Remove ads
การลงคะแนนแบบหลายรอบในทันที (อังกฤษ: instant-runoff voting, IRV) หรือเรียก ระบบคะแนนเสียงเผื่อเลือก[1] (alternative vote, AV)[2] ระบบจัดลำดับความชอบ (preferential voting, PV)[3][4] หรือในสหรัฐเรียก การลงคะแนนระบบจัดลำดับตัวเลือก (ranked-choice voting, RCV)[5] แต่ชื่อเหล่านี้อาจใช้เรียกในการลงคะแนนในระบบอื่นด้วย[6][7][8][9] การลงคะแนนระบบนี้ใช้การนับคะแนนเรียงตามลำดับความชอบเพื่อหาผู้ชนะเพียงรายเดียว
ในการลงคะแนนระบบนี้ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งลงคะแนนเลือกผู้สมัครได้หลายคนตามลำดับความชอบ โดยการนับคะแนนจะนับให้ลำดับแรกก่อน หากมีผู้สมัครในลำดับที่หนึ่งรายใดได้คะแนนเสียงข้างมากเด็ดขาด ผู้สมัครนั้นชนะการเลือกตั้งทันที หากยังไม่มีผู้ใดได้รับเสียงข้างมากเด็ดขาดเป็นลำดับที่หนึ่ง ในรอบถัดไปผู้สมัครที่ได้คะแนนน้อยที่สุดจะตกรอบ โดยในกรณีนี้คะแนนเสียงของผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ลงคะแนนให้ผู้สมัครคนที่ตกรอบจะโอนไปให้กับผู้สมัครในลำดับถัดไป โดยกระบวนการนับคะแนนจะทำต่อไปจนกว่าจะได้ผู้สมัครที่ได้คะแนนเสียงข้างมากเด็ดขาด
การลงคะแนนแบบหลายรอบในทันทีนี้ โดยหลักการแล้วคือการเลือกตั้งแบบถ่ายโอนคะแนนเสียง (single transferable vote) ที่ใช้เลือกผู้ชนะเพียงคนเดียว โดยวิธีนี้จะช่วยป้องกันไม่ให้มีผู้สมัครรายใดชนะการเลือกตั้งแบบไม่มีเสียงข้างมากเด็ดขาดได้ ซึ่งสามารถเกิดได้หากใช้ระบบการเลือกตั้งแบบเสียงข้างมาก/พหุนิยม (plurality voting) ซึ่งทำให้เกิดภาวะ "เสียงแตก" ได้ในผู้สมัครที่มีนโยบายคล้ายคลึงกัน ซึ่งทำให้เสียงของผู้ลงคะแนนผู้สมัครคนที่คะแนนน้อยสูญไป
การลงคะแนนแบบหลายรอบในทันทีนั้นใช้ในการเลือกตั้งระดับชาติในหลายประเทศ เช่น การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของออสเตรเลีย[10] การเลือกตั้งประธานาธิบดีอินเดีย และการเลือกตั้งประธานาธิบดีไอร์แลนด์[11] เป็นต้น
Remove ads
ในการลงคะแนนแบบนี้นำชื่อมาจากการนับบัตรลงคะแนนที่แบ่งเป็นรอบ ๆ จำนวนหลายรอบ คล้ายกับในระบบบัตรลงคะแนนหลายรอบ (exhaustive ballot) ยกเว้นแต่ตัวเลือกที่ผู้ลงคะแนนได้ลงลำดับไว้ไม่มีการเปลี่ยนแปลงในแต่ละรอบ[12] โดยชื่อเรียกอื่น ๆ ของการลงคะแนนระบบนี้ ได้แก่ การลงคะแนนแบบโอนเสียง การลงคะแนนแบบมีตัวแทน การลงคะแนนแบบจัดลำดับตัวเลือก การลงคะแนนแบบจัดลำดับตัวเลือกที่นั่งเดียว และการลงคะแนนแบบจัดลำดับความชอบ[13]
ในอังกฤษและนิวซีแลนด์เรียกระบบนี้ว่า "การลงคะแนนระบบจัดลำดับตัวแทน"[14][15] ในแคนาดาเรียกว่า "การลงคะแนนระบบจัดลำดับตัวเลือก"[16] ในออสเตรเลียซึ่งใช้การลงคะแนนแบบนี้ในการเลือกตั้งส่วนใหญ่ เรียกว่า "การลงคะแนนระบบจัดลำดับความชอบ" [17] ส่วนองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรแฟร์โวตของสหรัฐเรียกว่า "การลงคะแนนระบบจัดลำดับตัวเลือก" สำหรับกรณีหาผู้ชนะเพียงคนเดียว และ "การลงคะแนนแบบถ่ายโอนคะแนนเสียง" สำหรับการหาผู้ชนะมากกว่าหนึ่งคน[18]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads