ภาษาตุรกีออตโตมัน

ภาษาตุรกีออตโตมัน (ตุรกีออตโตมัน: لِسانِ عُثمانى, lisân-ı Osmânî, เสียงอ่านภาษาตุรกี: [li'saːnɯ os'maːniː]; ตุรกี: Osmanlı Türkçesi; อังกฤษ: Ottoman Turkish) เป็นรูปแบบหนึ่งของภาษาตุรกีที่เคยเป็นภาษาในการปกครองและภาษาเขียนในจักรวรรดิออตโตมัน เป็นภาษาที่มีคำยืมจากภาษาอาหรับและภาษาเปอร์เซียมาก เขียนด้วยอักษรอาหรับ ภาษานี้ไม่เป็นที่เข้าใจในหมู่ชาวตุรกีที่มีการศึกษาต่ำ^[3] อย่างไรก็ตาม ภาษาตุรกีที่ใช้พูดในทุกวันนี้ได้รับอิทธิพลจากภาษาตุรกีออตโตมันเช่นกัน

ภาษาตุรกีออตโตมัน
لسان عثمانى lisân-ı Osmânî
ตุรกีออตโตมันในรูปอักษรแนสแทอ์ลีก (لسان عثمانى)
ภูมิภาค	จักรวรรดิออตโตมัน
ชาติพันธุ์	ชาวเติร์กออตโตมัน
ยุค	ป. คริสต์ศตวรรษที่ 15; แทนที่ด้วยภาษาตุรกีสมัยใหม่ใน ค.ศ. 1928[1]
ตระกูลภาษา	เตอร์กิก เตอร์กิกทั่วไป โอคุซ โอคุซตะวันตก ภาษาตุรกีออตโตมัน
รูปแบบก่อนหน้า	ภาษาตุรกีอานาโตเลียเก่า ภาษาตุรกีออตโตมัน
ระบบการเขียน	อาหรับแบบออตโตมัน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	เบย์ลิกแห่งตูนิส รัฐครีต เอมิเรตญะบัลชัมมัร รัฐเคดีฟอียิปต์ จักรวรรดิออตโตมัน รัฐบาลชั่วคราวแห่งชาติประจำคอเคซัสตะวันตกเฉียงใต้ รัฐบาลชั่วคราวแห่งเธรสตะวันตก รัฐบาลสมัชชาใหญ่แห่งชาติ ประเทศตุรกี (จนถึง ค.ศ. 1928)[a]
รหัสภาษา
ISO 639-2	ota
ISO 639-3	ota
นักภาษาศาสตร์	ota

ในช่วงจุดสูงสุดของอำนาจออตโตมันเมื่อ (ป. คริสต์ศตวรรษที่ 16) ศัพท์ต่างชาติในวรรณกรรมตุรกีในจักรวรรดิออตโตมันมีจำนวนมากกว่าศัพท์ตุรกีดั้งเดิม^[4] โดยในบางข้อความมีศัพท์ภาษาอาหรับและเปอร์เซียมากถึงร้อยละ 88^[5]

โครงสร้าง

กวีของรูมีในภาษาตุรกีออตโตมัน

เช่นเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่น ๆ ที่ใช้พูดในหมู่ชาวมุสลิม คำยืมภาษาอาหรับไม่ได้เกิดจากการติดต่อกันโดยตรงระหว่างภาษาตุรกีออตโตมันกับภาษาอาหรับ แต่มีหลักฐานว่ามาจากการเปลี่ยนเสียงตามแบบภาษาเปอร์เซียสำหรับคำที่ยืมมาจากภาษาอาหรับ การที่ยังคงรักษาการลักษณะการออกเสียงของการยืมคำจากภาษาอาหรับแบบนี้ไว้ได้ แสดงว่ามีการแพร่หลายของผู้พูดภาษาเปอร์เซียที่มีคำจากภาษาอาหรับอยู่มากเข้ามาในบริเวณนี้ ก่อนการก่อตั้งจักรวรรดิออตโตมัน ชนกลุ่มนี้เคยอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเปอร์เซียก่อนจะอพยพมาทางตะวันตกเข้ามายังบริเวณที่ชนเผ่าเตอร์กอาศัยอยู่ ภาษาตุรกีออตโตมันมีคำยืมภาษาอาหรับที่มีรูปแบบของภาษาเปอร์เซียในแบบเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆที่เคยมีการติดต่อค้าขายกับชาวอาหรับเช่น ภาษาตาตาร์และภาษาอุยกูร์ ภาษาตุรกีออตโตมันมี 3 ระดับคือ

