จุดใกล้และไกลที่สุด

ในทางดาราศาสตร์ จุดใกล้และไกลที่สุด (apsis) หมายถึง จุดในวงโคจรของวัตถุที่อยู่ใกล้ที่สุดหรือไกลที่สุดจากจุดศูนย์กลางมวลของระบบที่วัตถุนั้นกำลังโคจรรอบอยู่

(1) จุดไกลที่สุด (2) จุดใกล้ที่สุด (3) วัตถุศูนย์กลาง

จุดในขณะที่วัตถุเคลื่อนเข้าไปใกล้จุดศูนย์กลางมวลมากที่สุด เรียกว่า จุดใกล้ที่สุด (periapsis หรือ pericentre) จุดในขณะที่วัตถุเคลื่อนออกไปไกลจากจุดศูนย์กลางมวลที่สุดเรียกว่า จุดไกลที่สุด (apoapsis, apocentre หรือ apapsis) เส้นตรงที่ลากจากจุดใกล้ที่สุดไปยังจุดไกลที่สุด เรียกว่า เส้นระหว่างจุดใกล้และไกลที่สุด (line of apsides) ซึ่งก็คือแกนเอกของวงรี หรือเส้นที่ยาวที่สุดภายในวงรีนั่นเอง

ชื่อเรียกแบ่งตามวัตถุศูนย์กลาง

นอกจากนี้มีคำศัพท์เฉพาะอื่น ๆ ที่ใช้เรียกจุดใกล้ที่สุดหรือจุดไกลที่สุดในการโคจรรอบวัตถุท้องฟ้าบางชนิด เช่น

• จุดใกล้ที่สุดและจุดไกลที่สุดในการโคจรรอบโลกของดวงจันทร์หรือดาวเทียม เรียกว่า จุดใกล้โลกที่สุด (perigee) และ จุดไกลโลกที่สุด (apogee) ตามลำดับ
• จุดที่ใกล้ที่สุดและไกลที่สุดในการโคจรรอบดวงอาทิตย์ของโลก, ดาวเคราะห์ หรือวัตถุอื่น ๆ ในระบบสุริยะ เรียกว่า จุดใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุด (perihelion) และ จุดไกลดวงอาทิตย์ที่สุด (aphelion) ตามลำดับ มีอีกชื่อเรียกว่า พสุสงกรานต์
• จุดที่ใกล้ที่สุดและไกลที่สุดในการโคจรรอบดาวฤกษ์ของดาวเคราะห์นอกระบบ หรือในการโคจรระหว่างดาวฤกษ์ 2 ดวงของระบบดาวคู่ จะเรียกว่า จุดใกล้ดาวที่สุด (apoastron) และ จุดไกลดาวที่สุด (periastron) ตามลำดับ
• จุดที่ใกล้ที่สุดและไกลที่สุดในการโคจรรอบดาวพฤหัสบดีของดาวบริวารของดาวพฤหัสบดี จะเรียกว่า จุดใกล้ดาวพฤหัสบดีที่สุด (apojove) และ จุดไกลดาวพฤหัสบดีที่สุด (perijove) ตามลำดับ
• เป็นต้น

นอกจากนี้แล้วยังมีคำศัพท์ในลักษณะเดียวกันนี้อยู่อีกมากมาย แสดงดังในตารางนี้

วัตถุ	จุดใกล้ที่สุด	จุดไกลที่สุด
ดาราจักร	perigalacticon	apogalacticon
ดาวฤกษ์	periastron	apastron
หลุมดำ	perimelasma peribothra perinigricon	apomelasma apobothra aponigricon
ดวงอาทิตย์	perihelion	aphelion
ดาวพุธ	perihermion	apohermion
ดาวศุกร์	pericytherion pericytherean perikrition	apocytherion apocytherean apokrition
โลก	perigee	apogee
ดวงจันทร์	periselene pericynthion erpilune	aposelene apocynthion apolune
ดาวอังคาร	periareion perimartian	apoareion apomartian
ดาวพฤหัสบดี	perizene perijove	apozene apojove
ดาวเสาร์	perikrone perisaturnium	apokrone aposaturnium
ดาวยูเรนัส	periuranion	apouranion
ดาวเนปจูน	periposeidion	apoposedion
ดาวพลูโต	perihadion	apohadion

แหล่งข้อมูลอื่น

• Apogee - Perigee Photographic Size Comparison
• Aphelion - Perihelion Photographic Size Comparison
• Aphelion - Perihelion Dates and Times