เปรียญธรรม 4 ประโยค

เปรียญธรรม 4 ประโยค (ชื่อย่อ ป.ธ.4) เป็นระดับชั้นการศึกษาแผนกบาลีของคณะสงฆ์ไทย เรียกผู้สอบผ่านในชั้นนี้ว่า เปรียญโท กระทรวงศึกษาธิการเทียบวุฒิผู้สอบได้ในชั้นนี้ให้เทียบเท่ามัธยมศึกษาตอนต้น^[1]

เปรียญธรรม 4 ประโยค

ชื่อย่อ	ป.ธ.4
ประเภท	การศึกษาแผนกบาลี
ผู้จัดการสอบ/ผู้ควบคุมการสอบ	สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง
ทดสอบความรู้/ความสามารถเกี่ยวกับ	วิชาแปลมคธเป็นไทย วิชาแปลไทยเป็นมคธ
ประเทศ	ประเทศไทย
ภาษา	ภาษาบาลี ภาษามคธ ภาษาไทย

หลักสูตรการศึกษาพระปริยัติธรรมบาลีในชั้นเปรียญธรรม 4 ประโยค

ในชั้นนี้ แม่กองบาลีสนามหลวง กำหนดวิชาในการศึกษาไว้ 2 วิชา คือ

วิชาแปลมคธเป็นไทย (วิชาแปล)

• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี (ปม ภาโค - ภาคหนึ่ง) ^[2]

ประวัติหนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี

หนังสือมังคลัตถทีปนี เป็นคัมภีร์ชั้นฎีกา อธิบายความในมงคลสูตรที่มาในพระไตรปิฎก^[3][4] โดยมงคลสูตรเป็นคำสอนประเภทเนยยะ คือมีข้อความเป็นร้อยแก้ว ผสมร้อยกรอง

ผู้รจนาคัมภีร์มังคัลตถทีปนี คือ พระสิริมังคลาจารย์^[5] พระภิกษุชาวเมืองเชียงใหม่ มีอายุอยู่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 20 ผลงานของท่านจากหลักฐานแสดงประวัติ มีอยู่สี่เรื่องคือ เวสสันดรทีปนี จักกวาฬทีปนี สังขยาปกาสกฎีกา มังคลัตถทีปนี

ประวัติของท่านปรากฏอยู่ในตอนท้ายผลงานของท่าน มีใจความว่า เป็นผู้ทรงพระไตรปิฎก มีศรัทธาความรู้ปรารถนาให้ตนและผู้อื่นมีความรู้ ได้รจนาคัมภีร์เวสสันตรทีปนี จักกวาฬทีปนี สังขยาปกาสกฎีกา ขณะพักอยู่ที่วัดสวนขวัญ อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของวัดพระสิงห์วรมหาวิหารในเมืองเชียงใหม่ และรจนามังคลัตถทีปนีในขณะที่พักอยู่ที่สุญญาคาร ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ไปทางทิศใต้ 1 คาวุต ในช่วงปี พ.ศ. 2060 - พ.ศ. 2067 ในสมัยของท้าวลก เข้านครเชียงใหม่ อันเป็นนครที่มีความเจริญอย่างยิ่ง ผู้มีพระราชศรัทธาล้ำเลิศ ปรารถนาพระสัพพัญมุตญาณเลื่อมในในพระพุทธศาสนา

ช่วงเวลาการรจนา ผลงานดังกล่าวอยู่ในรัชสมัยพระเจ้าดิลกปนัดดาธิราชหรือพระเมืองแก้ว ^[6]

วิชาแปลไทยเป็นมคธ (วิชาแต่ง)

วิชาแปลไทยเป็นมคธในชั้น ป.ธ. 4 นี้ ใช้หนังสือ ธัมมปทัฏกถา ภาคที่ 1

• ธัมมปทัฏกถา (ปโม ภาโค - ภาคหนึ่ง)

ในชั้นนี้ผู้เรียนบาลีต้องศึกษาวิธีการเแต่งภาษาไทยเป็นภาษาบาลีโดยใช้หนังสือ อรรถกถาธรรมบทแปล ภาค 1 (ธัมมปทัฏกถา ภาษาไทย) เพื่อฝึกแปลเป็นภาษามคธ

หลักเกณฑ์ของผู้มีสิทธิ์สอบไล่ในชั้นเปรียญธรรม 4 ประโยค

ระดับเปรียญธรรม 4 ประโยค เรียกว่า เปรียญโท คือ ผู้ที่จะมีสิทธิสอบเปรียญธรรม 4 ประโยคขึ้นไป จะต้องสอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค และนักธรรมชั้นโทก่อน

ผู้สอบไล่ได้เปรียญธรรม 4 ประโยค

พระภิกษุสามเณรผู้สอบไล่ได้ในชั้นนี้จะได้รับประกาศนียบัตร เลขพัดเปรียญ มีสมณศักดิ์อันดับในงานพระราชพิธี - รัฐพิธี เหนือกว่า พระปลัดของพระราชาคณะ ชั้นสามัญ ^[7]

ดูเพิ่ม

• การสอบสนามหลวง
• สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง
• สำนักงานแม่กองธรรมสนามหลวง