• Fasih Türkçe: เป็นภาษาที่ใช้ในกวีนิพนธ์และการปกครอง
• Orta Türkçe: เป็นภาษาที่ใช้สำรับชนชั้นสูงและการค้าขาย
• Kaba Türkçe: เป็นภาษาสำหรับคนชั้นต่ำ

คนที่ใช้ภาษาทั้งสามระดับจะมีจุดประสงค์ต่างกัน ตัวอย่างเช่น อาลักษณ์จะใช้คำจากภาษาอาหรับ Arabic asel (عسل) เพื่อหมายถึงน้ำผึ้งเมื่อเขียนเอกสาร แต่จะใช้คำพื้นเมืองภาษาตุรกี bal เมื่อต้องการซื้อน้ำผึ้ง

ภาษาไทย/อังกฤษ	ตุรกีออตโตมัน	ตุรกีสมัยใหม่
obligatory	واجب vâcib	zorunlu
hardship	مشکل müşkül	güçlük, zorluk
เมือง	شهر şehir	kent/şehir
สงคราม	جنگ cenk	savaş

ประวัติศาสตร์

ภาษาตุรกีออตโตมันแบ่งเป็นสามยุคคือ

• Eski Osmanlı Türkçesi เป็นภาษาที่ใช้จนถึงพุทธศตวรรษที่ 21 มีลักษณะที่ใกล้เคียงกับภาษาตุรกีที่ใช้โดยเซลจุกและถือเป็นส่วนหนึ่งของภาษาตุรกีอนาโตเลียโบราณ
• Orta Osmanlı Türkçesi เป็นภาษายุคกลางหรือภาษาตุรกีออตโตมันคลาสสิก เป็นภาษาที่ใช้ในกวีนิพนธ์และการปกครองตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 21 จนถึงยุคของตันซิมัต เป็นรูปแบบของภาษาตุรกีออตโตมันในความรู้สึกของคนทั่วไป
• Yeni Osmanlı Türkçesi ภาษายุคใหม่ เป็นภาษาที่เปลี่ยนรูปไปในช่วง พ.ศ. 2393 จนถึงพุทธศตวรรษที่ 25 โดยได้รับอิทธิพลจากงานเขียนของโลกตะวันตก

การเปลี่ยนรูปของภาษา

ใน พ.ศ. 2471 หลังจากการสิ้นสุดของจักรวรรดิออตโตมันหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 และมีการจัดตั้งสาธารณรัฐตุรกี ได้มีการเปลี่ยนรูปของภาษาโดยมุสตาฟา เกมาล อตาเตอร์ก โดยการแทนที่คำยืมภาษาเปอร์เซียและภาษาอาหรับด้วยคำดั้งเดิมในภาษาตุรกีที่มีความหมายเหมือนกัน และใช้อักษรละตินแทนอักษรอาหรับ ถือเป็นการสร้างภาษาตุรกีรูปแบบใหม่ เพื่อสร้างเอกลักษณ์ของชาติในยุคหลังจักรวรรคิออตโตมัน

มรดก

ภาษาตุรกีออตโตมันไม่ถือว่าเป็นบรรพบุรุษของภาษาตุรกีสมัยใหม่ ความแตกต่างที่สำคัญของภาษาตุรกีทั้งสองแบบนี้คือการสร้างคำประกอบตามแบบไวยากรณ์ภาษาอาหรับและภาษาเปอร์เซียในภาษาแบบออตโตมัน ตัวอย่างเช่น คำว่า takdîr-i ilâhî เป็นการสร้างคำแบบภาษาเปอร์เซีย ภาษาตุรกีสมัยใหม่จะเป็น ilâhî takdîr

