อำเภอสิงหนคร

สิงหนคร เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสงขลา เป็นชุมชนเมืองโบราณ เคยเป็นที่ตั้งและเป็นชื่อเมืองสงขลา ในอดีตก่อนที่จะย้ายตัวเมืองสงขลามาอยู่ด้านตะวันออกของปากอ่าวทะเสสาบสงขลา

อำเภอสิงหนคร
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Singhanakhon
ป้อมเมืองสงขลาเก่า ซึ่งตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์สำคัญของเมืองสงขลาฝั่งหัวเขาแดง ทั้งบนเขาและที่ราบ ซึ่งใช้เป็นป้อมปราการป้องกัน ต่อสู้ ปกป้องบ้านเมือง
คำขวัญ:  ทะเลคู่ตระการ น้ำตาลเลิศรส เรืองยศวัฒนธรรม หัตถกรรมล้ำค่า เมืองท่าแดนใต้
แผนที่จังหวัดสงขลา เน้นอำเภอสิงหนคร
พิกัด: 7°14′18″N 100°33′10″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	สงขลา
พื้นที่
• ทั้งหมด	228.0 ตร.กม. (88.0 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	84,104 คน
• ความหนาแน่น	368.88 คน/ตร.กม. (955.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	90280
รหัสภูมิศาสตร์	9015
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอสิงหนคร ถนนสงขลา–ระโนด ตำบลสทิงหม้อ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา 90280
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอสิงหนครมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสทิงพระ
• ทิศตะวันออก จรดอ่าวไทย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหาดใหญ่และอำเภอเมืองสงขลา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอควนเนียง และอำเภอปากพะยูน (จังหวัดพัทลุง)

สะพานปากรอ ที่เป็นสะพานข้ามระหว่างอำเภอควนเนียง - อำเภอสิงหนคร เป็นสะพานที่ทอดข้ามคลองปากรอซึ่งมีกระแสน้ำที่ขึ้นลงตามระดับน้ำทะเล

ทะเลในเขตตำบลสทิงหม้อ

วัดในเขตตำบลสทิงหม้อ

ประวัติ

"เมืองสิงหนคร" เมืองโบราณอันเก่าแก่ของสงขลา เล่ากันว่าเมื่อครั้งเจ้าพระยากรุงทองสร้างเมืองสทิงพระ ได้มีเมืองสิงหนครเป็นเมืองจัตวา มีนามว่า "เมืองคชราชา" เมื่อพูดถึงตำนานที่มาของชื่อเมืองก็มีเรื่องเล่าอยู่ว่า เมื่อครั้งเจ้าพระยากรุงทองได้เดินล่องป่าไปยังทิศใต้ ได้พบกับช้างลักษณะดี ตรงตามลักษณะพราหมณ์ จึงนำช้างเชือกนั้นมาผูกเป็นช้างประจำเมือง ต่อมามีการตั้งชื่อเมืองตามช้างเชือกนั้นว่า "คชราชา" ซึ่งแปลว่า "ช้างของพระราชา" ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1899 ในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ไม่ปรากฏชื่อของเจ้าเมืองในยุคแรกเริ่ม แต่ปรากฏครั้งแรกในปี พ.ศ. 2146 นั่นคือ ต่วนกูดะโต๊ะ โมกอลล์ (ดาโต๊ะ โมกอล) ที่ปกครองเมืองสิงขระนครในช่วงระหว่างปี พ.ศ.2146 - 2163 ตามที่ได้มีการบันทึกในประวัติศาสตร์ของสยามและชาวต่างชาติ โดยมีการพูดถึงเจ้าเมืองสงขลาหัวเขาแดงว่าเป็นชาวมุสลิมจากดินแดนชวา

ในระยะแรกเจ้าเมืองสิงขระนครยอมเป็นเมืองขึ้นกับอยุธยา โดยทำกิจการแลกเปลี่ยนสินค้าระดับนานาชาติทำการค้าขายกับประเทศมหาอำนาจอย่าง อังกฤษ โปรตุเกส ฝรั่งเศส จีน อินเดีย และฮอลันดา บันทึกประวัติศาสตร์ของหลายๆประเทศ ได้มีการกล่าวถึงเมืองสิงขระนครเอาไว้ เรียกได้ว่าเป็นยุคที่ดินแดนแห่งนี้รุ่งเรืองถึงขีดสุด นานาประเทศหวังที่จะเข้ามาเป็นคู่ค้าแบบผูกขาดกับเมืองสิงขระนคร เมืองสิงขระนครได้มีการปรับเปลี่ยนและพัฒนาเดินหน้าอย่างรวดเร็ว และเพื่อสร้างความปลอดภัยและความมั่นใจต่อผู้ค้านานาประเทศ เมืองสิงขระนครได้สร้างป้อมปราการที่แข็งแกร่งที่สุดขึ้น มีการสร้างกำแพงเมือง ป้อมปืนใหญ่ และประตูเมือง จนทำให้สิงขระนครได้ชื่อว่า เมืองท่าที่มีป้อมปราการแข็งแรงที่สุดในภาคใต้

