คริเอทีนิน

ระวังสับสนกับ ครีเอทีน

คริเอทีนิน หรือ คริเอทีนีน (อังกฤษ: Creatinine; /kriˈætɪnɪn/ หรือ /kriˈætɪniːn/; จาก กรีก: κρέας, อักษรโรมัน: kreas, แปลตรงตัว 'เนื้อหนังมังสา') เป็นผลผลิตจากการสลายครีเอทีนฟอสเฟทในกล้ามเนื้อและกระบวนการเมทาบอลิกของโปรตีน ร่างกายจะหลั่งคริเอทีนินออกมาด้วยอัตราคงที่ตลอด โดยอัตราการหลั่งนี้ขึ้นอยู่กับมวลกล้ามเนื้อของบุคคล^[3][4]

คริเอทีนิน

เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	60-27-5 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ รูปภาพแบบโต้ตอบ
3DMet	B00175
Beilstein Reference	112061
ChEBI	CHEBI:16737 N
ChEMBL	ChEMBL65567 N
เคมสไปเดอร์	21640982 Y
ดรักแบงก์	DB11846
ECHA InfoCard	100.000.424
EC Number	200-466-7
KEGG	D03600 Y
MeSH	Creatinine
ผับเคม CID	26009888 588 minor tautomer
UNII	AYI8EX34EU Y
UN number	1789
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID8045987
InChI InChI=1S/C4H7N3O/c1-7-2-3(8)6-4(7)5/h2,8H,1H3,(H2,5,6) Y Key: BTXYOFGSUFEOLA-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/C4H7N3O/c1-7-2-3(8)6-4(7)5/h2H2,1H3,(H2,5,6,8) Key: DDRJAANPRJIHGJ-UHFFFAOYAV
SMILES CN1CC(=O)N=C1N CN1CC(=O)NC1=N
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	C4H7N3O
มวลโมเลกุล	113.120 g·mol−1
ลักษณะทางกายภาพ	White crystals
ความหนาแน่น	1.09 g cm−3
จุดหลอมเหลว	300 องศาเซลเซียส (572 องศาฟาเรนไฮต์; 573 เคลวิน)[1] (decomposes)
ละลายในน้ำ	1 part per 12[1] 90 mg/mL at 20° C[2]
log P	-1.76
pKa	12.309
Basicity (pKb)	1.688
จุดไอโซอิเล็กทริก	11.19
อุณหเคมี
ความจุความร้อน (C)	138.1 J K−1 mol−1 (at 23.4 °C)
Std molar entropy (S⦵298)	167.4 J K−1 mol−1
Std enthalpy of formation (ΔfH⦵298)	−240.81–239.05 kJ mol−1
Std enthalpy of combustion (ΔcH⦵298)	−2.33539–2.33367 MJ mol−1
ความอันตราย
NFPA 704 (fire diamond)	1 1 0
จุดวาบไฟ	290 องศาเซลเซียส (554 องศาฟาเรนไฮต์; 563 เคลวิน)
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

เซรัมคริเอทีนิน (ระดับในเลือดของคริเอทีนิน) เป็นตัวระบุสุขภาพไตที่สำคัญ เนื่องจากเป็นสารที่ถูกขับโดยไตโดยไม่ผ่านการเปลี่ยนแปลงอีก คริเอทีนินสร้างขึ้น^[5] จากกระบวนการทางชีวภาพที่เกี่ยวกับครีเอทีน, ฟอสฟอครีเอทีน และ อะดีโนซีนไตรฟอสเฟท

การตีความ

ในสหรัฐและรัฐยุโรปส่วนใหญ่ โดยทั่วไปรายงานผลค่าคริเอทีนินในหน่วย mg/dL (มิลลิกรัม/เดซิลิตร) ส่วนในแคนาดา, ออสเตรเลีย^[6] และยุโรปบางรัฐนิยมใช้หน่วย μmol/L (ไมโครโมล/ลิตร) โดยคริเอทีนิน 1 mg/dL มีค่าเท่ากับ 88.4 μmol/L.

ช่วงอ้างอิงผลเลือดโดยทั่วไปสำหรับค่าเซรัมคริเอทีนินอยู่ที่ 0.5 mg/dL ถึง 1.0 mg/dL (ราว 45 μmol/L ถึง 90 μmol/L) ในผู้หญิง และ 0.7 mg/dL ถึง 1.2 mg/dL (60 μmol/L ถึง 110 μmol/L) ในผู้ชาย

ความเข้มขนของเซรัมคริเอทีนินอาจสูงขึ้นในผู้ทานเอซีอีอินฮิบิเทอร์ในโรคหัวใจล้มเหลว และ โรคไตเรื้อรัง ซึ่งอาจพบค่าคริเอทีนินอาจสูงขึ้นได้ถึง 30%^[7]

เคมี

ในทางเคมี ปรากฏเทาทอเมอร์ของคริเอทีนินดังนี้:

• 2-Amino-1-methyl-1H-imidazol-4-ol (or 2-amino-1-methylimidazol-4-ol)
• 2-Amino-1-methyl-4,5-dihydro-1H-imidazol-4-one
• 2-Imino-1-methyl-2,3-dihydro-1H-imidazol-4-ol (or 2-imino-1-methyl-3H-imidazol-4-ol)
• 2-Imino-1-methylimidazolidin-4-one
• 2-Imino-1-methyl-2,5-dihydro-1H-imidazol-4-ol (or 2-imino-1-methyl-5H-imidazol-4-ol)

คริเอทีนินสลายที่อุณหภูมิประมาณ 300 °C.

อ้างอิง

1. Merck Index, 11th Edition, 2571
2. "Creatinine, anhydrous - CAS 60-27-5". Scbt.com.
3. Creatinine in Mayo Clinic
4. Lewis SL, Bucher L, Heitkemper MM, Harding MM, Kwong J, Roberts D (September 2016). Medical-surgical nursing : assessment and management of clinical problems (10th ed.). St. Louis, Missouri: Elsevier Health Sciences. p. 1025. ISBN 978-0-323-37143-8. OCLC 228373703.
5. "What Is a Creatinine Blood Test? Low & High Ranges". Medicinenet.com. สืบค้นเมื่อ 21 September 2018.
6. Faull R (2007). "Prescribing in renal disease". Australian Prescriber. 30 (1): 17–20. doi:10.18773/austprescr.2007.008.
7. Ahmed A (July 2002). "Use of angiotensin-converting enzyme inhibitors in patients with heart failure and renal insufficiency: how concerned should we be by the rise in serum creatinine?". Journal of the American Geriatrics Society. 50 (7): 1297–300. doi:10.1046/j.1532-5415.2002.50321.x. PMID 12133029. S2CID 31459410.

แหล่งข้อมูอื่น

• "Creatinine". Lab Tests Online.
• Marshall W (2012). "Creatinine: analyte monograph" (PDF). The Association for Clinical Biochemistry and Laboratory Medicine. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 14 June 2020.

แม่แบบ:Amino acid metabolism intermediates