ระบบการเขียน

บทความหลัก: อักษรตุรกีออตโตมัน

ปฏิทินในเทสซาโลนีกี ค.ศ. 1896 สามบรรทัดแรกเขียนด้วยอักษรออตโตมัน

ภาษาตุรกีออตโตมันส่วนใหญ่เขียนด้วยอักษรตุรกีออตโตมัน (elifbâ الفبا) ซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของชุดตัวอักษรเปอร์เซีย-อาหรับ บางครั้งชาวอาร์มีเนีย ชาวกรีก และชาวยิวก็ใช้อักษรของตนเอง (ดูภาษาตุรกีคารามันลือ สำเนียงหนึ่งของออตโตมันที่เขียนด้วยอักษรกรีก)

ตัวเลข

ดูเพิ่ม: ตัวเลขอาหรับตะวันออก

1	١	بر	bir
2	٢	ایكی	iki
3	٣	اوچ	üç
4	٤	درت	dört
5	٥	بش	beş
6	٦	آلتی	altı
7	٧	یدی	yedi
8	٨	سكز	sekiz
9	٩	طقوز	dokuz
10	١٠	اون	on
11	١١	اون بر	on bir
12	١٢	اون ایکی	on iki

^[6]

การทับศัพท์

ดูเพิ่ม: อักษรตุรกีออตโตมัน

ระบบการทับศัพท์ของ İslâm Ansiklopedisi กลายเป็นมาตรฐานโดยพฤตินัยในตะวันออกศึกษา สำหรับการทับศัพท์อักษรตุรกีออตโตมัน^[7] และพจนานุกรมของ Karl Steuerwald กับ Ferit Develioğlu กลายเป็นมาตรฐานในการทับศัพท์^[8] จากนั้น Deutsche Morgenländische Gesellschaft (DMG) นำเสนอระบบการทับศัพท์อีกแบบสำหรับภาษาเตอร์กิกที่เขียนด้วยอักษรอาหรับ^[9] ไม่มีความแตกต่างใด ๆ ในระบบการทับศัพท์ระหว่าง İA กับ DMG

การทับศัพท์แบบ İA^[10]

ا

ب

پ

ت

ث

ج

چ

ح

خ

د

ذ

ر

ز

ژ

س

ش

ص

ض

ط

ظ

ع

غ

ف

ق

ك

گ

ڭ

ل

م

ن

و

ه

ی

ʾ

a

b

p

t

s̱

c

ç

ḥ

ḫ

d

ẕ

r

z

j

s

ş

ṣ

ż, ḍ

ṭ

ẓ

ʿ

ġ

f

q

k

g

ñ

ğ

g

ñ

l

m

n

v

h

y

การศึกษาเกี่ยวกับภาษาตุรกีออตโตมัน

ในปัจจุบันยังมีการเรียนการสอนภาษาตุรกีออตโตมันอยู่ทั่วโลก ชาวตุรกียังคงเรียนภาษานี้ในฐานะภาษาคลาสสิกที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์

หมายเหตุ

1. ภาษาประจำชาติมีชื่อว่า "ตุรกี" ในรัฐธรรมนูญสาธารณรัฐตุรกีประจำปี 1921 และ 1924^[2]

อ้างอิง

1. "Turkey – Language Reform: From Ottoman To Turkish". Countrystudies.us. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 April 2016. สืบค้นเมื่อ 24 May 2016.
3. Glenny, M "The Balkans - Nationalism, War, and the Great Powers, 1804-1999", Penguin, New York 2001. pg99
4. Eid, Mushira (2006). Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, Volume 4. Brill. ISBN 9789004149762.
5. Bertold Spuler [de]. Persian Historiography & Geography Pustaka Nasional Pte Ltd ISBN 9971774887 p 69
6. Hagopian, V. H. (5 May 2018). "Ottoman-Turkish conversation-grammar; a practical method of learning the Ottoman-Turkish language". Heidelberg, J. Groos; New York, Brentano's [etc., etc.] เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 May 2017. สืบค้นเมื่อ 5 May 2018 – โดยทาง Internet Archive.
7. Korkut Buğday Osmanisch, p. 2
8. Korkut Buğday Osmanisch, p. 13
9. Transkriptionskommission der DMG Die Transliteration der arabischen Schrift in ihrer Anwendung auf die Hauptliteratursprachen der islamischen Welt, p. 9 เก็บถาวร 2012-07-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
10. Korkut Buğday Osmanisch, p. 2f.

