รัฐพิหาร
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พิหาร (ฮินดีและไมถิลี: बिहार; อูรดู: بہار) เป็นรัฐหนึ่งในทางตะวันออกของประเทศอินเดีย มีประชากรมากที่สุดเป็นลำดับที่สาม และมีพื้นที่ใหญ่ที่สุดเป็นลำดับที่สิบสองของประเทศอินเดีย ด้วยพื้นที่ราว 94,163 km2 (36,357 sq mi) รัฐพิหารมีอาณาเขตติดต่อกับรัฐอุตตรประเทศในทางตะวันตก, ประเทศเนปาลในทางเหนือ, ส่วนบนของรัฐเบงกอลตะวันตกทางะวันออก, และรัฐฌารขัณฑ์ทางตอนใต้ ที่ราบพิหารมีแม่น้ำคงคาซึ่งไหลจากตะวันตกไปตะวันออกไหลผ่าน[12] ภูมิภาคทางวัฒนธรรมหลัก ๆ สามแห่งที่ประกอบอยู่ในรัฐพิหารได้แก่ มคธ, มิถิลา และโภชปุรี[13]
รัฐพิหาร | |
|---|---|
 .jpg)  ตามเข็มนาฬิกาจากด้านบน: มหาโพธิวิหารแห่งพุทธคยา, โบราณสถานมหาวิทยาลัยนาลันทา, ภาพเขียนมธุพานิจากภูมิภาคมิถิลา, น้ำพุร้อนพรหมกูณฑ์ในราชคฤห์ | |
 ตรา | |
| เพลง: เมเร ภารตะ เก กันฐะ หาร (Mere Bharat Ke Kanth Haar) (พวงมาลัยแห่งอินเดียของข้า) | |
 ที่ตั้งของรัฐพิหารในประเทศอินเดีย | |
| พิกัด (ปัฏนา): 25.4°N 85.1°E | |
| ประเทศ | ประเทศอินเดีย |
| ก่อตั้ง |
|
| ได้รับสถานะเป็นรัฐ | 26 มกราคม ค.ศ. 1950 |
| เมืองหลวง | ปัฏนา |
| เมืองใหญ่สุด | ปัฏนา |
| เขต | 38 เขต |
| การปกครอง | |
| • ราชยปาล | ผกู เชาวหัน (Phagu Chauhan) (จากพรรค BJP)[1] |
| • มุกขยมนตรี | นิติษ กุมาร (Nitish Kumar) (จากพรรค JD(U)) |
| • รองมุกขยมนตรี | สุษิล กุมาร โมที (Sushil Kumar Modi)[2] (จากพรรค BJP) |
| • นิติบัญญัติ |
|
| • ศาลสูง | ศาลสูงปัฏนา |
| พื้นที่[3] | |
| • ทั้งหมด | 94,163 ตร.กม. (36,357 ตร.ไมล์) |
| อันดับพื้นที่ | ที่ 12 |
| ประชากร (ค.ศ. 2011)[4] | |
| • ทั้งหมด | 104,099,452 คน |
| • อันดับ | ที่ 3 |
| • ความหนาแน่น | 1,102 คน/ตร.กม. (2,850 คน/ตร.ไมล์) |
| • กลุ่มชาติพันธุ์และภาษาหลัก | โภชปุรี (Bhojpuri), ไมถิล (Maithil), มคธ (Magahi) |
| เดมะนิม | ชาวพิหาร |
| จีดีพี (ค.ศ. 2017–2018)[5] | |
| • รวม | ₹4.88 ลาขกโรร์ (lakh crore) (48.8 ล้านล้านรูปี) |
| • ต่อประชากร | ₹38,860 |
| ภาษา | |
| • ภาษาราชการ | ภาษาฮินดี[6] |
| • ภาษาราชการเพิ่มเติม | ภาษาไมถิลี,[ก][7] ภาษาอูรดู[ข][8] |
| เขตเวลา | UTC+05:30 (IST) |
| UN/LOCODE | INBR |
| รหัส ISO 3166 | IN-BR |
| ทะเบียนพาหนะ | BR |
| เอชดีไอ (ค.ศ. 2017) |  0.566[9] (กลาง) · ที่ 36 |
| การรู้หนังสือ (ค.ศ. 2011) | 63.82%[10] |
| อัตราส่วนเพศ (ค.ศ. 2011) | 918 ♀/1000 ♂[11] |
| เว็บไซต์ | gov |
| |
เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 2000 พิหารตอนใต้ได้จัดตั้งเป็นรัฐใหม่ชื่อว่ารัฐฌารขัณฑ์[14] ประชากรเพียง 11.3% ของพิหารอาศัยในเขตเมือง ถือว่าต่ำที่สุดในประเทศอินเดีย ต่อจากรัฐหิมาจัลประเทศ[15] นอกจากนี้ ประชากรพิหารกว่า 58% มีอายุต่ำกว่า 25 ปี ทำให้พิหารเป็นรัฐที่มีอัตราส่วนเยาวชนสูงที่สุดในอินเดีย[16]
ในอินเดียโบราณและอินเดียยุคคลาสสิก บริเวณที่เป็นรัฐพิหารในปัจจุบันถือว่าเป็นศูนย์กลางของอำนาจ การศึกษา และวัฒนธรรม[17] นับตั้งแต่มคธได้เรืองอำนาจขึ้นเป็นจักรวรรดิแรกในแผ่นดินอินเดีย, จักรวรรดิเมารยะ ซึ่งเป็นที่รู้จักในฐานะศาสนิกชนของศาสนาพุทธ[18] จักรวรรดิมคธโดดเด่นภายใต้การปกครองของราชวงศ์เมารยะ และราชวงศ์คุปตะ รวมกันเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญของเอเชียใต้ที่อยู่ภายใต้อำนาจศูนย์กลางเดียว[19] อีกหนึ่งภูมิภาคของพิหารคือมิถิลา ซึ่งเป็นศูนย์กลางการศึกษายุคแรกและเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรวิเทหะ[20][21]
