เทศบาลเมืองเขลางค์นคร

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร (ไทยถิ่นเหนือ:)เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทเทศบาลเมือง ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง มีพื้นที่ 195.49 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ 4 ตำบล คือ ตำบลปงแสนทอง ตำบลชมพู ตำบลพระบาท และตำบลกล้วยแพะ มีประชากรในปี พ.ศ. 2560 จำนวน 60,446 คน^[1] นอกจากนี้เทศบาลเขลางค์นครยังเป็นที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดลำปาง

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร
เทศบาลเมือง
ตราอย่างเป็นทางการของเทศบาลเมืองเขลางค์นคร ตรา
คำขวัญ:  เขลางค์นครเมืองน่าอยู่ เมืองแห่งการเรียนรู้ สิ่งแวดล้อมสวยงาม ธรรมาภิบาลดีเด่น มุ่งเน้นปรัญชาเศรษฐกิจพอเพียง พัฒนาบริการมุ่งสู่ความเป็นเลิศ
ทม.เขลางค์นคร ที่ตั้งของเทศบาลเมืองเขลางค์นครในจังหวัดลำปาง
พิกัด: 18°17′45″N 99°29′32″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลำปาง
อำเภอ	เมืองลำปาง
การปกครอง
• นายกเทศมนตรี	นายไพฑูรย์ โพธิ์ทอง
พื้นที่
• ทั้งหมด	195.49 ตร.กม. (75.48 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2560)[1]
• ทั้งหมด	60,100 คน
• ความหนาแน่น	307.43 คน/ตร.กม. (796.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัส อปท.	04520103
ที่อยู่ สำนักงาน	สำนักงานเทศบาลเมืองเขลางค์นคร เลขที่ 72 ถนนบุญโยง ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง 52000
โทรศัพท์	0 5422 5967
โทรสาร	0 5422 5967
เว็บไซต์	www.kelangnakorn.go.th
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร ได้รับการยกฐานะจาก เทศบาลตำบลเป็นเทศบาลเมืองเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2547^[2] เนื่องจาก เทศบาลตำบลชมพู มีขนาดพื้นที่รับผิดชอบกว้างขวาง จำนวนประชากรหนาแน่น การเจริญเติบโตของชุมชน รวมถึงมีรายได้เพียงพอตามที่กระทรวงมหาดไทยได้กำหนดไว้ จึงยกฐานะจาก เทศบาลตำบลชมพู เป็น เทศบาลเมืองเขลางค์นคร ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2547 พร้อมกับการเปลี่ยนชื่อและตราสัญลักษณ์ของเทศบาลใหม่อีกด้วย

อาณาเขต

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลพิชัยและตำบลบ่อแฮ้ว อำเภอเมืองลำปาง และเขตเทศบาลนครลำปาง
• ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอแม่ทะ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตำบลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอห้างฉัตรและอำเภอเกาะคา

ประชากรและเขตการปกครอง

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 4 ตำบล 63 ชุมชน จำนวนประชากรทั้งหมด 60,446 คน แยกตามลักษณะการปกครองดังนี้^[3]

• ตำบลชมพู จำนวน 20 ชุมชน ประชากร 20,518 คน ชาย : 9,741 คน หญิง : 10,777 คน

• ตำบลปงแสนทอง จำนวน 21 ชุมชน ประชากร 17,491 คน ชาย : 8,361 คน หญิง : 9,130 คน

• ตำบลกล้วยแพะ จำนวน 6 ชุมชน ประชากร 9,125 คน ชาย : 4,419 คน หญิง : 4,706 คน

• ตำบลพระบาท จำนวน 16 ชุมชน ประชากร 12,992 คน ชาย : 6,227 คน หญิง : 6,765 คน

รวม 63 ชุมชน ประชากร 60,446 คน ชาย : 29,051 คน หญิง : 31,395 คน

จำนวนประชากรผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 51,183 คน จำนวนครัวเรือน 24,562 หลังคาเรือน^[4]

เศรษฐกิจ

จากสภาพทำเลที่ตั้งของเทศบาลมืองเขลางค์นคร และมีทางหลวงแผ่นดินเชื่อมระหว่างจังหวัดตัดผ่านหลายสาย สภาพเศรษฐกิจท้องถิ่นสามารถแบ่งได้ 3 ประเภท กล่าวคือ

