ยามา (สัตว์)

สำหรับนักบวชในศาสนาพุทธนิกายวัชรยานแบบทิเบต ดูที่ ลามะ

ยามา^[1] หรือ ลามา^[2] (สเปน: llama,^[3][4] ออกเสียง: [ˈʎama ~ ˈʝama]; เกชัว: llama, เสียงอ่าน: /ˈʎama/;^[5] อังกฤษ: llama, ออกเสียง: /ˈjɑːmə, ˈlɑːmə/;^[6] ชื่อวิทยาศาสตร์: Lama glama) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมในวงศ์อูฐ (camelid) ของทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งเป็นรู้จักกันอย่างแพร่หลายในวัฒนธรรมของชาวแอนดีสตั้งแต่สมัยก่อนการเข้ามาของชาวสเปน

ยามา
ยามาขณะนอนราบอยู่
สถานะการอนุรักษ์
สัตว์เลี้ยงหรือปศุสัตว์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Artiodactyla
วงศ์:	Camelidae
สกุล:	Lama
สปีชีส์:	L.  glama
ชื่อทวินาม
Lama glama (Linnaeus, 1758)

การจัดแสดงยามาในสวนสัตว์ไทย

ถิ่นกำเนิด

ยามามีต้นกำเนิดจากที่ราบตอนกลางของอเมริกาเหนือในช่วง 40 ล้านปีที่ผ่านมา แล้วพวกมันก็ได้อพยพไปยังอเมริกาใต้เมื่อประมาณ 3 ล้านปีที่ผ่านมา เมื่อถึงช่วงปลายยุคน้ำแข็ง (10,000-12,000 ปีก่อน) สัตว์ตระกูลอูฐก็สูญพันธุ์ไปจากอเมริกาเหนือแล้ว^[7] ณ ค.ศ. 2007 มียามาและอัลปากากว่า 7 ล้านตัวในอเมริกาใต้ และเนื่องจากการนำเข้าจากอเมริกาใต้ในช่วงปลายศตวรรษที่ 20 ทุกวันนี้จึงมียามากว่า 158,000 ตัว รวมถึงอัลปากาอีกกว่า 100,000 ตัวในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา^[8]

ชื่อในภาษาอื่น

ยามา ในภาษาจีนมีความหมายตรงตัวว่า อูฐแกะใหญ่ (大羊駝 อ่าน ต้า-หยาง-ถัว, พินอิน: dà yáng tuó; ส่วน อูฐแกะ เฉย ๆ แปลว่า อัลปากา) เนื่องจากว่ายามาเป็นสัตว์ที่มีสายพันธ์ใกล้อูฐและรูปร่างเหมือนแกะ

ลักษณะ

ยามามีส่วนสูงในช่วงโตเต็มวัยอยู่ที่ระหว่าง 1.70 เมตร (5.5 ฟุต) ถึง 1.80 เมตร (6 ฟุต) โดยวัดจากส่วนบนสุดของหัว พวกมันมีน้ำหนักตัวอยู่ระหว่าง 130-200 กิโลกรัม (280-450 ปอนด์) ในช่วงแรกเกิด เกรีย (cria) จะมีช่วงน้ำหนักที่ระหว่าง 9-14 กิโลกรัม (20-30 ปอนด์) ยามามีช่วงชีวิตที่ประมาณ 20-30 ปีขึ้นอยู่กับการดูแล^{[ต้องการอ้างอิง]} ยามาเป็นสัตว์สังคมและอาศัยร่วมกับยามาตัวอื่น ๆ ในลักษณะของฝูงสัตว์ ขนสัตว์ที่ผลิตจากยามาจะมีความนุ่มมากและปราศจากลาโลนิน (ไขจากขนสัตว์) ยามาเป็นสัตว์ที่เฉลียวฉลาดและสามารถเรียนรู้งานง่าย ๆ ได้หลังจากทำซ้ำเพียงไม่กี่ครั้ง เมื่อแบกสัมภาระ ยามาสามารถแบกสิ่งของได้ราวร้อยละ 25-30 ของน้ำหนักตัวในการเดินทางในระยะ 8-13 กิโลเมตร (5-8 ไมล์)^[7]

ความเชื่อ

ในบางพื้นที่ของทวีปอเมริกาใต้ เชื่อว่า ลูกยามาตากแห้งจะเป็นสิ่งนำโชค มีขายในท้องตลาด เช่น ที่เมืองลาปาซ เมืองสำคัญที่อยู่เหนือระดับน้ำทะเลมากกว่า 3,500 เมตร ในประเทศโบลิเวีย^[9]

ดูเพิ่ม

• อัลปากา

อ้างอิง

1. ราชบัณฑิตยสถาน. "หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาสเปน." ใน หลักเกณฑ์การทับศัพท์ ภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส ภาษาเยอรมัน ภาษาอิตาลี ภาษาสเปน ภาษารัสเซีย ภาษาญี่ปุ่น ภาษาอาหรับ ภาษามลายู ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2535, หน้า 64.
2. "สารานุกรมสัตว์ : ลามา". องค์การสวนสัตว์. ม.ป.ป. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2556. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)CS1 maint: url-status (ลิงก์)^{[ลิงก์เสีย]}
3. Real Academia Española. Diccionario de la lengua española - 22.ª edición. Madrid: Espasa-Calpe, 2001, pág. 941.
4. Collins Spanish-English Dictionary. "llama 1." [Online]. Available: http://www.collinsdictionary.com/dictionary/spanish-english/llama?showCookiePolicy=true [n.d.]. Retrieved September 1, 2012.
5. UCLA Department of Linguistics. "The UCLA Phonetics Lab Archive: Word List for Quechua, South Bolivian (Cochabamba dialect) 1983-01." [Online]. Available: http://archive.phonetics.ucla.edu/Language/QUH/quh_word-list_1985_01.html 2007. Retrieved September 1, 2012.
6. Jones, Daniel. Edited by Roach, Peter; Setter, Jane; and Esling, John. Cambridge English Pronouncing Dictionary 18th edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2011, p. 292.
7. "Llama". Oklahoma State University. 2007-06-25.
8. South Central Llama Association (2009-01-22). "Llama Facts".
9. มนต์เสน่ห์สวรรค์บนดิน (Travelogue Earth). สุดยอดสารคดีสุดสัปดาห์: อาทิตย์ที่ 7 พฤษภาคม 2560 ทางช่อง 7

แหล่งข้อมูลอื่น

• สถานีย่อยโลกของสัตว์

ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Lama glama ที่วิกิสปีชีส์

• "Llamapaedia Orgle Sound". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (AIFF)เมื่อ 2007-10-30. สืบค้นเมื่อ 2012-01-14.
• Llamas Close Up เก็บถาวร 2010-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน - slideshow by Life magazine