Wikang Uighur

Ang Wikang Uighur o Uyghur o Wigur (维吾尔语/ئۇيغۇرچە‎/Uyƣurqə/Уйғурчә, o ئۇيغۇر تىلى‎/Uyƣur tili/Уйғур тили) ay isang Wikang Turkiko na ginagamit ng lipunang Uighur sa lalawigan ng Xinjiang (tinatawag ding Silangang Turkestan o Uyghurstan), na dating tinawag na "Sinkiang", isang rehiyon sa Gitnang Asya sa ilalim ng pamamahala ng Tsina.

Pagkakahanay

Ang Wikang Uighur ay nabibilang sa pangkat ng Qarluq sa pamilya nga mga Mga Wikang Turkiko na hawak ng mga Wikang Altayko.

Mga sistema ng pagsusulat sa Wikang Uighur

Paghahambing sa mga alpabeto para sa Uighur

Arabo	Latin	Siriliko	ULY	Turko	IPA		Arabo	Latin	Siriliko	ULY	Turko	IPA
ئا	A a	A a	A a	A a	/a/		ق	Ķ ķ	Қ қ	Q q	K k	/q/
ئە	Ə ə	Ə ə	E e	E e	/æ/		ك	K k	K k	K k	K k	/k/
ب	B b	Б б	B b	B b	/b/		ڭ	-ng	Ң ң	-ng	-ng	/ŋ/
پ	P p	П п	P p	P p	/p/		گ	G g	Г г	G g	G g	/ɡ/
ت	T t	Т т	T t	T t	/t/		ل	L l	Л л	L l	L l	/l/
ج	J j	Җ җ	J j	C c	/ʤ/		م	M m	М м	M m	M m	/m/
چ	Q q	Ч ч	CH ch	Ç ç	/ʧ/		ن	N n	Н н	N n	N n	/n/
خ	H h	X x	X x	H h	/x/		ھ	H̡ h̡	Һ һ	H h	H h	/h/
د	D d	Д д	D d	D d	/d/		ئو	O o	О о	О о	O o	/o/
ر	R r	Р р	R r	R r	/r/		ئۇ	U u	У у	U u	U u	/u/
ز	Z z	З з	Z z	Z z	/z/		ئۆ	Ɵ ɵ	Ө ө	Ö ö	Ö ö	/ø/
ژ	Ⱬ ⱬ	Ж ж	J j	J j	/ʒ/		ئۈ	Ü ü	Ү ү	Ü ü	Ü ü	/y/
س	S s	С с	S s	S s	/s/		ۋ	V v	В в	W w	V v	/v/
ش	X x	Ш ш	SH sh	Ş ş	/ʃ/		ئې	E e	E e	É é	E e	/e/
غ	Ƣƣ	Ғ ғ	GH gh	Ğ ğ	/ʁ/		ئى	I i	И и	I i	İ i/I ı	/i/ or /ɨ/
ف	F f	Ф ф	F f	F f	/f/		ي	Y y	Й й	Y y	Y y	/j/

Ang alpabetong Siriliko para sa wikang Uighur ay may dalawang karagdagang titiko. Hinambing din sila sa mga titik ng Arabo at Latin.

Siriliko	Arabo	Latin
Ю ю	يۇ	yu
Я я	يا	ya

Halimbawa ng teksto

Heto ang mga halimbawa ng Pangkalahatang Pagtatag ng Karapatang Pantao (Artikulo 1) sa Uighur:

Halimbawa ng pagsusulat sa iba't ibang ortograpiyang pang-Uighur

K̡ona Yezik̡	ھەممە ئادەم زاتىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلغە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك
Yengi Yezik̡	H̡əmmə adəm zatidinla ərkin, izzət-h̡ɵrmət wə hok̡uk̡ta babbarawər bolup tuƣulƣan. Ular ək̡ilƣə wə wijdanƣa igə h̡əmdə bir-birigə k̡erindaxlik̡ munasiwitigə hax roh bilən mu’amilə k̡ilixi kerək.
Sirilikong Uighur	Һәммә адәм затидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилғә вә виджданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хаш рох билән му’амилә қилиши керәк.
ULY	Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta babbarawer bolup tughulghan. Ular eqilghe we wijdan'gha ige hemde bir-birige qérindashliq munasiwitige xash rox bilen muamile qilishi kérek.
Turkong Uighur	Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we xoquqta babbarawer bolup tuğulğan. Ular eqilğe we wicdanğa ige hemde bir-birige qérindaşliq munasiwitige xaş rox bilen mu’amile qilişi kérek.
Filipino	Ang lahat ng tao ay ipinanganak na malaya at pantay-pantay sa paninindigan at mga karapatan. Sila ay pinagkalooban ng may pangangatuwiran at konsiyensiya at dapat makibahagi sa isa't isa sa diwa ng pakikipag-kapatiran.

Mga Kawing Panlabas

• Online Uyghur-English Multiscript Dictionary Naka-arkibo 2020-02-10 sa Wayback Machine.
• Ethnologue report for Uighur Naka-arkibo 2012-07-16 sa Wayback Machine.
• Online Uyghur-English Dictionary
• Arabic Uyghur in different fonts
• Disharmony and derived transparency in Uyghur Vowel Harmony Naka-arkibo 2006-02-08 sa Wayback Machine.
• Unicdoe based TrueType/OpenType fonts of the Uyghur Computer Science Association