อ่านเพิ่ม

อังกฤษ

• V. H. Hagopian (1907). Ottoman-Turkish conversation-grammar: a practical method of learning the Ottoman-Turkish language, Volume 1. D. Nutt. Online copies: , ,
• Charles Wells (1880). A practical grammar of the Turkish language (as spoken and written). B. Quaritch. Online copies from Google Books: ,,
• V. H. Hagopian (1908). Key to the Ottoman-Turkish conversation-grammar. Nutt.
• Sir James William Redhouse (1884). A simplified grammar of the Ottoman-Turkish language. Trübner.
• Frank Lawrence Hopkins (1877). Elementary grammar of the Turkish language: with a few easy exercises. Trübner.
• Sir James William Redhouse (1856). An English and Turkish dictionary: in two parts, English and Turkish, and Turkish and English. B. Quarich.
• Sir James William Redhouse (1877). A lexicon, English and Turkish: shewing in Turkish, the literal, incidental, figurative, colloquial, and technical significations of the English terms, indicating their pronunciation in a new and systematic manner; and preceded by a sketch of English etymology, to facilitate to Turkish students ... (2nd ed.). Printed for the mission by A.H. Boyajian.
• Charles Boyd, Charles Boyd (Major.) (1842). The Turkish interpreter: or, A new grammar of the Turkish language. Printed for the author.
• Thomas Vaughan (1709). A Grammar of The Turkish Language. Robinson.
• William Burckhardt Barker (1854). A practical grammar of the Turkish language: With dialogues and vocabulary. B. Quaritch.
• William Burckhardt Barker, Nasr-al-Din (khwajah.) (1854). A reading book of the Turkish language: with a grammar and vocabulary ; containing a selection of original tales, literally translated, and accompanied by grammatical references : the pronunciation of each word given as now used in Constantinople. J. Madden.
• James William Redhouse (sir.) (1855). The Turkish campaigner's vade-mecum of Ottoman colloquial language.
• Lewis, Geoffrey. The Jarring Lecture 2002. "The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success".

ภาษาอื่น ๆ

• Mehmet Hakkı Suçin. Qawâ'id al-Lugha al-Turkiyya li Ghair al-Natiqeen Biha (Turkish Grammar for Arabs; adapted from Mehmet Hengirmen's Yabancılara Türkçe Dilbilgisi), Engin Yayınevi, 2003).
• Mehmet Hakkı Suçin. Atatürk'ün Okuduğu Kitaplar: Endülüs Tarihi (Books That Atatürk Read: History of Andalucia; purification from the Ottoman Turkish, published by Anıtkabir Vakfı, 2001).
• Kerslake, Celia (1998). "La construction d'une langue nationale sortie d'un vernaculaire impérial enflé: la transformation stylistique et conceptuelle du turc ottoman". ใน Chaker, Salem (บ.ก.). Langues et Pouvoir de l'Afrique du Nord à l'Extrême-Orient. Aix-en-Provence: Edisud. pp. 129–138.
• Korkut M. Buğday (1999). Otto Harrassowitz Verlag (บ.ก.). Osmanisch: Einführung in die Grundlagen der Literatursprache.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Turkish dictionaries ที่เว็บไซต์ Curlie
• Turkish language ที่เว็บไซต์ Curlie
• Ottoman Text Archive Project
• Ottoman Turkish Language: Resources – University of Michigan
• Ottoman Turkish Language Texts
• Ottoman-Turkish-English Open Dictionary
• Ottoman<>Turkish Dictionary – University of Pamukkale You can use ? character instead of an unknown letter. It provides results from Arabic and Persian dictionaries, too.
• Ottoman<>Turkish Dictionary – ihya.org