From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Bireynato ng Bagong Espanya (Kastila: Virreinato de Nueva España;Ingles: Viceroyalty of New Spain), ay dating pampolitikang yunit ng mga teritoryong Kastila sa Hilagang Amerika at Asya-Pasipiko noong taong 1535 hanggang 1821. Ang teritory nito ay binubuo ng kasalaukuyang Timog Kanlurang Estados Unidos, Gitnang Amerika, ang Carribean, at ang Pilipinas. Pinamumunuan ito ng isang viceroy mula sa Lungsod ng Mehiko, na namamahala sa ngalan ng Hari ng Espanya. Nagtagal ang Birrey ng Bagong Espanya mula 1535-1821, at isa sa dalawalang birey ng Espanya na naitatatag noong ika-16 na dantaon upang pamahalaan ang mga teritoryo nito sa Bagong Daigdig, ang isa ay ang Birey ng Peru. Naitatag din noong ika-18 dantaon, ang Birey ng Bagong Granada, at ang Birey ng Rio de la Plata,
Bireynato ng Bagong Espanya Virreinato de Nueva España
| |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1535–1821 | |||||||||||||
Katayuan | Flag of New Spain.svg | ||||||||||||
Kabisera | Lungsod ng Mehiko | ||||||||||||
Karaniwang wika | Wikang Kastila, Nahuatl, Mayan, Tagalog, at iba pang katutubong wika. | ||||||||||||
Relihiyon | Romano katoliko | ||||||||||||
Pamahalaan | Monarkiya | ||||||||||||
Hari ng Espanya | |||||||||||||
• 1535–1556 | Charles I | ||||||||||||
• 1813–1821 | Ferdinand VII | ||||||||||||
Birrey | |||||||||||||
• 1535–1550 | Antonio de Mendoza | ||||||||||||
• Hulyo – Setyembre 1821 | Juan O'Donojú | ||||||||||||
Panahon | Panahon ng kolonya | ||||||||||||
• Pagsakop ng Mehiko | 1519–1521 | ||||||||||||
• Nilikha ang birey | 1535 1535 | ||||||||||||
Mayo 27, 1717 | |||||||||||||
• Kasunduan ng San Ildefonso]] | Oktubre 1, 1800 | ||||||||||||
• Grito de Dolores | 1810 | ||||||||||||
• Adams-Onís Treaty | 1819 | ||||||||||||
• Kalayaan ng Mehiko at Gitnang Amerika | 1821 1821 | ||||||||||||
Populasyon | |||||||||||||
• 1519 | 20 milyon | ||||||||||||
• 1810 | 5 to 6.5 milyon | ||||||||||||
Salapi | Piso | ||||||||||||
|
Noong 1821, ang Espanya ay nawalan ng teritoriyo noong malaya na ang Mehiko, at ang Santo Domingo ngunit ang Kuba, Puerto Riko, Mga Pulong Mariana at ang Pilipinas ay naging teritoriyo pa rin hanggang sa Digmaang Espanyol-Amerikano (1898).
Ang pagkakatag ng Bireynato sa Amerika ay resulta ng pananakop ng mga Kastila sa Imperyong Asteka nooong 1519 hanggang 1521. Ang mga lupain at mga pamayanan na sumailalim sa pamamahala ng mga Kastila ay mayayaman at hindi pa nasakop, at kinakitaan ng malaking pagkakataon at pagbabanta sa Korona ng Kastilya. Ang mga pamayanan ay maaaring magbigay sa mga konkistador, lalo na kay Hernán Cortés, na maging batayan upang gawin itong isang autonomiya,, o kaya maging hiwalay sa Korona. Bilang pagtugon dito, ang Banal na Emperador Romano at Hari ng Espanya na si Carlos I ay binuo ang Konseho ng mga Indias noong 1524.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.