รางวัลวัฒนคุณาธร

รางวัลวัฒนคุณาธร เป็นรางวัลเกียรติยศของกระทรวงวัฒนธรรมในระดับประเทศ ที่มอบให้เพื่อยกย่องและเชิดชูเกียรติบุคคลและองค์กรที่ดำเนินงานอนุรักษ์มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติ และมีผลงานโดดเด่นในการปฏิบัติงาน ส่งเสริมงานด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม ด้วยความเสียสละ วิริยะ อุตสาหะ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และมีผลงานเป็นที่ประจักษ์แก่ผู้ร่วมงานและสาธารณชน ที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชน สังคม และประเทศชาติ

รางวัลวัฒนคุณาธร เป็นรางวัลเกียรติยศของกระทรวงวัฒนธรรม ในระดับประเทศ ที่จัดมอบโดยกระทรวงวัฒนธรรม

รางวัลนี้พิจารณาโดยการกลั่นกรองจากคณะกรรมการคัดเลือกผู้ทำคุณประโยชน์ฯ ระดับจังหวัด ทั้ง 76 จังหวัด ซึ่งมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน และจากหน่วยงานระดับกรม และองค์การมหาชน ในสังกัดกระทรวงวัฒนธรรม โดยผู้ผ่านการตรวจประเมินผลงานดีเด่นในระดับประเทศ จะได้รับการเสนอชื่อเข้ารับโล่รางวัล "วัฒนคุณาธร" ซึ่งถือเป็นรางวัลในระดับประเทศ โดยมีการมอบปีละไม่เกิน 170 รางวัลในแต่ละปี

ผู้ที่ได้รับการคัดเลือกเป็นผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมในระดับประเทศ จะได้เข้ารับโล่เกียรติคุณ "วัฒนคุณาธร" จากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เนื่องในวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงวัฒนธรรม ในวันที่ 3 ตุลาคม ของทุก ๆ ปี ณ โรงละครแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร^[1]

ความเป็นมาของการมอบรางวัลวัฒนคุณาธร

การคัดเลือกผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรม เป็นการให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของประชาชนและการบริหารราชการแบบมีส่วนร่วมตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 ที่ช่วยส่งเสริม สนับสนุน สืบทอดหรือสร้างสรรค์ผลงานด้านศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม นอกจากนี้ยังเป็นการยกย่องและเชิดชูเกียรติบุคคลหรือองค์กรที่ให้การสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม ที่เป็นประโยชน์แก่ชุมชน สังคม และประเทศชาติ อีกทั้งเป็นการสร้างขวัญกำลังใจให้บุคคลหรือองค์กรมีความมุ่งมั่นตั้งใจร่วมกันเป็นแกนนำในการส่งเสริม สนับสนุน และอนุรักษ์มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติ โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติบุคคลและองค์กรที่ดำเนินงาน และส่งเสริมงานด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรมที่เกิดประโยชน์แก่ชุมชน สังคม และประเทศชาติ รวมทั้งเพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติผู้ที่มีผลงานโดดเด่นในการปฏิบัติงานด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม ด้วยความเสียสละ วิริยะ อุตสาหะ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และผลงานเป็นที่ยอมรับแก่ผู้ร่วมงานและสาธารณชน เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนบุคคล และองค์กร ที่ดำเนินงานและส่งเสริมงานด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม ให้มีขวัญ กำลังใจ และภาคภูมิใจในการปรับปรุง ต่อยอด และพัฒนามาตรฐานการดำเนินงานของตนเองและสามารถบูรณาการงานร่วมกับกระทรวงวัฒนธรรม และเพื่อประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลงานของบุคคลและองค์กร ที่ดำเนินงานและส่งเสริมงานด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม ให้เป็นแบบอย่างที่ดีของสังคม

การพิจารณามอบรางวัลวัฒนคุณาธร

ตัวอย่างการอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมไทย วงมังคละ ส่วนหนึ่งของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ

กระทรวงวัฒนธรรม โดยสำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม จะจัดโครงการคัดเลือกผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรม ทุกปีงบประมาณ เพื่อนำผู้ที่ได้รับการคัดเลือกเป็นผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมในระดับประเทศเข้ารับโล่เกียรติคุณ จากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เนื่องในวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงวัฒนธรรมในทุก ๆ ปี

โดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด 76 จังหวัด เป็นผู้ดำเนินการแต่งตั้งคณะกรรมการคัดเลือกผู้ทำคุณประโยชน์ฯ ระดับจังหวัด โดยผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน คัดเลือกผู้ควรแก่รางวัล ประเภทบุคคลและองค์กร โดยคัดเลือกบุคคล จำนวน 3 ด้าน (ด้านศาสนา ด้านศิลปะ และด้านวัฒนธรรม) ด้านละ 1 คน และ องค์กร (ด้านส่งเสริมศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม) จำนวน 1 องค์กร โดยผู้ได้รับคัดเลือกระดับจังหวัด (ส่วนภูมิภาค) จะได้รับเกียรติบัตรซึ่งลงนามโดยปลัดกระทรวงวัฒนธรรม และจะมีพิธีมอบอย่างเป็นทางการโดยผู้ว่าราชการจังหวัดแต่ละจังหวัดจะเป็นผู้มอบให้ในที่ประชุมหัวหน้าส่วนราชการ ณ จังหวัดนั้น ๆ โดยในแต่ละปีไม่เกิน 400 เกียรติบัตร ทั่วประเทศ

จากนั้น สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด 76 จังหวัด จัดส่งผลงานในระดับจังหวัดไปยังสำนักตรวจและประเมินผล เพื่อสำนักตรวจและประเมินผลตรวจสอบคุณสมบัติเบื้องต้นและเอกสารผลงาน เพื่อจัดทำสรุปผลงานแล้วนำเสนอคณะกรรมการคัดเลือกผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรม พิจารณาคัดเลือกเป็นผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรม ในระดับประเทศ

โดยผู้ได้รับคัดเลือกระดับประเทศเท่านั้น ที่จะได้รับโล่เชิดชูเกียรติ "วัฒนคุณาธร" จากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม ในวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงวัฒนธรรม (3 ตุลาคม หรือวันตามที่กระทรวงวัฒนธรรมกำหนด) โดยในแต่ละปีมีผู้ได้รับไม่เกิน 170 โล่รางวัล (แบ่งเป็นประเภทบุคคล 84 คน และองค์กร 86 องค์กร)^[2]

ประเภทของการคัดเลือกผู้สมควรได้รับรางวัลวัฒนคุณาธร

รางวัลวัฒนคุณาธร มีพิธีประกาศเกียรติคุณและจัดมอบในวันสถาปนากระทรวงวัฒนธรรมของทุก ๆ ปี

ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรม ในแต่ละปี ประกอบด้วยประเภทบุคคล 84 คน และองค์กร 86 องค์กร แบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก คือ ประเภทบุคคล แบ่งเป็น 3 ด้าน คือ ด้านศาสนา ด้านศิลปะ และด้านวัฒนธรรม รวมทั้งประเภทองค์กร ด้านส่งเสริมศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม จากทั้งส่วนภูมิภาค และหน่วยงานระดับกรม โดยประกอบไปด้วยผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมด้านศาสนา, ศิลปะ และวัฒนธรรม ดังนี้

1. ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมด้านศาสนา หมายถึง บุคคล หน่วยงาน หรือองค์กรที่อุปถัมภ์ ส่งเสริม สนับสนุน หรือดำเนินการโดยวิธีใด ๆ อันก่อให้เกิดคุณประโยชน์ต่อศาสนา (พุทธ อิสลาม คริสต์ พราหมณ์-ฮินดู และซิกข์)
2. ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมด้านศิลปะ หมายถึง บุคคล หน่วยงาน หรือองค์กรที่ส่งเสริม สนับสนุน หรือสืบทอด สร้างสรรค์ผลงานศิลปะ ประกอบด้วย สาขาศิลปะการแสดง สาขาดุริยางคศิลป์ สาขาสถาปัตยกรรม สาขาทัศนศิลป์ สาขาออกแบบ สาขาวรรณศิลป์ สาขาหัตถศิลป์ สาขาเรขศิลป์ สาขาอุตสาหกรรมศิลป์ สาขาโบราณคดี
3. ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมด้านวัฒนธรรม หมายถึง บุคคล หน่วยงาน หรือองค์กรที่ส่งเสริม สนับสนุน หรือสืบทอด สร้างสรรค์ผลงานทางวัฒนธรรม ประกอบด้วย ขนบธรรมเนียมประเพณี กีฬาและนันทนาการ วัฒนธรรมทางภาษา ความรู้และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล การเฝ้าระวังทางวัฒนธรรมและสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคม

ดูเพิ่ม

• ผู้ได้รับรางวัลวัฒนคุณาธร
• กระทรวงวัฒนธรรม