From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang normatibong etika ay pag-aaral ng mga teoriya ng etika. Eto ay sangay ng piliosopikal na etika na sumusuri sa mga hanay ng tanong na lumilitaw kung itinuturing kung paano umasal ang isang tao. Eto ay iba sa meta-etika dahilsinusuri nito ang mga pamantayan ng pagiging tama at pagiging mali ng isang aksiyon samantalang ang meta-etika ay sumusuri sa kahulugan ng lenggwaheng moral at mga metapisika ng mga moral na katotohanan. Ang normatibong etika ay iba rin sa deskriptibong etika dahil ang huli ay tumutukoy sa pagsusuri ng mga panininiwalang moral ng mga tao. Sa ibang salita, ang deskriptibong etika ay tungkol sa pagtukoy ng bilang ng mga taong naniniwalang ang pagpatay ay palaging mali samantalang ang normatibong etika ay tungkol sa pagsusuri kung tama ba na magkaroon ng gayong paniniwala. Kaya ang normatibong etika ay minsan sinasabing preskriptibo kesa sa deskriptibo. Gayunpaman, sa ilang bersiyon ng meta-etikal na pananaw ay tinatawag na moral na realismo at ang mga katotohanang moral ay parehong deskriptibo at preskriptibo ng magkasabay.
Ang normatibong etika ay maaaring hatiin sa mga pangilalim na disiplina ng teoriyang moral at nilalapat na etika. Sa kamakailang mga taon lamang, ang mga hangganan sa pagitan ng mga pang-ilalim na disiplinang ito ay patuloy na natutunaw dahil ang mga teoristang moral ay naging mas interesado sa mga inilalapat na mga problema at ang nilalapat na mga etika ay nagiging mas malalim na maaalam sa pilosopiya.
Ang mga tradisyonal na mga teoriyang moral ay tungkol sa paghahanap ng mga prinsipyong moral upang matukoy kung ang isang aksiyon ay tama o mali. Ang mga klasikong teoriya sa paraang ito ay kinabibilangan ng utilitarianismo, kantianismo at ibang mga anyo ng kontraktarianismo. Ang mga teoriyang ito ay nagbibigay ng malawak na mga prinsipiyong moral na maaaring gamitin upang lutasin ang mga mahihirap na pagpapasiyang moral.
Sa ika-20 siglo, ang mga teoriyang moral ay mas lalong naging komplikado at hindi na tumutungkol lamang sa pagiging tama o pagiging mali ngunit naging interasado sa iba't ibang uri ng mga estadong moral. Ang takbong ito ay maaaring nagmula noong 1930 kay W.D. Ross sa kanyang aklat na "The Right and the Good". Dito, nangatwiran si Ross na ang mga teoriyang moral ay hindi makapagsasabi sa kalahatan kung ang isang aksiyon ay tama o mali ngunit kung ito ay patungo lamang sa tama o mali ayon sa isang uri ng katungkulang moral gaya ng pagiging matulungin, katapatan, o hustisya(ang konseptong ito ay kanyang tinatawag na bahaging pagiging tama na sapat na katungkulan). Kalaunan ang mga pilosopo ay kinuwestiyon kung ang sapat na katungkulan ay maaaring maihayag sa lebel na teoretikal at ang ibang mga pilosopo ay humikayat na lumayo sa paglalahat ng mga pagteteoriya, ngunit ang iba ay ipinagtanggol ang teoriya sa batayang ito ay hindi nangangailangang perpekto upang makuha ang mahalagang moral na kabatiran. Sa gitna ng ika-20 siglo, mayroon mahabang paghinto sa pagpapaunlad ng mga normatibong etika kung saan ang mga pilosopo sa marami ay lumayo sa normatibong mga kwestiyon patungo sa meta-etika. Kahit sa mga pilosopo nang panahong ito na nagpanatili ng interes sa preskriptibong moralidad gaya ni R.M.Hare, ay nagtangkang dumating sa mga konlusyon sa pamamagitan ng repleksiyong meta-etika. Ang pokus ng meta etika ay sa bahagi dulot ng matinding linggwistikong pag-ikot sa analitikong pilosopiya at sa isang bahagi sa pagkalat ng positibismong lohikal. Noong 1971, si John Rawls ay lumaban sa takbong laban sa normatibong teoriya sa paglilimbag ng "A Theory of Justice. Ang akdang ito ay isang rebolusyonary sa bahagi, dahil ito ay hindi halos nagbigay ng atensiyon sa meta-etika kundi nagpursigi sa mga argumentong moral ng direkta. Sa resulta ng "A Theory of Justice" at ibang mga malalaking akda ng normatibong teoriyang inilimbag noong dekada 70, ang larangang ito ay nakasaksi ng kakaibang paggising na nagpapatuloy sa kasalukuyang panahon.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.