ภายหลังจากความรุ่งเรือง ประกอบกับกรุงศรีอยุธยาเปลี่ยนแผ่นดิน สุลต่านสุไลมานจึงประกาศอิสรภาพจากกรุงศรีอยุธยาและสถาปนาตนเองเป็น "สุลต่าน" เป็นรามาธิบดีแห่งสิงขระนคร ในช่วงสมัยของพระเจ้าปราสาททอง โดยพระองค์ได้ส่งทัพมาตีเมืองสิงขระนครหลายครั้งหลายครา แต่ก็ไม่เป็นผลสำเร็จ เนื่องจากเมืองแห่งนี้มีป้อมปราการที่แข็งแรง และตั้งอยู่ชัยภูมิที่เหนือกว่า ดังหลักฐานจากข้อเขียนของ วัน วลิต (Van Vliet) ผู้แทนบริษัท Dutch East India Co., Ltd. ประจำกรุงศรีอยุธยา ซึ่งเคยเดินทางมาเยือนเมืองสิงขระนคร เมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2185 ได้เขียนรายงานไว้ว่า “พระเจ้าปราสาททองได้เคยส่งกองเรือจากกรุงศรีอยุธยามาร่วมกับกองทัพเมืองนครศรีธรรมราช (ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของสิงขระนคร) ทำการโจมตีสิงขระนครถึงสองครั้งในช่วงเวลาเพียงสองปี แต่ต้องประสบความพ่ายแพ้ไปทั้งสองครั้ง” แต่ในที่สุดเมืองแห่งนี้ก็ถูกตีแตกโดยกองทัพของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยมีพระบรมราชโองการยุบเมืองสุลต่าน ณ หัวเขาแดง กวาดต้อนกองกำลังและชาวบ้านลงเรืออพยพไป สิ้นสุดความรุ่งเรืองเมืองสิงขระนครในที่สุด^[1] ก่อนที่จะย้ายตัวเมืองสงขลามาอยู่ด้านตะวันออกของปากอ่าวทะเสสาบสงขลาซึ่งเป็นที่ตั้งของเทศบาลนครสงขลาในปัจจุบัน

เมื่อปี พ.ศ. 2530 นายบัญญัติ จันทน์เสนะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย ครั้งดำรงตำแหน่งนายอำเภอเมืองสงขลา ร่วมกับกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และราษฎรฝั่งเขาแดง รวม 11 ตำบล ได้พิจารณาว่าสภาพทางภูมิศาสตร์ ลักษณะความเป็นอยู่ การประกอบอาชีพ แนวโน้มมีความเจริญในอนาคต และความเห็นชอบของคณะกรรมการหมู่บ้าน สภาตำบล หัวหน้าส่วนราชการประจำอำเภอ จังหวัด สภาจังหวัด สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และกระทรวงมหาดไทย จึงได้ประกาศเขตท้องที่อำเภอเมืองสงขลาแยกพื้นที่ตำบลหัวเขา ตำบลสทิงหม้อ ตำบลชิงโค ตำบลทำนบ ตำบลป่าขาด ตำบลปากรอ ตำบลชะแล้ ตำบลรำแดง ตำบลบางเขียด ตำบลวัดขนุน และตำบลม่วงงาม ของอำเภอเมืองสงขลา ได้แบ่งพื้นที่การปกครองออกมาตั้งเป็น กิ่งอำเภอสิงหนคร^[2] ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2531 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 5 กุมภาพันธ์ ปีเดียวกัน เป็นกิ่งอำเภอที่แยกโดยมีตำบลมากที่สุดถึง 11 ตำบล

และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะขึ้นเป็น อำเภอสิงหนคร ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2534 โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 19 มิถุนายน ปีเดียวกัน^[3]

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอสิงหนครแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 ตำบล 77 หมู่บ้าน ได้แก่

1. ชิงโค (Ching Kho) 10 หมู่บ้าน 2. สทิงหม้อ (Sathing Mo) 6 หมู่บ้าน 3. ทำนบ (Thamnop) 7 หมู่บ้าน 4. รำแดง (Ram Daeng) 7 หมู่บ้าน 5. วัดขนุน (Wat Khanun) 8 หมู่บ้าน 6. ชะแล้ (Chalae) 5 หมู่บ้าน

7. ปากรอ (Pak Ro) 6 หมู่บ้าน 8. ป่าขาด (Pa Khat) 5 หมู่บ้าน 9. หัวเขา (Hua Khao) 8 หมู่บ้าน 10. บางเขียด (Bang Khiat) 5 หมู่บ้าน 11. ม่วงงาม (Muang Ngam) 10 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอสิงหนครประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองสิงหนคร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสทิงหม้อทั้งตำบล; ตำบลหัวเขาทั้งตำบล; ตำบลชิงโค เฉพาะหมู่ที่ 1–4 และบางส่วนของหมู่ที่ 5–6; และตำบลทำนบ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1, 3
• เทศบาลเมืองม่วงงาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงงามทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลชะแล้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชะแล้ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลชิงโค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชิงโค เฉพาะหมู่ที่ 7–10 และบางส่วนของหมู่ที่ 5–6
• องค์การบริหารส่วนตำบลทำนบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทำนบ เฉพาะหมู่ที่ 2, 4–7 และบางส่วนของหมู่ที่ 1, 3
• องค์การบริหารส่วนตำบลรำแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลรำแดงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวัดขนุน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดขนุนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปากรอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากรอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลป่าขาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าขาดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางเขียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเขียดทั้งตำบล