From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Ñ o enye ang ika-15 na titik sa alpabetong Filipino at Kastila na nasa pagitan ng N at NG. Kinakatawan nito ang tunog na [ɲ].
Sa Kastila, mayroong pinagkaiba ang bigkas ng ñ, ni + patinig, at ny: ang una ay binibigkas bilang [ɲ], ang ikalawa bilang [nj], at ang ikatlo bilang [nʒ] o [nʝ], depende sa bansa.
Sa Filipino, at pati na rin sa mga ibang wika ng Pilipinas tulad ng Sebwano at Iloko, ginagamit lang ang ñ sa mga pangalan ng mga tao o lugar na nakabaybay sa palabaybayang Kastila (e.g. Santo Niño, Malacañan, Parañaque, Bamboo Mañalac). Hindi ito ginagamit sa pagsulat ng mga karaniwang salita, at isinasaling-sulat bilang ny ang ñ sa mga salitang hiram o hangò sa Kastila.
Sa sinaunang pamamaraán ng panunulat, ginagamit ang titik na ito saliw ng "g" upang ipakita ang tunog na [ŋ], na sa kasalukuyan ay sinusulat bilang Ng, na siyang ginagamit lamang sa dulo ng mga salita. Noong una, ang tilde o guhit na sa itaas ay pumapang-ibabaw sa n at g ("n͠g"), gaya sa salitang "pan͠galan", sapagkat ang payak na "ng" ay bibigkasing [ŋɡ] ("ngg"). Naging karaniwang uri ng n͠g ang "ñg" hanggang sa unang bahagî ng ika-20 dantaon sapagkat hindi kayang ipangibabaw ng mga tipaan ng makinilya ang tilde sa parehong mga titik..
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.