• เกษตรกรม ประชาชนส่วนใหญ่ที่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมจะทำการเพาะปลูกข้าว ถั่วเหลือง ถั่วลิสง และแตงโม โดยพื้นที่ทำการเกษตรจะกระจายอยู่ทุกตำบล
• อุตสาหกรรม ส่วนใหญ่ประกอบอุตสาหกรรมผลิตเซรามิค เครื่องปั้นดินเผา และอุตสาหกรรมอื่น ๆ อาทิเช่น อุตสาหกรรมผลิตอาหารกระป๋อง, อุตสาหกรรมกลึงและแกะสลักไม้, อุตสาหกรรมทำเส้นก๋วยเตี๋ยว เป็นต้น โดยมีจำนวนโรงงานในเขตพื้นที่ของเทศบาลเมืองเขลางค์นคร รวมทั้งสิ้น 231 แห่ง
• พาณิชยกรรม ประชากรที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลเมืองเขลางค์นคร และประชาชนต่างจังหวัดที่เดินทางท่องเที่ยว แวะพักมีจำนวนสูง จึงทำให้เกิดการประกอบพาณิชยกรรมประเภทร้านอาหาร จำหน่ายสินค้าอุปโภคบริโภคเกิดขึ้นอย่างหนาแน่น ทั้งในบริเวณตำบลพระบาท, ตำบลชมพู และตำบลปงแสนทอง โดยอัตราเฉลี่ยการประกอบพาณิชยกรรมประมาณ 30% ของประชากรทั้งหมด

โครงสร้างพื้นฐาน

การขนส่ง

• ทางรถไฟ มีทางรถไฟเส้นทางระหว่างกรุงเทพฯ - เชียงใหม่ ผ่านอำเภอเมืองลำปาง 1 สาย
• ทางรถยนต์ มีเส้นทางหลวงแผ่นดินที่เชื่อมระหว่างจังหวัดลำปาง กับจังหวัดตาก, ลำพูน, แพร่, พะเยา และเชื่อมระหว่างอำเภอ ตำบล หมู่บ้านต่าง ๆ ได้อย่างทั่วถึง ประชาชนสามารถเดินทางไปมาได้สะดวกทุกฤดูกาล
• ทางอากาศ มีท่าอากาศยานพาณิชย์ 1 แห่ง ตั้งอยู่ในหมู่ที่ 5 ตำบลพระบาท อำเภอเมืองลำปาง มีเครื่องบินพาณิชย์ของสายการบินบางกอกแอร์เวย์บริการเป็นประจำทุกวัน

การศึกษา

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร ไม่มีสถานศึกษาในสังกัด แต่ได้ให้การสนับสนุนสถานศึกษาที่ตั้งอยู่เขตเทศบาลเมืองเขลางค์นคร ดังนี้

• โรงเรียนสังกัดสำนักงานเขคพื้นที่การศึกษาลำปาง เขต 1 จำนวน 11 แห่ง
• โรงเรียนสังกัดกรมสามัญศึกษา จำนวน 1 แห่ง
• โรงเรียนสังกัดกรมอาชีวศึกษา จำนวน 1 แห่ง
• โรงเรียนพาณิชยการเอกชน จำนวน 1 แห่ง
• มหาวิทยาลัยระดับอุดมศึกษาเอกชน จำนวน 1 แห่ง
• มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง จำนวน 1 แห่ง

นอกจากนี้เทศบาลมีศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในความรับผิดชอบอยู่จำนวน 11 แห่ง ดังนี้

• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านไร่นาน้อย หมู่ที่ 5 ตำบลปงแสนทอง
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านกาด หมู่ที่ 7 ตำบลปงแสนทอง
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านป่ากล้วย หมู่ที่ 4 ตำบลปงแสนทอง
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านฟ่อน หมู่ที่ 2 ตำบลชมพู
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านศรีหมวดเกล้า หมู่ที่ 4 ตำบลชมพู
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านโทกหัวช้าง หมู่ที่ 4 ตำบลพระบาท
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านบุญเกิด หมู่ที่ 4 ตำบลพระบาท
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองห้า หมู่ที่ 4 ตำบลพระบาท
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านวัดม่อนจำศีล หมู่ที่ 4 ตำบลพระบาท
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านผาลาด หมู่ที่ 4 ตำบลพระบาท
• ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กวัดกล้วยหลวง หมู่ที่ 4 ตำบลกล้วยแพะ

สาธารณสุข

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร ไม่มีสถานบริการสาธารณสุขในความดูแล แต่มีกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม ปัจจุบันมีเจ้าหน้าที่ทางด้านสาธารณสุข จำนวน 7 คน ที่รับผิดชอบดูแลงานด้านป้องกันโรค งานสุขาภิบาล งานสัตวแพทย์ ซึ่งจะประสานงานการปฏิบัติและสนับสนุนงบประมาณกับสถานีอนามัย สังกัดกระทรวงสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อมที่ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ จำนวน 7 แห่ง มีเจ้าหน้าที่ อสม, จำนวน 1,451 คน ให้การดูแลรักษาพยาบาลและดูแลการเผ้าระวังแก่ประชาชน โดยเทศบาลได้ให้การอุดหนุนงบประมาณให้ส่วนหนึ่ง นอกจากนี้กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม ยังได้ดูแลควบคุมเกี่ยวกับการประกอบกิจกราอันเป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม