อำเภอจุฬาภรณ์

บทความนี้เกี่ยวกับอำเภอในประเทศไทย สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จุฬาภรณ์

จุฬาภรณ์ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครศรีธรรมราช เดิมเป็นเขตท้องที่ของอำเภอร่อนพิบูลย์ทั้งหมด ก่อนที่พื้นที่บางส่วนจะย้ายมาขึ้นกับอำเภอชะอวดในปี พ.ศ. 2496 (ตำบลบ้านควนมุด ตำบลบ้านชะอวด)^[1][2] ก่อนที่จะขอจัดตั้งเป็นอำเภอซึ่งตั้งขึ้นเป็นกรณีพิเศษ เนื่องในโอกาสที่สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี เจริญพระชนมายุครบ 3 รอบ เมื่อวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2537 โดยแยกการปกครองบางส่วนออกจากอำเภอร่อนพิบูลย์ และอำเภอชะอวด^[3]

อำเภอจุฬาภรณ์
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Chulabhorn
คำขวัญ:  สามวังลือเลื่อง นามเมืองเจ้าฟ้า ศิลาช่องคอย อร่อยคั่วกลิ้ง
แผนที่จังหวัดนครศรีธรรมราช เน้นอำเภอจุฬาภรณ์
พิกัด: 8°4′30″N 99°52′12″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	นครศรีธรรมราช
พื้นที่
• ทั้งหมด	192.505 ตร.กม. (74.327 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	31,507 คน
• ความหนาแน่น	163.67 คน/ตร.กม. (423.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	80130, 80180 (เฉพาะตำบลบ้านชะอวดและบ้านควนมุด)
รหัสภูมิศาสตร์	8019
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอจุฬาภรณ์ หมู่ที่ 4 ตำบลสามตำบล อำเภอจุฬาภรณ์ จังหวัดนครศรีธรรมราช 80130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอจุฬาภรณ์ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอร่อนพิบูลย์
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอร่อนพิบูลย์และอำเภอชะอวด
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอชะอวด
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอทุ่งสงและอำเภอร่อนพิบูลย์

ประวัติ

อำเภอจุฬาภรณ์ จังหวัดนครศรีธรรมราช เดิมเป็นพื้นที่รอยต่อระหว่างอำเภอร่อนพิบูลย์กับอำเภอชะอวด โดยเป็นพื้นที่ตำบลบ้านควนมุด ตำบลบ้านชะอวด อำเภอชะอวด และตำบลควนหนองคว้า ตำบลทุ่งโพธิ์ ตำบลสามตำบล ตำบลนาหมอบุญ อำเภอร่อนพิบูลย์ ทั้งนี้พื้นที่ดังกล่าวเดิมเป็นพื้นที่มีความกันดารและห่างไหลจากอำเภอ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งมีปัญหาความมั่นคงและความสงบเรียบร้อย จำเป็นที่จะต้องได้รับการพัฒนาแก้ไขโดยเร่งด่วน ทั้งด้านโครงสร้างพื้นฐาน การปกครอง การอาชีพ สังคมจิตวิทยา และการให้บริการประชาชน จึงมีการขอจัดตั้งพื้นที่ดังกล่าวเป็นอำเภอจุฬาภรณ์ (กรณีพิเศษ) พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอ เพื่อเป็นประโยชน์แก่การปกครองและความสะดวกของประชาชน เมื่อวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2537 และได้รับพระราชทานพระอนุญาตให้ใช้พระนามศาสตราจารย์ ดร. สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี เป็นชื่ออำเภอ โดยได้ทำพิธีเปิดอำเภอและเริ่มบริการประชาชนเมื่อวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2537

พื้นที่บริเวณที่ตั้งอำเภอจุฬาภรณ์ปัจจุบันคือตำบลสามตำบล โดยมีประวัติว่าหมายถึงสามวัง ได้แก่ วังฆ้อง วังใส และวังนาหมอบุญ ซึ่งทั้งสามวังเป็นที่อยู่อาศัยของเชื้อพระวงศ์แต่โบราณที่ได้เข้ามาบุกเบิกตั้งถิ่นฐานยังบริเวณนี้ ต่อมาเมื่อยุคหนึ่งในอดีต พื้นที่แถบนี้กลายเป็นเขตเคลื่อนไหวและต่อสู้ ของสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ทำให้บริเวณนี้ซึ่งทุรกันดารอยู่แล้วต้องประสบกับปัญหาด้านความมั่นคงและความสงบเรียบร้อยเพิ่มขึ้นอีก นอกจากนี้การพัฒนาและการบริการของทางราชการก็ไม่สามารถเข้าถึงยังจุดนี้ได้

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอจุฬาภรณ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 6 ตำบล 30 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[4]	แผนที่
1.	บ้านควนมุด	Ban Khuan Mut	2	1,620
2.	บ้านชะอวด	Ban Cha-uat	4	2,662
3.	ควนหนองคว้า	Khuan Nong Khwa	4	3,302
4.	ทุ่งโพธิ์	Thung Pho	8	9,856
5.	นาหมอบุญ	Na Mo Bun	6	7,233
6.	สามตำบล	Sam Tambon	6	6,810

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอจุฬาภรณ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่

• องค์การบริหารส่วนตำบลนาหมอบุญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาหมอบุญทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านชะอวด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านควนมุดและตำบลบ้านชะอวดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลควนหนองคว้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลควนหนองคว้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งโพธิ์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสามตำบล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสามตำบลทั้งตำบล