นับตั้งแต่ปลายคริสต์ทศวรรษ 1970 รัฐพิหารได้รั้งท้ายรัฐอื่น ๆ ในประเทศอินเดียในด้านการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม[22][23][24] นักเศรษฐศาสตร์และนักวิทยาศาสตร์สังคมหลายคนอ้างว่าเป็นผลโดยตรงจากนโยบายจากรัฐบาลอินเดียส่วนกลาง เช่น นโยบาย freight equalisation policy (ฮินดี: फ्रेट इक्वलाइजेशन पॉलिसी)[25][26], ความไม่เห็นใจที่มีต่อรัฐพิหาร (its apathy towards Bihar)[16][27][28], การขาดความเป็นรัฐนิยมพิหาร (Bihari sub-nationalism),[26][29][30] และการตั้งรกรากถาวร (Permanent Settlement) ในปี ค.ศ. 1793 โดยบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ[26] อย่างไรก็ตามรัฐบาลของรัฐพิหารมีความก้าวหน้าอย่างมากในการพัฒนารัฐ[31] การพัฒนาการปกครองได้นำไปสู่การฟื้นฟูเศรษฐกิจในรัฐผ่านการเพิ่มการลงทุนในสาธารณูปโภค[32] บริการสุขภาพที่ดีกว่า การให้ความสำคัญกับการศึกษา และการลดจำนวนการก่อคดีและการฉ้อโกง[33][34]
ในปี ค.ศ. 2023 เมืองเบกูซาไร รัฐพิหารได้ถูกจัดลำดับเป็นเมืองคุณภาพอากาศแย่ที่สุดของโลก[35]
ประชากร
ประชากรเกือบ 58% ของรัฐพิหารมีอายุต่ำกว่า 25 ปี ถือว่าเป็นอัตราส่วนที่สูงที่สุดในประเทศอินเดีย พิหารมีอัตราการขยายเขตเมืองอยู๋ที่ 11.3% ต่ำที่สุดเป็นอันดับที่สองของประเทศอินเดีย รองจากรัฐหิมาจัลประเทศ[37]
ประชากรของพิหารส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ผู้พูดภาษาอินโด-อารยัน (Indo-Aryan-speaking ethnic groups) และยังเป็นเป้าหมายหนึ่งในการตั้งถิ่นฐานของชาวปัญจาบฮินดูที่อพยพมาในช่วงของการ Partition of British India เมื่อปี ค.ศ. 1947[38] พิหารมีอัตราการรู้หนังสืออยู่ที่ 63.82% (73.39% ในชาย และ 53.33% ในหญิง) พบว่ามีการเติบโตขึ้น 20% สำหรับการรู้หนังสือในผู้หญิงในทศวรรษที่ผ่านมา[10] สำมะโนประชากรปี ค.ศ. 2011 พบว่าประชากร 82.7% นับถือศาสนาฮินดู, 16.9% นับถือศาสนาอิสลาม[36][39]
ภาษา
ภาษาฮินดีเป็นภาษาราชการของรัฐ[6] ภาษาอูรดูเป็นภาษาราชการที่สองใน 15 เขตของรัฐ[8] อย่างไรก็ตามชาวรัฐพิหารส่วนใหญ่พูดภาษาใดภาษาหนึ่งในกลุ่มภาษาพิหาร ซึ่งส่วนใหญ่ได้รับการจัดเป็นภาษาถิ่นของภาษาฮินดีในการสำรวจสำมะโนประชากร ภาษาสำคัญคือ โภชปุรี, ไมถิลี และมคธ แต่กลุ่มเล็ก ๆ เช่น ภาษาอังคิกา และภาษาบัชชิกา (Bajjika) (บางครั้งถือว่าเป็นภาษาไมถิลี) ก็พูดกันเป็นจำนวนมากเช่นกัน[41][42] ไมถิลีเป็นภาษาประจำภูมิภาคของอินเดียที่ได้รับการรับรองโดย ตารางผนวกแนบท้ายที่แปดของรัฐธรรมนูญอินเดีย[7] มีผู้เสนอเรียกร้องให้ภาษาโภชบุรี และภาษามคธได้รับสถานะเดียวกัน[43] อย่างไรก็ตามจำนวนผู้พูดสำหรับภาษาเหล่านี้มีจำกัด เนื่องจากคนที่มีการศึกษาและอาศัยในเมืองมักจะพูดภาษาฮินดี (ในบริบทที่เป็นทางการ) ดังนั้นจึงตอบคำตอบนี้ในการสำรวจสำมะโนประชากร และในพื้นที่ชนบทและชุมชนที่ไม่มีการศึกษาพวกเขาก็ตอบว่าภาษาของพวกเขาเป็นภาษา "ฮินดี" ในสำมะโน
ชุมชนเล็ก ๆ ของผู้พูดภาษาเบงกาลี และภาษาสันถาลี พบได้ในเขตทางตะวันออกของรัฐ
อ้างอิง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
