygulayarak gerisindeki Meriç vadisini koruma altına alacak şekilde Batı Balkan geçitlerini berkitmiş ve İzladi geçidinde (derbendinde) Macar-Haçlı ordusunu karşılamak için hazırlanmıştı.
Soğuk geçen kışın etkisiyle erimeye başlayan Macar-Haçlı ordusu 10 Aralık'ta geçitlere dayanarak kamp kurdu. Esasen tüm geçitler, iri kayalar ve tomruklarla kapanmış, stratejik yükseltiler de Türk askerleri tarafından tutulmuştu.
Osmanlı savaş meclisinde (Niş Muharebesi'nde yenilgiye uğramış bulunan Rumeli Beylerbeyi Macar-Haçlı ordusuna karşı taarruz edilmesi fikrini savunurken Turahan Bey ise ikmal hatları zayıflamış ve kış koşulları nedeniyle erimeye başlayan Macar-Haçlı ordusuna karşı savunmada kalıp yıpratma savaşı verilmesini teklif etti. Turahan Bey, açık sahadaki bir muharebede kanatları oluşturacak Rumeli ve Anadolu süverilerinin etkisiz kalacağını, merkezdeki yeniçerilerin de çevirme harekâtı için kafi gelemeyeceğini öne sürerek, taarruzun Macar-Haçlı ordusu geri çekilmeye mecbur kaldığı zaman düzenlenmesini önerdi. İsa Bey de bu iki öneriden Turahan Bey'inkine daha yakın bir görüş benimsedi.
Macar-Haçlı ordusu 12 Aralık'ta Kasım Paşa'nın kısıtlı sayıda süvariyle yaptığı kısmî taarruzla sarsıldı. 13-16 Aralık'ta da İzladi geçidine yönelik taarruzda da ilerleme sağlayamadığı gibi, ağır kayıplar verdi (Aşıkpaşazâde tarihine göre Macar-Haçlı ordusu geçidin içine bir süreliğine girmeyi başarırıken, Oruç Beye göre ise Osmanlı birlikleri geçidin girişinde direnmeyi başardılar).
Geçidi aşamayacağını anlayan Kral Ladislas ve komutasındaki birlikler 16 Aralık'ta geri çekilmeye başlarken, Macar komutan Hunyadi Yanoş da cephe gerisini tutarak Kral ve birliklerinin emniyetle çekilmelerini sağladı. Osmanlı okçuları geri çekilen Macar-Haçlı ordusunun üzerine ok yağdırırken, Yeniçeriler ve Azablar hücuma geçtiler. Ancak, geri çekilen Macarların tabularının içine kapanmalarının ardından, Turahan Bey'in tavsiyesiyle, hücum eden birlikler geri çekilerek eski mevkilerine döndüler.[4]
Ardından, Macar-Haçlı ordusu tüm ağırlıklarını da bırakarak Sofya yönünde geri çekilmeye başladı.
Geri çekilen Macar-Haçlı ordusunu takip eden Osmanlı ordusu 24 Aralık 1443'te Meştiçe Muharebesi'nde hasmına kayıplar verdirse de, yine taburlarına kapanan Macar-Haçlı ordusunu kesin bir yenilgiye uğratamadı. Geri çekilişini sürdüren Macar-Haçlı ordusunu takibi sürdüren Osmanlı birlikleri 2 Ocak 1444'te tuzağa düştüler ve Kunoviçe Muharebesi'nde yenilgiye uğradılar. Bu yenilginin ardından Macar-Haçlı ordusunu takibi bıraktılar.
Öte yandan; İzladi Derbendi Muharebesi dönemin koşullarında aşağıdaki sonuçları doğurdu:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.