ไตรไนโตรโทลูอีน

ทีเอ็นที (อังกฤษ: TNT; ย่อจาก "ไตรไนโตรโทลูอีน" (Trinitrotoluene)) มีสารเคมีซึ่งมีสูตรคือ C₆H₂(NO₂)₃CH₃ เป็นของแข็งสีเหลืองซึ่งบ้างใช้เป็นตัวเร่งในการสังเคราะห์เคมี แต่รู้จักกันดีที่สุดว่าเป็นวัตถุระเบิดที่มีประโยชน์โดยมีคุณสมบัติจัดการได้สะดวก

2,4,6-ไตรไนโตรโทลูอีน

ชื่อ
Preferred IUPAC name 2-Methyl-1,3,5-trinitrobenzene
ชื่ออื่น Trinitrotoluene 2,4,6-Trinitromethylbenzene 2,4,6-Trinitrotoluol TNT, Tolite, Trilite, Trinitrotoluol, Trinol, Tritolo, Tritolol, Triton, Tritone, Trotol, Trotyl
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	118-96-7 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ
ตัวย่อ	TNT
ChEMBL	ChEMBL1236345 N
เคมสไปเดอร์	8073 N
ดรักแบงก์	DB01676 Y
ECHA InfoCard	100.003.900
EC Number	204-289-6
KEGG	C16391 N
ผับเคม CID	8376
RTECS number	XU0175000
UNII	H43RF5TRM5 Y
UN number	0209 – Dry or wetted with < 30% water 0388, 0389 – Mixtures with trinitrobenzene, hexanitrostilbene
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID7024372
InChI InChI=1S/C7H5N3O6/c1-4-6(9(13)14)2-5(8(11)12)3-7(4)10(15)16/h2-3H,1H3 N Key: SPSSULHKWOKEEL-UHFFFAOYSA-N N InChI=1/C7H5N3O6/c1-4-6(9(13)14)2-5(8(11)12)3-7(4)10(15)16/h2-3H,1H3 InChI=1/C7H5N3O6/c1-4-2-3-5(8(11)12)7(10(15)16)6(4)9(13)14/h2-3H,1H3 Key: FPKOPBFLPLFWAD-UHFFFAOYAR
SMILES Cc1c(cc(cc1[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-]
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	C7H5N3O6
มวลโมเลกุล	227.132 g·mol−1
ลักษณะทางกายภาพ	Pale yellow solid. Loose "needles", flakes or prills before melt-casting. A solid block after being poured into a casing.
ความหนาแน่น	1.654 g/cm3
จุดหลอมเหลว	80.35 องศาเซลเซียส (176.63 องศาฟาเรนไฮต์; 353.50 เคลวิน)
จุดเดือด	240.0 องศาเซลเซียส (464.0 องศาฟาเรนไฮต์; 513.1 เคลวิน) (decomposes)[1]
ละลายในน้ำ	0.13 g/L (20 °C)
ความสามารถละลายได้ ใน อีเทอร์, แอซีโทน, เบนซีน, ไพริดีน	ละลายน้ำได้
ความดันไอ	0.0002 mmHg (20°C)[2]
ข้อมูลระเบิด
ความไวต่อแรงกระแทก	Insensitive
ความไวต่อแรงเสียดทาน	Insensitive to 353 N
ความเร็วการระเบิด	6900 m/s
RE factor	1.00
ความอันตราย
GHS labelling:
Pictograms
Signal word	อันตราย
Hazard statements	H201, H301, H311, H331, H373, H411
Precautionary statements	P210, P273, P309+P311, P370+P380, P373, P501
NFPA 704 (fire diamond)	2 1 4
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
LD50 (median dose)	795 mg/kg (rat, oral) 660 mg/kg (mouse, oral)[3]
LDLo (lowest published)	500 mg/kg (rabbit, oral) 1850 mg/kg (cat, oral)[3]
NIOSH (US health exposure limits):
PEL (Permissible)	TWA 1.5 mg/m3 [skin][2]
REL (Recommended)	TWA 0.5 mg/m3 [skin][2]
IDLH (Immediate danger)	500 mg/m3[2]
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS)	ICSC 0967
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง	picric acid hexanitrobenzene 2,4-Dinitrotoluene
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

สารเคมีดังกล่าวนี้ มีการสังเคราะห์ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยโจเซฟ วิลแบรนด์ (Joseph Wilbrand) เมื่อ ค.ศ. 1863 และการผลิตปริมาณมากครั้งแรก เกิดขึ้นในเยอรมนี เมื่อ ค.ศ. 1891

ด้วยการใช้งานอย่างกว้างขวาง ทำให้ทีเอ็นทีเป็นเกณฑ์มาตรฐานในการวัดความเข้มของระเบิด และวัตถุระเบิดอื่นๆ โดยเทียบประสิทธิภาพกับทีเอ็นที เรียกว่า "TNT equivalent"

คุณสมบัติ

trinitrotoluene มีลักษณะเป็นผลึกสีเหลือง เรียวคล้ายเข็ม ละลายในน้ำได้น้อยแต่จะละลายได้ดีในตัวทำละลายอินทรีย์ เช่น ether,acetone,benzene และ pyridine เนื่องจากมีจุดหลอมเหลวต่ำกว่า 80.35 °C ดังนั้นจึงสามารถหลอมละลาย TNT โดยใช้ความร้อนจากไอน้ำ TNT มีความเป็นพิษต่อร่างกายมนุษย์เมื่อถูกผิวหนังจะทำให้เกิดการแพ้ได้

*ความสามารถในการละลายน้ำ: 130 มก/ลิตร ที่อุณหภูมิ 20 °C และเมื่อนำสารละลายนี้ไปต้ม จะเกิดการระเบิดอย่างรุนแรง *แรงดันไอน้ำที่ 20 °C: 1.5-6 mbar

อ้างอิง

1. 2,4,6-Trinitrotoluene. inchem.org^{[ลิงก์เสีย]}
2. NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0641". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
3. "2,4,6-Trinitrotoluene". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

แหล่งข้อมูลอื่น

• Dynamite and TNT at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
• "TNT" on YouTube showing the shockwave and typical black smoke cloud from detonation of 160 kilograms of pure TNT
• CDC – NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards