ดาวเฮาเมอา
From Wikipedia, the free encyclopedia
เฮาเมอา (การตั้งชื่อดาวเคราะห์น้อย: 136108 เฮาเมอา; อังกฤษ: Haumea, IPA: [haʊˈmeɪə]; สัญลักษณ์: )[6] เป็นดาวเคราะห์แคระดวงหนึ่งในแถบไคเปอร์ มีมวลขนาดหนึ่งในสามของดาวพลูโต ถูกค้นพบในปี พ.ศ. 2547 โดยไมเคิล อี. บราวน์ (Michael E. Brown) และทีมค้นหาจากสถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย (แคลเทค) และหอดูดาวเมานาเคอาในสหรัฐอเมริกา และในปี พ.ศ. 2548 โดยโฆเซ ลุยส์ ออร์ติซ โมเรโน (José Luis Ortiz Moreno) และทีมค้นหาจากหอดูดาวซิเอร์ราเนบาดาในประเทศสเปน (แต่การอ้างว่าเป็นผู้ค้นพบของฝ่ายหลังถูกโต้แย้ง) ในวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2551 สหภาพดาราศาสตร์นานาชาติได้จัดดาวดวงนี้ให้อยู่ในกลุ่มของดาวเคราะห์แคระ และตั้งชื่อตามเฮาเมอา เทพีแห่งการให้กำเนิดของชาวฮาวาย
ดาวเฮาเมอาพร้อมกับ ดวงจันทร์ฮีอีอากาและดวงจันทร์นามากา | ||||
การค้นพบ | ||||
---|---|---|---|---|
ค้นพบโดย: | บราวน์และคณะ; ออร์ติซและคณะ (ยังไม่เป็นทางการทั้งคู่) | |||
ค้นพบเมื่อ: | 28 ธันวาคม พ.ศ. 2547 (บราวน์) ; กรกฎาคม พ.ศ. 2548 (ออร์ติซ) | |||
ชื่ออื่น ๆ: | 2003 EL61 | |||
ชนิดของดาวเคราะห์น้อย: | ดาวเคราะห์แคระ, พลูตอยด์, วัตถุพ้นดาวเนปจูน | |||
ลักษณะของวงโคจร | ||||
ต้นยุคอ้างอิง (JD 2,453,600.5) | ||||
ระยะจุดไกล ดวงอาทิตย์ที่สุด: | 7,708 จิกะเมตร (51.526 หน่วยดาราศาสตร์) | |||
ระยะจุดใกล้ ดวงอาทิตย์ที่สุด: | 5,260 จิกะเมตร (35.164 หน่วยดาราศาสตร์) | |||
กึ่งแกนเอก: | 6,484 จิกะเมตร (43.335 หน่วยดาราศาสตร์) | |||
ความเยื้องศูนย์กลาง: | 0.18874 | |||
คาบดาราคติ: | 104,234 วัน (285.4 ปีจูเลียน) | |||
อัตราเร็วเฉลี่ย ในวงโคจร: | 4.484 กิโลเมตร/วินาที | |||
มุมกวาดเฉลี่ย: | 198.07° | |||
ความเอียง: | 28.19° | |||
ลองจิจูด ของจุดโหนดขึ้น: | 121.90° | |||
มุมของจุด ใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุด: | 239.51° | |||
ดาวบริวารของ: | ดวงอาทิตย์ | |||
จำนวนดาวบริวาร: | 2 | |||
ลักษณะทางกายภาพ | ||||
มิติ: | ~1960 × 1518 × 996 กิโลเมตร[1] (~1400 กิโลเมตร) 1150 +250 −100 กม.[2] | |||
มวล: | (4.2 ± 0.1)×1021 กิโลกรัม[3] | |||
ความหนาแน่นเฉลี่ย: | 2.6–3.3 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร[1] | |||
ความโน้มถ่วง ที่ศูนย์สูตร: | 0.44 เมตร/วินาที² | |||
ความเร็วหลุดพ้น: | 0.84 กิโลเมตร/วินาที | |||
คาบการหมุน รอบตัวเอง: | 0.16314 ± 0.00001 วัน (3.9154 ± 0.0002 ชั่วโมง) [4] | |||
อัตราส่วนสะท้อน: | 0.7 ± 0.1[1] | |||
อุณหภูมิ: | <50 เคลวิน[5] | |||
อุณหภูมิพื้นผิว: |
| |||
ลักษณะของบรรยากาศ |
เฮาเมอามีลักษณะพิเศษต่างจากวัตถุพ้นดาวเนปจูนเท่าที่ค้นพบแล้วดวงอื่น ๆ เนื่องจากทำมุมห่างจากดวงอาทิตย์กว้างมาก แม้ว่ายังจะไม่มีการสำรวจรูปร่างของมันโดยตรง แต่จากการคำนวณจากเส้นความสว่าง (light curve) ทำให้สันนิษฐานได้ว่าดาวเคราะห์แคระดวงนี้เป็นวัตถุทรงรี มีแกนหลักยาวเป็นสองเท่าของแกนรอง แต่กระนั้นก็เชื่อว่ามันมีแรงโน้มถ่วงมากพอที่จะดึงดูดตัวเองให้อยู่ในภาวะสมดุลอุทกสถิต (hydrostatic equilibrium) ได้ ดังนั้นดาวดวงนี้จึงมีลักษณะตรงตามคำจำกัดความของดาวเคราะห์แคระ สันนิษฐานว่าการทำมุมเช่นนี้ รวมทั้งลักษณะอื่น ๆ เช่น การหมุนรอบตัวเองเร็วผิดปกติ ความหนาแน่นสูง และอัตราส่วนสะท้อน (albedo) สูง (ซึ่งเชื่อว่าเป็นเพราะชั้นน้ำแข็งบนพื้นผิว) เป็นผลมาจากการชนกันครั้งใหญ่ซึ่งทำให้เฮาเมอากลายเป็นสมาชิกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของตระกูลวัตถุที่เกิดจากการชนกัน (collisional family) ของมันเองซึ่งรวมดวงจันทร์บริวารที่ค้นพบแล้ว 2 ดวงของมันไว้ด้วย