Ang Imperyong Ruso (Lumang ortograpiyang Ruso: Россійская Имперія, Modernong Ruso: Российская империя, Rossiyskaya Imperiya) ay isang estadong umiral mula 1721 hanggang ito'y patalsikin ng isang panandaliang liberal na himagsikan noong Pebrero 1917.[2] Ito ay isa sa mga pinakamalaking imperyo sa kasaysayan ng daigdig, na umabot ang lawak sa tatlong kontinente; tanging ang Imperyong Briton at Mongol lamang ang humigit sa kalupaan nito. Malaki ang ginampanang papel ng Imperyong Ruso noong 1812–1814 nang talunin nito si Napoleon sa kaniyang tangkang sakupin ang Europa, at noo'y lumawak pa ang nasakupan nito sa kanluran at timog. Malimit nitong kahidwaan ang Imperyong Ottoman na siya namang protektado ng mga Briton.
Imperyong Ruso Россійская Имперія (Pre-reformed Russian)
Российская Империя (Russian–Cyrillic) Rossiyskaya Imperiya (transliteration) | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1721–1917 | |||||||||||||||||||
Salawikain: "S nami Bog!" Съ нами Богъ! "God is with us!" | |||||||||||||||||||
Awiting Pambansa: none Imperial anthem Bozhe, Tsarya khrani! Боже, Царя храни! "God Save the Tsar!" | |||||||||||||||||||
.svg) Lahat ng teritorying nasakop ng Imperyong Ruso at mga saklaw ng impluwensiya.
Saklaw ng impluwensiya
| |||||||||||||||||||
| Katayuan | Imperyo | ||||||||||||||||||
| Kabisera |
| ||||||||||||||||||
| Karaniwang wika | Opisyal Russian | ||||||||||||||||||
| Relihiyon | Official Russian Orthodox Minority | ||||||||||||||||||
| Pamahalaan | Awtokrasya Ganap na monarkiya by divine right before 1906 · Constitutional monarchy from 1906 | ||||||||||||||||||
| Emperador | |||||||||||||||||||
• 1721–1725 (una) | Peter I | ||||||||||||||||||
• 1894–1917 (huli) | Nicholas II | ||||||||||||||||||
Chairman of the Council of Ministers | |||||||||||||||||||
• 1905–1906 (una) | Sergei Witte | ||||||||||||||||||
• 1917 (huli) | Nikolai Golitsyn | ||||||||||||||||||
| Lehislatura | |||||||||||||||||||
• Mataas na Kapulungan | State Council | ||||||||||||||||||
• Mababang Kapulungan | State Duma | ||||||||||||||||||
| Kasaysayan | |||||||||||||||||||
• Accession of Peter I | 7 May [O.S. 27 Apr] 1682[c] | ||||||||||||||||||
• Empire proclaimed | 22 Oct [O.S. 11 Oct] 1721 | ||||||||||||||||||
• Decembrist revolt | 26 Dec [O.S. 14 Dec] 1825 | ||||||||||||||||||
• Feudalism abolished | 3 Mar [O.S. 19 Feb] 1861 | ||||||||||||||||||
| Jan–Dec 1905 | |||||||||||||||||||
• Constitution adopted | 23 Apr [O.S. 6 May] 1906 | ||||||||||||||||||
| 15 Mar [O.S. 2 Mar] 1917 | |||||||||||||||||||
| 7 Nov [O.S. 25 Oct] 1917 | |||||||||||||||||||
| Lawak | |||||||||||||||||||
| 1866 | 22,800,000 km2 (8,800,000 mi kuw) | ||||||||||||||||||
| 1916 | 21,799,825 km2 (8,416,959 mi kuw) | ||||||||||||||||||
| Populasyon | |||||||||||||||||||
• 1916 | 181,537,800 | ||||||||||||||||||
| Salapi | Ruble | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Bahagi ngayon ng | |||||||||||||||||||
.svg)
Sa simula ng ika-19 na siglo, umaabot mula Karagatang Artiko sa hilaga hanggang Dagat Itim sa timog, mula sa Dagat Baltiko sa kanluran hanggang Karagatang Pasipiko, at (hanggang 1867) Alaska sa Hilagang Amerika sa silangan ang teritoryo nito.[3] Ang 125.6 milyon kataong nasasakupan nito ayon sa tala ng senso noong 1897, ay ang ikatlong pinakamalaking populasyon sa daigdig noong panahong iyon, kasunod ng sa Tsina at Imperyong Briton. Gaya ng lahat ng imperyo, malaki ang pagkakaiba-iba sa ekonomiks, etnisidad, at relihiyon nito. Maraming elementong laban sa imperyo ang naglunsad ng pag-aalsa at mga tangkang asasinasyon; na siya namang mahigpit na minatyagan ng lihim na pulisya, libu-libo sa mga ito ang pinatapon sa Siberia.
Lubhang pangkanayunan ang ekonomiya ng imperyo at mababa ang produksiyon sa mga malalawak na lupaing sinasaka ng mga alipin, sila'y napalaya noong 1861. Sa tulong ng dayuhang pamumuhunan sa daang-bakalan at mga pabrika, dahan-dahang naging industriyalisado ang ekonomiya. Ang mga lupain ay hawak ng mga nobleng Boyar mula ika-10 hanggang ika-17 siglo, at mula noo'y ng isang emperador na tinatawag na "Tsar".
Mga sanggunian
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
