Alpabetong Griyego

Ang alpabetong Griyego ay binubuo ng dalawampu't apat na titik na ginagamit sa pagsulat ng wikang Griyego mula sa pagbubukas ng ika-labinsiyam na siglo. Ito rin ang itinuturing na pinakauna at pinakamatandang palatitikan kung saan ang bawat patinig at katinig ay kinakatawanan ng isa at naiibang mga simbolo.^[2] Ito ay ginagamit pa rin hanggang sa kasalukuyan. Sa pagpasok ng ikalawang siglo CE, ang mga palabilangan ng mga Griyego ay ibinase rin dito.

Alpabetong Griyego
Uri	Alpabeto
Mga wika	Griyego, na may kaunting pagbabago sa iba't ibang wika.
Panahon	~800 BC hanggang sa kasalukuyan[1]
Mga magulang na sistema	Alpabetong Proto-Kanaanita Alpabetong Penisyo Alpabetong Griyego
Mga anak na sistema	Gotiko Glagolitiko Siriliko Koptiko Alpabetong Armenyo Alpabetong Lumang Italiko Alpabetong Latin
ISO 15924	Grek, 200
Direksyon	Kaliwa-kanan
Alyas-Unicode	Greek
PAALALA: Maaaring naglalaman ang pahinang ito ng mga simbolong pamponetikong IPA.

Alpabetong Griyego
Αα	Alpha	Νν	Nu
Ββ	Beta	Ξξ	Xi
Γγ	Gamma	Οο	Omicron
Δδ	Delta	Ππ	Pi
Εε	Epsilon	Ρρ	Rho
Ζζ	Zeta	Σσς	Sigma
Ηη	Eta	Ττ	Tau
Θθ	Theta	Υυ	Upsilon
Ιι	Iota	Φφ	Phi
Κκ	Kappa	Χχ	Chi
Λλ	Lamda	Ψψ	Psi
Μμ	Mu	Ωω	Omega
Bilang titik
	Stigma		Sampi
	Koppa
Hindi na ginagamit na mga titik
	Digamma		San
	Heta		Sho
Diyakritiko sa Griyego

Ang alpabetong Griyego ay nagmula sa alpabetong Penisyo bagamat hindi ito kaugnay sa palatitikan ng Tsipre. Ang alpabetong Griyego ang pinagmulan ng iba pang mga titik sa Europa at sa Gitnang Silangan kabilang na ang alpabetong Latin.^[2] Sa pangkalahatan, halos lahat ng titik sa alpabetong ito ay ginagamit ding simbolo sa matematika at pisika, pisika ng partikula, pangalan ng mga kapatiran ng mga lalaki at kapatiran ng mga babae (fraternity and sorority) at iba pang gamit.

Mga titik

Titik	Kumakatawang Penisyo titik	Pangalan				Transliterasyon1		Pagbigkas		Katumbas sa pagbilang
		Inggles	Sinaunang Griyego	Kalagitnaang Griyego (maramihang tunog)	Padron:Audio-nohelp	Sinaunang Griyego	Makabagong Griyego	Klasikong Sinaunang Griyego	Makabagong Griyego
Α α	Aleph	Alpha	ἄλφα		άλφα	a		[a] [aː]	[a]	1
Β β	Beth	Beta	βῆτα		βήτα	b	v	[b]	[v]	2
Γ γ	Gimel	Gamma	γάμμα		γάμμα γάμα	g	gh, g, j	[g]	[ɣ], [ʝ]	3
Δ δ	Daleth	Delta	δέλτα		δέλτα	d	d, dh, th	[d]	[ð]	4
Ε ε	He	Epsilon	εἶ	ἒ ψιλόν	έψιλον	e		[e]		5
Ζ ζ	Zayin	Zeta	ζῆτα		ζήτα	z		[zd] (o [dz]) kalaunan [zː]	[z]	7
Η η	Heth	Eta	ἦτα		ήτα	e, ē	i	[ɛː]	[i]	8
Θ θ	Teth	Theta	θῆτα		θήτα	th		[tʰ]	[θ]	9
Ι ι	Yodh	Iota	ἰῶτα		ιώτα γιώτα	i		[i] [iː]	[i], [ʝ]	10
Κ κ	Kaph	Kappa	κάππα		κάππα κάπα	k		[k]	[k], [c]	20
Λ λ	Lamedh	Lambda	λάβδα	λάμβδα	λάμδα λάμβδα	l		[l]		30
Μ μ	Mem	Mu	μῦ		μι μυ	m		[m]		40
Ν ν	Nun	Nu	νῦ		νι νυ	n		[n]		50
Ξ ξ	Samekh	Xi	ξεῖ	ξῖ	ξι	x	x, ks	[ks]		60
Ο ο	'Ayin	Omicron	οὖ	ὂ μικρόν	όμικρον	o		[o]		70
Π π	Pe	Pi	πεῖ	πῖ	πι	p		[p]		80
Ρ ρ	Resh	Rho	ῥῶ		ρω	r (ῥ: rh)	r	[r], [r̥]	[r]	100
Σ σ ς	Sin	Sigma	σῖγμα		σίγμα	s		[s]		200
Τ τ	Taw	Tau	ταῦ		ταυ	t		[t]		300
Υ υ	Waw	Upsilon	ὖ	ὖ ψιλόν	ύψιλον	u, y	y, v, f	[y] [yː] (dati [ʉ] [ʉː])	[i]	400
Φ φ	pinagtatalunan ang pinagmulan (tignan ang teksto)	Phi	φεῖ	φῖ	φι	ph	f	[pʰ]	[f]	500
Χ χ		Chi	χεῖ	χῖ	χι	ch	ch, kh	[kʰ]	[x], [ç]	600
Ψ ψ		Psi	ψεῖ	ψῖ	ψι	ps		[ps]		700
Ω ω	'Ayin	Omega	ὦ	ὦ μέγα	ωμέγα	o, ō	o	[ɔː]	[o]	800

1. Para sa karagdagang detalye, silipin ang Romanisasyon ng Griyego.

Titik	Kumakatawang Penisyong titik	Pangalan			Transliterasyon1	Pagbigkas	Katumbas sa pagbilang
		Inggles	Sinaunang Griyego	Kalagitnaang Griyego
Ϝ ϝ	Waw	Digamma	ϝαῦ	δίγαμμα	w	[w]	6
Ϛ ϛ		Stigma	―	στῖγμα	st	[st]	6
Ͱ ͱ	Heth	Heta	ἧτα	ήτα	h	[h]	-
Ϻ ϻ	Sade	San	ϻάν	σάν	s	[s]	-
Ϟ ϟ	Qoph	Koppa	ϙόππα	κόππα	q	[q]	90
Ϡ ϡ	Sade	Sampi	―	σαμπῖ	ss	[sː], [ks], [ts]	900
Ϸ ϸ	Shin	Sho	―	―	sh	[ʃ]	-

1. Para sa karagdagang detalye, silipin ang U0370.pdf.

Sanggunian

1. Pierre Swiggers, Transmission of the Phoenician Script to the West, in Daniels and Bright, The World's Writing Systems, 1996
2. Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. ISBN 0-631-21481-X.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas

• Greek Unicode Issues (sa Ingles)