การชัก

ระวังสับสนกับ โรคลมชัก หรือ ช็อก

อาการชัก (อังกฤษ: seizure, epileptic seizure) คือภาวะที่ผู้ป่วยมีอาการบางอย่างอยู่เป็นระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งเกิดจากการทำงานมากผิดปกติและไม่สัมพันธ์กันของเซลล์ประสาทในสมอง^[5] อาการภายนอกอาจมีได้หลากหลาย ตั้งแต่การเกร็งกระตุกทั่วร่างกายพร้อมกับหมดสติ (การชักแบบเกร็งกระตุกทั้งตัว), การเคลื่อนไหวผิดปกติเพียงบางส่วนของร่างกายโดยอาจไม่มีการเปลี่ยนแปลงของระดับการรู้ตัว หรือมีในบางระดับ (การชักแบบเฉพาะที่), ไปจนถึงการหมดสติไปชั่วครู่โดยแทบไม่มีอาการปรากฏให้เห็น (การชักแบบเหม่อลอย)^[3] โดยส่วนใหญ่แล้วผู้ป่วยจะมีอาการเหล่านี้อยู่เพียงช่วงสั้นๆ ไม่เกิน 2 นาที และจะค่อยๆ ฟื้นกลับเป็นปกติโดยใช้เวลาระยะหนึ่ง^[4][7] ระหว่างที่มีอาการชักอาจมีอุจจาระราดหรือปัสสาวะราดได้^[3]

อาการชัก (Seizure)
ชื่ออื่น	Epileptic seizure, epileptic fit,[1] fit, convulsions[2]
ผู้ป่วยกำลังมีอาการชักแบบเกร็ง
สาขาวิชา	ประสาทวิทยา, เวชศาสตร์ฉุกเฉิน
อาการ	มีได้หลากหลาย แต่สัมพันธ์กับการทำงานมากผิดปกติของเซลล์สมอง[3]
ระยะดำเนินโรค	ส่วนใหญ่เป็นไม่เกิน 2 นาที[4]
ประเภท	แบบมีเหตุกระตุ้น และแบบไม่มีเหตุกระตุ้น[5]
สาเหตุ	แบบมีเหตุกระตุ้น: น้ำตาลในเลือดต่ำ, ภาวะถอนพิษสุรา, โซเดียมในเลือดต่ำ, ไข้, การติดเชื้อในสมอง, สมองกระทบกระเทือน[3][5] แบบไม่มีเหตุกระตุ้น (โรคลมชัก): ไม่พบสาเหตุ, การบาดเจ็บที่สมอง, เนื้องอกในสมอง, มีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดสมอง[4][3][5][6]
วิธีวินิจฉัย	วินิจฉัยจากอาการ, การตรวจเลือด, การตรวจภาพรังสีระบบประสาท, การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง[6]
โรคอื่นที่คล้ายกัน	การเป็นลม, อาการชักเหตุจิตใจที่ไม่ใช่โรคลมชัก, tremor, ไมเกรน, สมองขาดเลือดชั่วครู่[3][4]
การรักษา	มีอาการไม่เกิน 5 นาที: ให้ผู้ป่วยนอนตะแคงและจัดสภาพรอบๆ ให้ปลอดภัย[7] มีอาการมากกว่า 5 นาที: รักษาแบบภาวะชักต่อเนื่อง[7]
ความชุก	ประชากรทั่วไปราว 10% (จะเคยมีอาการชักอย่างน้อยหนึ่งครั้ง)[4][8]

อาการชักมีทั้งที่เกิดขึ้นโดยมีสิ่งกระตุ้นและไม่มีสิ่งกระตุ้น โดยอาการชักแบบมีสิ่งกระตุ้นอาจเกิดขึ้นได้ชั่วคราวในภาวะต่างๆ เช่น น้ำตาลในเลือดต่ำ อาการถอนสุรา การดื่มสุราร่วมกับยาบางชนิด โซเดียมในเลือดต่ำ มีไข้ สมองติดเชื้อ หรือสมองกระทบกระเทือน เป็นต้น ส่วนอาการชักแบบไม่มีสิ่งกระตุ้นจะเกิดขึ้นโดยที่ไม่มีสาเหตุที่สามารถตรวจเจอหรือแก้ไขได้โดยตรง การชักแบบไม่มีสิ่งกระตุ้นอาจเกิดขึ้นได้บ่อยขึ้นในภาวะที่มีความเครียดหรืออดนอน หากผู้ป่วยมีอาการชักแบบไม่มีสิ่งกระตุ้นแล้วเกิดขึ้นซ้ำหรือมีความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นซ้ำจะให้การวินิจฉัยว่าเป็นโรคลมชัก ภาวะอื่นๆ ที่แสดงอาการเหมือนอาการชัก เช่น การเป็นลมหมดสติ การชักทางจิตใจ และอาการสั่น เป็นต้น