Pagkatao
pagkatao / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang pagkatao, katauhan o persona, sa isang kolokyal na pananalita, ay kadalasang kasingkahulugan ng tao. Gayon man, sa pilosopiya, mayroong mga pakikipagtalo sa tumpak na kahulugan at tamang gamit ng salita, at kung anong pamantayan ang gagamitin para sa kahulugan ng pagkatao. Sa nakaraang mga dekada, maraming sikolohista ang nagsikap na magkaroon ng konkretong depinisyon ng kakaniyahan o pagkatao. Subalit sina Larsen & Buss (2008) ay nakapagbuo ng isang pangungusap na nasasakop ang mga importanteng aspetong kakaniyahan. Ayon sa kanilang kahulugan, ang personalidad ay isang pangkat ng mga gawi o mga katangiang pangsikolohiya at mga mekanismo sa loob ng indibidwal na isinaayos at kung tutuusin ay nagtatagal at nakakaimpluwensiya sa kanyang mga pakikipag-ugnayan o pakikisalamuha sa, at pakikibagay o pag-akma sa mga kapaligirang intrasikiko, pisikal, at panlipunan (Larsen & Buss, 2008).
![]() | Mukhang kailangan pong ayusin ang artikulo na ito upang umayon ito sa pamantayan ng kalidad ng Wikipedia. (Hulyo 2009)
Makakatulong po kayo sa pagpapaunlad sa nilalaman po nito. Binigay na dahilan: wala |
- Huwag itong ikalito sa kakayahan.
Sa kanilang sinulat na aklat, Personality Psychology: Domains of Knowledge About Human Nature (ikatlong edisyon), hinimay nila ang mga importanteng elemento na sinasakop ng kanilang depenisyon upang mas lalong maintindihan ito ng mga tao. Ilinarawan nila ang bawat elemento and ipinaliwanag nang kumprehensibo ang bawat isa. Hindi tulad ng kakayahan at saloobin na puwedeng magbago sa pagdaan ng panahon, o kaya nakakulong sa konteksto, o madaling maiba ng karanasan ang pagkatuto, ang kakaniyahan o pagkatao ay matatag at hindi madaling mabago ng anuman. Ngunit mayroon ding mga pangyayari na sa sobrang kahindik-hindik ay naiiba ito.
Maraming mga pagsusulit o pagsubok ang ginawa upang matukoy ang personalidad ng isang tao, gaya ng PEN at 16PF. Ang PEN ay gawa ni Eysenck. Naniniwala si Eysenck na malaki ang papel na ginagampanan ng genes sa pagkatao. Ang ibig sabihin ng “P” ay psychoticism, “E” para sa extraversion, at “N” para sa neuroticism. Ang 16PF na linikha ni Cattell ay nakapagtuturo ng 16 na kaugalian o traits. Ngunit sa karami-rami ng personality tests, mayroong isang personality test na tinutukoy na pinaka-wasto o accurate sa lahat. Ito ang 5 Factor Model nina Costa at McCrae. Ito ang pinakamatagumpay sa lahat na nagawang personality test sa dahilang kaya nitong mag-generalize ng pagkatao.
Mayroon ding personality tests na para sa mga Pilipino. Ang PPP, PKP, at iba pa, ay nagpapatunay na ang Big Five Model (Pangunahing Limang Modelo) ay akma kahit sa mga Pilipino o sa kahit anumang indigenous models.