Ang wikaing Pyongan (Chosongul: 평안도 사투리, p'yŏngando sat'uri), na tinatawag ding Hilagang Kanlurang Koreano (Chosongul: 서북 방언, Hanja: 西北方言, sŏbuk pangŏn), ay isang diyalekto ng Koreano na ginagamit sa Pyongyang, at sa mga lalawigan ng Pyonganbuk, Pyongannam at Chagang sa Hilagang Korea. Tumutukoy din ito sa wikaing Kwanso (Hangul: 관서 방언, Hanja: 關西方言, kwansŏ pangŏn).
Nagkaroon ang wikaing ito ng malaking impluwensya sa pamantayan ng Wikang Koreano ng Hilagang Korea, ngunit hindi iyon ang batayan, bagkus nananatili pa rin ang wikaing Seoul.
Mga Patinig
Sa diyalektong Pyongan, ang walong sistema ng patinig ang ginagamit (이 · 에 · 애 · 으 · 어 · 아 · 우 · 오). Ang tunog ng 어 ay mas malapit sa 오 kumpara sa ibang mga dayalekto dahil ito ay [o], ang katumbas ng South Korean [ʌ̹] . Ang 으 ay malapit din sa [i] kaysa sa [ɨ], hal. 그렇다 nagiging 기 렇다 . Gayunpaman, ang kabaligtaran ay totoo pagkatapos ng ㅅ. Ang paleytaliseysyon na naganap para sa iba pang mga dayalekto na may 시 ay wala sa diyalekto ng Pyongan, hal. 싫다 nagiging 슳다. [2] Mayroong iba't ibang mga tampok na naiiba ang tunog ng mga salita mula sa timog-kanluran at diyalekto sa gitna ng bansa. Ang 위, 왜, 워 at 와 ay malapit sa orihinal na tunog ng 야, 여, 요 at 유.
Palatalisasyon
Ang katinig na ㄷ (d), bilang karagdagan sa unang pantig ng ㄱ (g) at ㅎ (h) ay hindi nawawala sa diyalektong Pyongan (hal. 뎡 거댱, 정거장: chyŏnggŏjyang, chŏgŏjang). Ang mga salitang Sino-Koreano na nagsisimula sa ㄴ (n) sa mga diyalekto mula sa timog ay binibigkas bilang ㄹ (r), tulad ng sa mga kaso ng 뉴행 (nyuhaeng) at 노동 (nodong).
Pagbabanghay
Ang mga ugat ng iregular na ㄷ, ㅂ, ㅅ ay gumagamit ng parehong anyo, tulad ng sa kaso ng 듣다 · 드 드니, 들으니 (tŭtta-tŭdŭni, tŭrŭni) (nakikinig, pakinggan).
Salitaan
Ang iba't ibang mga salitang ginamit sa diyalektong Pyongan ay naiiba sa ibang mga diyalekto ng Korea, tulad ng 간나 (kanna) (lampa), 클 마니 (k'ŭlmani) (ama) at 클 마니 (lola). Ang etimolohiya ng mga salitang tulad ng "우틔" (ut'ŭi) (衣) ay nagmula sa wikang Manchu, ngunit tinanggal ng pamahalaan ng Hilagang Korea upang maisulong ang kadalisayan ng wika.
- Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "P'yong'ando". Glottolog 3.0. Jena, Alemanya: Institutong Max Planck para sa Agham ng Kasaysayang Pantao.
- ^ "::: 새국어생활 :::". www.korean.go.kr. Nakuha noong 2020-04-14.
Ang lathalaing ito na tungkol sa Wika at Korea ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
