ดาวหัวใจสิงห์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ดาวหัวใจสิงห์ (อังกฤษ: Regulus ชื่ออื่น: α Leo / α Leonis / Alpha Leonis) เป็นวัตถุท้องฟ้าที่สว่างที่สุดในกลุ่มดาวสิงห์และเป็นหนึ่งในดาวที่สว่างที่สุดในท้องฟ้า ดาวหัวใจสิงห์เป็นระบบดาวที่ประกอบด้วยดาวสี่ดวงแบ่งเป็นสองคู่ ดาวหัวใจสิงห์เอเป็นระบบดาวคู่สเปกโทรสโคปี ประกอบด้วยดาวฤกษ์ในแถบลำดับหลักสีน้ำเงิน-ขาว และคู่ของมันที่ไม่เคยถูกสังเกตโดยตรง แต่คาดว่าเป็นดาวแคระขาว ดาวหัวใจสิงห์อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ประมาณ 79 ปีแสง
 | ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
| Observation data ต้นยุคอ้างอิง J2000 วิษุวัต J2000 | |
|---|---|
| กลุ่มดาว | กลุ่มดาวสิงห์ |
| ดาวหัวใจสิงห์เอ | |
| ไรต์แอสเซนชัน | 10h 08m 22.311s[1] |
| เดคลิเนชัน | +11° 58′ 01.95″[1] |
| โชติมาตรปรากฏ (V) | 1.40[2] |
| ดาวหัวใจสิงห์บีซี | |
| ไรต์แอสเซนชัน | 10h 08m 12.8/14s[3] |
| เดคลิเนชัน | +11° 59′ 48″[3] |
| โชติมาตรปรากฏ (V) | 8.13[4]/13.50[4] |
| คุณสมบัติ | |
| ชนิดสเปกตรัม | B8 IVn[2] |
| ดัชนีสี U-B | –0.36[5] |
| ดัชนีสี B-V | –0.11[5] |
| ชนิดดาวแปรแสง | ต้องสงสัย[6] |
| มาตรดาราศาสตร์ | |
| ความเร็วแนวเล็ง (Rv) | 4.39±0.09[7] km/s |
| การเคลื่อนที่เฉพาะ (μ) | RA: −248.73±0.35[1] mas/yr Dec.: 5.59±0.21[1] mas/yr |
| พารัลแลกซ์ (π) | 41.13 ± 0.35[1] mas |
| ระยะทาง | 79.3 ± 0.7 ly (24.3 ± 0.2 pc) |
| ความส่องสว่างสัมบูรณ์ (MV) | –0.57[8] |
| วงโคจร[7] | |
| ดาวหลัก | α Leo Aa (HD 87901 A) |
| ดาวสมาชิก | α Leo Ab (HD 87901 B) |
| คาบการโคจร (P) | 40.102±0.002 d |
| ค่ากึ่งแกนเอก (a) | 6.00±0.17 R☉ projected |
| ความเยื้องศูนย์กลาง (e) | 0 (คาดการณ์) |
| Semi-Amplitude (K1) (primary) | 7.58±0.12 km/s |
| รายละเอียด | |
| α Leo A | |
| มวล | 3.8[9] M☉ |
| รัศมี | 4.35±0.1[10] R☉ |
| แรงโน้มถ่วงที่พื้นผิว (log g) | 3.54±0.09[11] |
| กำลังส่องสว่าง | 316.2±16.7[10] L☉ |
| อุณหภูมิ | 11,668±195[10] K |
| การหมุนตัว | 15.9 ชั่วโมง[12] |
| ความเร็วในการหมุนตัว (v sin i) | 318±8[13] km/s |
| α Leo B | |
