สมเสร็จ

สมเสร็จ^[8] (อังกฤษ: Tapir, สัทอักษรสากล: /ˈteɪpər/, tay-pər)^[9][10] เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมกินพืชขนาดใหญ่ ในวงศ์ Tapiridae^[3] เป็นสัตว์มีหน้าตาประหลาด มีลักษณะของสัตว์หลายชนิดผสมอยู่ในตัวเดียวกัน มีจมูกที่ยื่นยาวออกมาคล้ายงวงของช้าง ลำตัวคล้ายหมูที่มีขายาว หางสั้นคล้ายหมีและมีกีบเท้าคล้ายแรด อาศัยในป่าทึบในแถบอเมริกาใต้, อเมริกากลาง, และ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีทั้งหมดสี่ชนิด คือ สมเสร็จอเมริกาใต้, สมเสร็จมลายู, สมเสร็จอเมริกากลาง และสมเสร็จภูเขา ทั้งสี่ชนิดถูกจัดสถานะเป็นใกล้สูญพันธุ์หรือเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ สมเสร็จเป็นญาติใกล้ชิดกับสัตว์กีบคี่อื่น ได้แก่ ม้า และแรด

สมเสร็จ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 33.9–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Early Oligocene[1] – Recent
ชนิดของสมเสร็จในรูป เรียงจากซ้ายบนตามเข็มนาฬิกา: สมเสร็จอเมริกาใต้ (Tapirus terrestris) สมเสร็จภูเขา (Tapirus pinchaque) สมเสร็จมลายู (Tapirus indicus) และสมเสร็จอเมริกากลาง (Tapirus bairdii)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์ Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม Mammalia
อันดับ:	อันดับสัตว์กีบคี่
เคลด:	Tapiromorpha
อันดับย่อย:	Ceratomorpha
วงศ์ใหญ่:	Tapiroidea
วงศ์:	Tapiridae Gray, 1821[2][3]
สกุลต้นแบบ
Tapirus Brisson, 1762
Genera[4]
About 15 †Eotapirus Cerdeno & Ginsburg, 1988 †Hesperaletes Colbert, 2006 †Heteraletes Peterson, 1932 †Miotapirus Schlaikjer, 1937 †Nexuotapirus Albright, 1998 †Palaeotapirus Filhol, 1888 †Paratapirus Depéret, 1902 †Plesiocolopirus Schoch, 1989 †Plesiotapirus Qiu, Yan & Sun, 1991 †Protapirus Filhol, 1877 (=†Tanyops Marsh, 1894[1]) †Selenolophodon Chang & Zhai, 1978 †Tapiravus Marsh, 1877 †Tapiriscus Kretzoi, 1951 †Teleolophus Matthew & Granger, 1925 (=†Pachylophus Tong & Lei, 1984[5]) Tapirus Brisson, 1762 Tapirella Palmer, 1903 (currently a synonym[6] or subgenus[7] of Tapirus) Acrocodia Goldman, 1913 (currently a synonym[6] or subgenus[7] of Tapirus) †Megatapirus Matthew & Granger, 1923 (currently a subgenus of Tapirus[7])
Distribution of extant species
ชื่อพ้อง[3]
Elasmognathinae Gray, 1867

กีบเท้าของสมเสร็จมลายู (ขวา) เท้าหน้ามี 4 กีบ, (ซ้าย) เท้าหลังมี 3 กีบ)

สมเสร็จ กับปฏิกิริยาอ้าปากสูดกลิ่น

การจำแนก

สกุลที่ยังไม่สูญพันธ์ุ

• Tapirus

สกุลของสมเสร็จที่สูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์

• † Colodon
• † Dilophodon
• † Heteraletes
• † Megatapirus
• † Miotapirus
• † Nexuotapirus
• † Palaeotapirus
• † Paratapirus
• † Plesiocolopirus
• † Plesiotapirus
• † Protapirus (ชื่อพ้อง Tanyops)
• † Selenolophodon
• † Tapiravus
• † Teleolophus

ลักษณะ

ขนาดขึ้นอยู่กับชนิด โดยมากยาวประมาณ 2 เมตร สูง 1 เมตร จรดหัวไหล่ หนัก 150-300 กิโลกรัม ขนสั้นมีสีน้ำตาลถึงเทาเกือบดำ ยกเว้นสมเสร็จมลายู ที่มีสีขาวพาดกลางลำตัว และสมเสร็จภูเขา ที่มีขนยาว สมเสร็จทุกชนิดมีหูรูปไข่ ปลายหูสีขาว มนกลม ก้นห้อย หางอวบ สั้น ขาหน้ามีกีบเท้า 4 กีบ ขาหลังมี 3 กีบ ช่วยให้สามารถเดินบนโคลนหรือพื้นที่อ่อนนุ่มได้ ลูกสมเสร็จมีขนลายทาง หรือลายจุดเพื่อพรางตัว เพศเมียมีเต้านมเต้าคู่เดียว^[11]

สมเสร็จมีฟันซึ่งสามารถเขียนเป็นสูตรได้ว่า ${\displaystyle {\tfrac {3.1.4.3}{3.1.3-4.3}}}$ ทั้งหมด 42-44 ซี่ มีฟันเขี้ยวสั้น ๆ ซึ่งไม่เหมือนสัตว์กีบคู่อย่างอื่น เช่น แรด^[12][13]

พฤติกรรมและความผูกพันกับมนุษย์

สมเสร็จ ทั้งหมดมีพฤติกรรมและความเป็นอยู่ใกล้เคียงกัน โดยเป็นสัตว์ที่หากินตามลำพังหรือเป็นคู่ในป่าดิบชื้น ที่มีความชุ่มชื้นหรือใกล้แหล่งน้ำ โดยจะใช้จมูกที่ยาวเหมือนงวงในการช่วยดมกลิ่นและดึงกิ่งไม้ในพุ่มไม้กินเป็นอาหาร ซึ่งสมเสร็จสามารถที่จะกินไม้ที่มีพิษบางชนิดได้ด้วย เป็นสัตว์ที่ชอบแช่น้ำหรือโคลน เมื่อยามพบกับศัตรูจะหนีลงไปในน้ำ ซึ่งบางครั้งอาจแช่ลงไปทั้งตัวโผล่มาแค่งวงเพื่อหายใจก็ได้ เป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน ลูกอ่อนที่เกิดมาใหม่จะมีลวดลายตามตัวเหมือนแตงไทย คล้ายลูกหมูป่า

สมเสร็จ เป็นสัตว์ที่มีระบบสายตาที่ไม่ดี แต่มีระบบประสาทรับฟังทางหูและดมกลิ่นดีเยี่ยม ปกติเป็นสัตว์ที่มีอุปนิสัยเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว แต่เคยมีรายงานว่า สมเสร็จอเมริกากลางตัวหนึ่งในสวนสัตว์โจมตีด้วยกรามใส่ผู้ดูแลซึ่งเป็นผู้หญิง เมื่อปี ค.ศ. 1998 จนได้รับบาดเจ็บสาหัสถึงขั้นพิการแขนขาด^[14] สมเสร็จเป็นสัตว์ที่อ้างอิงถึงในวัฒนธรรมและความเชื่อของญี่ปุ่น ด้วยการเป็นปีศาจตนหนึ่งที่กินความฝัน หรือฝันร้ายของผู้คนในนอนหลับเมื่อยามค่ำคืน เรียกว่า "บะกุ" (ญี่ปุ่น: 獏, 貘) เป็นต้น^[15]