แคลเซียมฟลูออไรด์

แคลเซียมฟลูออไรด์ (อังกฤษ: calcium fluoride) เป็นสารประกอบอนินทรีย์ที่มีสูตรเคมีคือ CaF₂ ลักษณะเป็นของแข็งผลึกสีขาว ไม่มีกลิ่น ได้จากแร่ฟลูออไรต์ แคลเซียมฟลูออไรด์บริสุทธิ์ได้จากการทำปฏิกิริยาระหว่างแคลเซียมคาร์บอเนตกับกรดไฮโดรฟลูออริก ตามสมการ:^[4]

CaCO₃ + 2 HF → CaF₂ + CO₂ + H₂O

แคลเซียมฟลูออไรด์

เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	7789-75-5 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ รูปภาพแบบโต้ตอบ
ChEBI	CHEBI:35437 Y
เคมสไปเดอร์	23019 Y
ECHA InfoCard	100.029.262
EC Number	232-188-7
ผับเคม CID	24617
RTECS number	EW1760000
UNII	O3B55K4YKI Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID4050487
InChI InChI=1S/Ca.2FH/h;2*1H/q+2;;/p-2 Y Key: WUKWITHWXAAZEY-UHFFFAOYSA-L Y InChI=1/Ca.2FH/h;2*1H/q+2;;/p-2 Key: WUKWITHWXAAZEY-NUQVWONBAZ
SMILES [Ca+2].[F-].[F-] F[Ca]F
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	CaF2
มวลโมเลกุล	78.075 g·mol−1
ลักษณะทางกายภาพ	ของแข็งผลึกสีขาว
ความหนาแน่น	3.18 g/cm3
จุดหลอมเหลว	1,418 องศาเซลเซียส (2,584 องศาฟาเรนไฮต์; 1,691 เคลวิน)
จุดเดือด	2,533 องศาเซลเซียส (4,591 องศาฟาเรนไฮต์; 2,806 เคลวิน)
ละลายในน้ำ	0.015 g/L (18 °C) 0.016 g/L (20 °C)
Solubility product, Ksp	3.9 × 10−11 [1]
ความสามารถละลายได้	ไม่ละลายในแอซีโทน ละลายได้เล็กน้อยในกรด
Magnetic susceptibility (χ)	-28.0·10−6 cm3/mol
ดัชนีหักเหแสง (nD)	1.4338
โครงสร้าง
โครงสร้างผลึก	cubic crystal system, cF12[2]
Space group	Fm3m, #225
Lattice constant	a = 5.451 Å, b = 5.451 Å, c = 5.451 Å α = 90°, β = 90°, γ = 90°
Coordination geometry	Ca, 8, cubic F, 4, tetrahedral
ความอันตราย
อาชีวอนามัยและความปลอดภัย (OHS/OSH):
อันตรายหลัก	ทำปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริกเข้มข้น ได้กรดไฮโดรฟลูออริก
NFPA 704 (fire diamond)	0 0 0
จุดวาบไฟ	ไม่ติดไฟ
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
LDLo (lowest published)	>5000 mg/kg (ปาก, หนูตะเภา) 4250 mg/kg (ปาก, หนู)[3]
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS)	ICSC 1323
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
แอนไอออนอื่น ๆ	แคลเซียมคลอไรด์ แคลเซียมโบรไมด์ แคลเซียมไอโอไดด์
แคทไอออนอื่น ๆ	เบริลเลียมฟลูออไรด์ แมกนีเซียมฟลูออไรด์ สตรอนเชียมฟลูออไรด์ แบเรียมฟลูออไรด์
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

แคลเซียมฟลูออไรด์ใช้ในอุตสาหกรรมกระจกและเลนส์^[5] และเป็นแหล่งสำคัญของไฮโดรเจนฟลูออไรด์ ซึ่งใช้ในอุตสาหกรรมโลหะ การกลั่นน้ำมันและตัวทำความเย็น^[6]

แคลเซียมฟลูออไรด์ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อดวงตา ผิวหนังและระบบทางเดินหายใจ^[7] หากทำปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริกจะได้กรดไฮโดรฟลูออริกซึ่งเป็นพิษ^[8] จึงควรใช้อย่างระมัดระวัง

อ้างอิง

1. Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8
2. X-ray Diffraction Investigations of CaF₂ at High Pressure, L. Gerward, J. S. Olsen, S. Steenstrup, M. Malinowski, S. Åsbrink and A. Waskowska, Journal of Applied Crystallography (1992), 25, 578-581 doi:10.1107/S0021889892004096
3. "Fluorides (as F)". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
4. Aigueperse, Jean; Mollard, Paul; Devilliers, Didier; Chemla, Marius; Faron, Robert; Romano, René; Cuer, Jean Pierre (15 มิถุนายน 2000). Fluorine Compounds, Inorganic. Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley-VCH Verlag. doi:10.1002/14356007.a11_307.
5. "Calcium fluoride (CaF₂)". Crystran. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 พฤศจิกายน 2016. สืบค้นเมื่อ 18 มีนาคม 2017.
6. "Hydrogen fluoride (Hydrofluoric acid)". CDC. สืบค้นเมื่อ 18 มีนาคม 2017.
7. "Material Safety Data Sheet – Calcium fluoride MSDS" (PDF). ScienceLab.com. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2023.
8. "Hydrofluoric acid - MSDS" (PDF). Wisconsin Center for Microelectronics. สืบค้นเมื่อ 18 มีนาคม 2017.

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ แคลเซียมฟลูออไรด์
• NIST webbook thermochemistry data
• Charles Townes on the history of lasers
• National Pollutant Inventory - Fluoride and compounds fact sheet
• Crystran Material Data เก็บถาวร 2012-11-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• MSDS เก็บถาวร 2011-11-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (University of Oxford)