| มวล | 0.8[14] M☉ |
| รัศมี | 0.83[15] R☉ |
| แรงโน้มถ่วงที่พื้นผิว (log g) | 4.4[14] |
| กำลังส่องสว่าง | 0.50[14] L☉ |
| อุณหภูมิ | 4,885[14] K |
| α Leo C | |
| มวล | 0.3[4] M☉ |
| รัศมี | 0.37[15] R☉ |
| อุณหภูมิ | 3,242[15] K |
| ชื่ออื่น | |
| α Leo A: BD+12°2149, FK5 380, HD 87901, HIP 49669, SAO 98967, LTT 12716 | |
| α Leo B/C: BD+12°2147, HD 87884, SAO 98966, LTT 12714 | |
| ฐานข้อมูลอ้างอิงอื่น | |
| SIMBAD | Regulus |
| BC | |
ตั้งอยู่ห่างจาก HD 87884 176″ ดาวหัวใจสิงห์กับดาวฤกษ์ที่หรี่กว่าอีกห้าดวง (ซีตาสิงห์, มิวสิงห์, แกมมาสิงห์, เอปไซลอนสิงห์ และอีตาสิงห์) มีชื่อเรียกรวมกันว่า "เคียว" พวกมันเป็นดาวเรียงเด่นที่ประกอบกันเป็นหัวของกลุ่มดาวสิงห์
ระบบการตั้งชื่อ
α Leonis (ละติน: Alpha Leonis) เป็นชื่อแบบไบเออร์ ชื่อดั้งเดิม Rēgulus เป็นภาษาละตินแปลว่า "เจ้าชาย" หรือ "กษัตริย์องค์น้อย" ในปี ค.ศ. 2016 สหพันธ์ดาราศาสตร์สากลได้จัดตั้งคณะทำงานว่าด้วยชื่อดาว (WGSN)[16] เพื่อจัดทำรายชื่อดาวฤกษ์ที่เป็นมาตรฐาน ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2016 ดาวหัวใจสิงห์มีชื่อรวมอยู่ในรายชื่อสองชุดแรกที่ได้รับการอนุมัติโดย WGSN[17] ซึ่งตอนนี้ได้รับการบรรจุอยู่ในรายชื่อดวงดาวของสหพันธ์ดาราศาสตร์สากลเรียบร้อยแล้ว[18]
การสังเกต
สรุป
มุมมอง
ระบบดาวหัวใจสิงห์โดยรวมถือเป็นดาวฤกษ์ที่สว่างที่สุดอันดับที่ 21 บนท้องฟ้าโดยมีความส่องสว่างปรากฏที่ +1.35 แสงส่วนใหญ่มาจากดาวหัวใจสิงห์เอ หากมองแยกกันแล้วดาวหัวใจสิงห์บีจะมีแมกนิจูด +8.1 และดาวหัวใจสิงห์ซีที่หรี่ที่สุดมีแมกนิจูด +13.5 คู่บีซีอยู่ห่างจากดาวหัวใจสิงห์เอ 177 พิลิปดาทำให้สามารถมองเห็นได้แม้จะมองจากกล้องโทรทรรศน์สมัครเล่นก็ตาม[19]
ดาวหัวใจสิงห์อยู่ห่างจากเส้นสุริยวิถี 0.465 องศา[20] ใกล้ที่สุดในหมู่ดาวฤกษ์สว่าง บ่อยครั้งที่ดาวหัวใจสิงห์จะถูกดวงจันทร์บัง โดยมักจะเกิดขึ้นทุก 9.3 ปีเนื่องจากการหมุนควงของดวงจันทร์ ครั้งล่าสุดเกิดขึ้นประมาณ ค.ศ. 2017 โดยมีการบังทุกเดือนตั้งแต่เดือนธันวาคม ค.ศ. 2016 ถึงกรกฎาคม ค.