Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็ก (เกิด: พ.ศ. 2341 — ถึงแก่อนิจกรรม: 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2431) เป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ประสูติกาลพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแม้นเขียน
เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็ก | |
---|---|
เกิด | พ.ศ. 2341 |
เสียชีวิต | 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2431 (90 ปี) |
คู่สมรส | |
บุตร | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแม้นเขียน |
ญาติ | เจ้าสุกแห่งหลวงพระบาง (บิดา) คุณลูกอิน (น้องสาว) คุณทองดี (น้องสาว) |
หลังสิ้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กได้ออกไปเป็นหม่อมในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิทักษเทเวศร์ และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์ ตามลำดับ
เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็ก มีนามเดิมว่า จัน หรือ ลูกจันทน์ เป็นธิดาของเจ้าสุกแห่งหลวงพระบาง[1] บางแหล่งข้อมูลก็ว่าสืบเชื้อสายจากเจ้านายแห่งเวียงจันทน์[2][3] มีพี่น้องที่ปรากฏนามอีกสองคนคือ คุณลูกอิน และคุณทองดี หม่อมละครในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย[4]
เจ้าสุกผู้บิดาได้นำเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กมาถวายตัวแก่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 ตั้งแต่อายุ 8 ขวบ พร้อมกับน้องสาวอีกสองคนดังกล่าว ได้เป็นละครหลวงรุ่นเล็ก ในรัชกาลที่ 1 รับบทเป็น นางวิยะดา เมื่อสิ้นรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชแล้ว เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กมีอายุประมาณ 11-12 ปี จึงได้เป็นละครหลวงในสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ในบทนางมะเดหวี สนองพระเดชพระคุณรับราชการเป็นพระสนม และให้ประสูติกาลพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียว คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแม้นเขียน (พ.ศ. 2366—2456)
ภายหลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ในปี พ.ศ. 2367 กล่าวกันว่าพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ซึ่งเป็นพระโอรสของรัชกาลที่ 2 ทรงส่งเพลงยาวไปเกี้ยวเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็ก เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กจึงใช้ "สิทธิสตรี" ออกจากวังหลวงไปอยู่วังกรมหลวงภูวเนตรฯ จนได้เป็นหม่อมอยู่พักหนึ่งท่านก็ย้ายไปยังวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิทักษเทเวศร์ แต่ต่อมาไม่ช้านานนักก็ย้ายไปยังวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์ พระเชษฐาองค์ใหญ่ และเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กก็เตร็ดเตร่ไปเรื่อย ๆ[5]
เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กได้เป็นครูละครหลวงในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยเป็นครูละครสำคัญของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)[4] ท้ายที่สุดเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กถึงแก่อนิจกรรมเมื่อ วันเสาร์ แรม 1 ค่ำ เดือน 3 ปีชวด สัมฤทธิศก หรือวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2431 สิริรวมอายุได้ 90 ปี[4]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.