ศ. 2017 โดยแต่ละครั้งจะเห็นได้แค่จากบางพื้นที่บนโลก [21] การบังโดยดาวพุธและดาวศุกร์นั้นเกิดขึ้นได้แต่ยาก การบังโดยดาวเคราะห์น้อยก็เช่นเดียวกัน ดาวฤกษ์อีกเจ็ดดวงที่มีชื่อระบบไบเออร์ อยู่ห่างจากเส้นสุริยวิถีน้อยกว่า 0.9° (นับจากระนาบเฉลี่ยของวงโคจรโลกและเส้นทางเฉลี่ยปรากฏของดวงอาทิตย์) ดาวดวงที่สว่างที่สุดรองลงมาคือ δ (เดลต้า) เจมิโนรัม ซึ่งมีแมกนิจูด +3.53 เนื่องจากดาวหัวใจสิงห์อยู่ใกล้กับระนาบวงโคจรเฉลี่ยของเทหวัตถุขนาดใหญ่ในระบบสุริยะ และมีแสงสว่างที่ส่องมาถึงโลกมากกว่าดาวฤกษ์อื่น ๆ ระบบนี้จึงมีประโยชน์ในการใช้ทางกล้องโทรทรรศน์ขั้นสูง อย่างเช่น การศึกษาและระบุวัตถุที่ถูกบังและทอดเงาลงบนกล้องโทรทรรศน์ รวมถึงดาวเคราะห์น้อยทั้งที่รู้จักและไม่รู้จักในระบบสุริยะ เช่น โทรจัน
ดาวหัวใจสิงห์ถูกดาวเคราะห์บังล่าสุดเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม ค.ศ. 1959 โดยดาวศุกร์[22] ครั้งต่อไปจะเกิดขึ้นในวันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 2044 โดยดาวศุกร์อีกเช่นกัน ในช่วงเวลาไม่กี่สหัสวรรษต่อจากนี้จะไม่มีดาวเคราะห์ดวงอื่นบังดาวหัวใจสิงห์เลยเนื่องมาจากโหนดของวงโคจรของพวกมัน การบังดาวหัวใจสิงห์โดยดาวเคราะห์น้อย 166 โรโดป ได้รับการบันทึกไว้ที่อิตาลีเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม ค.ศ. 2005 ทั้งนี้การโค้งงอของแสงที่วัดได้ให้ผลสอดคล้องกับทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป[23] ดาวหัวใจสิงห์ถูกดาวเคราะห์น้อย 163 เอริโกเน บังในเช้าตรู่ของวันที่ 20 มีนาคม ค.ศ. 2014[24] ศูนย์กลางของเส้นทางเงาตัดผ่านนิวยอร์กและออนแทรีโอตะวันออกแต่ไม่มีใครมองเห็นมันเนื่องจากมีเมฆปกคลุมพอดี องค์การคาดการณ์เวลาการบังวัตถุท้องฟ้านานาชาติ (International Occultation Timing Association) ไม่มีบันทึกการสังเกตการณ์ของการบังครั้งนี้เลย[25]
ผู้สังเกตการณ์ในซีกโลกเหนือสามารถมองเห็นดาวหัวใจสิงห์ได้ชัดที่สุดในตอนเย็นช่วงปลายฤดูหนาวและฤดูใบไม้ผลิ แต่ดาวหัวใจสิงห์ก็ปรากฏในช่วงกลางคืนตลอดทั้งปี ยกเว้นประมาณหนึ่งเดือนก่อนหรือหลังวันที่ 22 ถึง 24 สิงหาคม (ขึ้นอยู่กับความสามารถในการส่องสว่างสู้ดวงอาทิตย์ ซึ่งจะดีที่สุดในยามพลบค่ำ) ซึ่งเป็นช่วงที่ดวงอาทิตย์อยู่ใกล้เกินไป[26] มันสามารถมองเห็นได้ตลอดทั้งคืนในช่วงปลายกุมภาพันธ์ ดาวหัวใจสิงห์โคจรผ่าน LASCO C3 ของกล้องโทรทรรศน์อวกาศโซโฮทุกเดือนสิงหาคม[27]
สำหรับผู้สังเกตการณ์บนโลก การปรากฏก่อนพระอาทิตย์ขึ้น (heliacal rising) ของดาวหัวใจสิงห์จะเกิดขึ้นในช่วงปลายสัปดาห์แรกถึงสัปดาห์ที่สองของเดือนกันยายน ทุก ๆ 8 ปี ในช่วงเวลาใกล้เคียงกันดาวศุกร์จะโคจรเข้าใกล้ดาวหัวใจสิงห์เป็นอย่างมาก ดังเช่นเมื่อวันที่ 5 กันยายน ค.ศ. 2022 (ปรากฏการณ์ดาวล้อมเดือนของดาวศุกร์กับดวงอาทิตย์จะเกิดเร็วขึ้นสองวันทุก ๆ รอบ 8 ปี ดังนั้นเมื่อผ่านไประยะหนึ่ง ดาวศุกร์จะต้องโคจรผ่านดาวหัวใจสิงห์ก่อนหน้าการปรากฏก่อนพระอาทิตย์ขึ้นของดาวหัวใจสิงห์อย่างแน่นอน)[ต้องการอ้างอิง]
ระบบดาวฤกษ์
สรุป
มุมมอง
ดาวหัวใจสิงห์ประกอบด้วยระบบดาวหลายระบบ มีดาวฤกษ์รวมอย่างน้อยสี่ดวง โดยดาวหัวใจสิงห์เอเป็นดาวที่เด่นที่สุด คู่ของมันที่อาจมีความเกี่ยวข้องกันทางกายภาพอยู่ห่างไป 177 ฟิลิปดา ดาวหัวใจสิงห์ดีมีแมกนิจูด 12 อยู่ไปห่าง 212 ฟิลิปดา[28] แต่เป็นวัตถุพื้นหลังที่ไม่เกี่ยวข้องกัน[29]
ระบบดาวคู่ดาวหัวใจสิงห์เอประกอบด้วยดาวยักษ์เล็กสีน้ำเงินขาวประเภทสเปกตรัม B8 และดาวฤกษ์มวลอย่างน้อย 0.3 เท่าของมวลดวงอาทิตย์ซึ่งคาดว่าเป็นดาวแคระขาว ดาวทั้งสองใช้เวลาโคจรรอบจุดศูนย์กลางมวลร่วมประมาณ 40 วัน เมื่อพิจารณาจากรูปร่างที่บิดเบี้ยวไปอย่างมากของดาวยักษ์เล็ก การเคลื่อนที่ตามวงโคจรสัมพัทธ์ของมันอาจต่างไปจากวงโคจรเคปเลอร์ เป็นเหตุมาจากการรบกวนวงโคจร (Perturbation) เป็นเวลานาน ซึ่งส่งผลกระทบต่อคาบการโคจรของมัน กล่าวอีกนัยหนึ่งคือกฎข้อที่สามของเคปเลอร์ที่ใช้กับระบบมวลจุดสองมวลจะไม่ใช้ได้กับระบบดาวหัวใจสิงห์อีกต่อไป แต่เดิมนักดาราศาตร์เชื่อว่าดาวหัวใจสิงห์เอมีอายุเพียง 50 ถึง 100 ล้านปี จากการเปรียบเทียบอุณหภูมิ ความส่องสว่าง และมวลของมัน แต่การมีอยู่ดาวแคระขาวในระบบเป็นหลักฐานว่าดาวหัวใจสิงห์เอต้องมีอายุอย่างน้อย 1 พันล้านปี เพื่อที่จะรองรับการก่อตัวของดาวแคระขาวดังกล่าว การการถ่ายโอนมวลไปยังคู่ที่เล็กกว่าในดาวหัวใจสิงห์เออาจเป็นสาเหตุของความคลาดเคลื่อนนี้ [30]
ดาวหลักของดาวหัวใจสิงห์เอมีมวลประมาณ 3.8 เท่าของดวงอาทิตย์ มันหมุนรอบตัวเร็วมากโดยมีคาบเพียง 15.9 ชั่วโมงเท่านั้น (สำหรับการเปรียบเทียบ ดวงอาทิตย์ใช้เวลาหมุนรอบตัวเอง 25 วัน[31]) ทำให้มันมีรูปร่างเป็นทรงคล้ายทรงกลมแบบแบนขั้ว ส่งผลให้เกิดสิ่งที่เรียกว่าการหรี่ลงเนื่องจากแรงโน้มถ่วง นั่นคือโฟโตสเฟียร์บริเวณขั้วจะร้อนกว่าและสว่างกว่าบริเวณเส้นศูนย์สูตรถึงห้าเท่าต่อพื้นที่ผิวหนึ่งหน่วย[30] พื้นที่ผิวบริเวณเส้นศูนย์สูตรหมุนด้วยความเร็วประมาณ 320 กิโลเมตรต่อวินาทีหรือ 96.5% ของอัตราเร็วเชิงมุมวิกฤตของการแตกเป็นเสี่ยง และด้วยเหตุนี้เองมันจึงเปล่งแสงโพลาไรซ์ออกมา[13]
ระบบดาวหัวใจสิงห์บีซีอยู่ห่างจากดาวหัวใจสิงห์เอ 5,000 หน่วยดาราศาสตร์[32] เอและคู่บีซีมีการเคลื่อนที่เฉพาะร่วมกันและคาดว่าการโคจรรอบกันและกัน[4] โดยแต่ละรอบใช้เวลาหลายล้านปี คู่ดาวหัวใจสิงห์บีซีมีหมายเลขสารบัญแฟ้มเฮนรี เดรเปอร์ HD 87884 โดยบีมีประเภทสเปกตรัม K2V ในขณะที่ซีมีประเภทสเปกตรัม M4V[12] คู่บีซีมีคาบการโคจรรอบกันและกันประมาณ 600 ปี[4] โดยอยู่ห่างกัน 2.5 ฟิลิปดาในค.ศ. 1942[12]
ที่มาของชื่อและวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง
Rēgulus เป็นคำภาษาละตินแปลว่า "เจ้าชาย" หรือ "กษัตริย์องค์น้อย"[33] คำภาษากรีกที่เทียบเท่าคือ Basiliskos หรือในรูปละติน Basiliscus[34][35][36] ชื่อดาวหัวใจสิงห์ปรากฏขึ้นครั้งแรกในต้นศตวรรษที่ 16[36] มันมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า คัลบ์ อัล-อาซาด จากภาษาอาหรับ قلب الاسد แปลว่า "หัวใจของสิงโต" (กรีก: Kardia Leontos, ละติน: Cor Leōnis, อาหรับ: Kabelaced[ต้องการอ้างอิง]) ชื่อภาษาจีน 軒轅十四 แปลว่าดวงดาวที่สิบสี่แห่งซวนหยวน (จักรพรรดิเหลือง) ในดาราศาสตร์อินเดียดาวหัวใจสิงห์คือมาฆะนักษัตร (ผู้อุดมสมบูรณ์)
ชาวบาบิโลนเรียกดาวหัวใจสิงห์ว่า ชาร์รู (กษัตริย์) นับเป็นกลุ่มดาวจักรราศีที่ 15 ในอินเดียดาวนี้มีชื่อเรียกว่า มฆา (the Mighty, ผู้เกรียงไกร) ในซอกเดีย Magh (the Great, ผู้ยิ่งใหญ่) ในเปอร์เซีย Miyan (ศูนย์กลาง) และ Venant หนึ่งในสี่ของดาวราชาทั้งสี่ (Royal stars) นอกจากนี้มันยังเป็นหนึ่งใน 15 ดาวเบเฮเนียน (Behenian stars) ของโหราศาสตร์ยุคกลางซึ่งสอดคล้องกับหินแกรนิต มักเวิร์ท และสัญลักษณ์คับบาลาห์ 
MUL.APIN ซึ่งเป็นเอกสารทางดาราศาสตร์ของชาวบาบิโลน ได้บันทึกดาวหัวใจสิงห์ไว้ภายใต้ชื่อ Lugal ซึ่งแปลว่ากษัตริย์ และให้คำอธิบายเพิ่มเติมไว้ว่า "ดาวแห่งอกสิงโต"
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.