Loading AI tools
ภูมิรัฐศาสตร์ (อังกฤษ: geopolitics) คือ การศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบทางภูมิศาสตร์ (มนุษย์และกายภาพ) ที่มีต่อการเมืองและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ[1][2] แม้ว่าภูมิรัฐศาสตร์มีความเกี่ยวข้องกับกลุ่มประเทศและความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้น แต่ก็อาจมุ่งเน้นถึงสถานะอื่น ๆ ของรัฐอีกสองชนิด คือ รัฐอิสระโดยพฤตินัยซึ่งได้รับการรับรองอย่างไม่สมบูรณ์ และความสัมพันธ์ระหว่างการแบ่งเขตภูมิศาสตร์ระดับชาติ เช่น รัฐรวมอันเกิดจากการใช้ระบอบสหพันธรัฐ สมาพันธรัฐ หรือกึ่งสหพันธรัฐ
ในระดับของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ภูมิรัฐศาสตร์เป็นวิธีการในการศึกษานโยบายต่างประเทศเพื่อทำความเข้าใจ อธิบาย และคาดการณ์พฤติกรรมการเมืองระหว่างประเทศจากตัวแปรทางภูมิศาสตร์ ซึ่งรวมถึงภูมิภาคศึกษา ภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ประชากรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติ และวิทยาศาสตร์ประยุกต์ของการประเมินในระดับภูมิภาค[3]
ภูมิรัฐศาสตร์มุ่งเน้นถึงอำนาจการเมืองในพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ โดยเฉพาะอาณาเขตทางน้ำและทางบกภายใต้ความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์การทูต ในทางวิชาการภูมิรัฐศาสตร์ทำหน้าที่ในการวิเคราะห์ประวัติศาสตร์และสังคมศาสตร์โดยอ้างถึงภูมิศาสตร์ภายใต้ความสัมพันธ์ทางการเมือง มีกลุ่มต่าง ๆ ที่หลากหลายนอกเหนือจากทางวิชาการที่แสดงถึงการคาดการณ์ทางภูมิรัฐศาสตร์ รวมถึงกลุ่มไม่แสวงหาผลกำไรและสถาบันเอกชนที่แสวงหาผลกำไร (เช่น นายหน้าซื้อขายหลักทรัพย์[4] และบริษัทที่ปรึกษา[5]) หัวข้อของภูมิรัฐศาสตร์ประกอบด้วยความสัมพันธ์ระหว่างผลประโยชน์ของตัวกระทำการทางการเมืองระหว่างประเทศและผลประโยชน์ที่มุ่งเน้นถึงเนื้อที่ พื้นที่ หรือองค์ประกอบทางภูมิศาสตร์อันเกี่ยวข้องกับการสร้างระบบภูมิรัฐศาสตร์[6] "ภูมิรัฐศาสตร์เชิงวิพากษ์" โจมตีทฤษฎีคลาสสิกทางภูมิรัฐศาสตร์โดยสะท้อนบทบาททางการเมืองหรือแนวคิดเพื่อมหาอำนาจในช่วงยุคและหลังยุคของจักรวรรดินิยม[7]
คริสโตเฟอร์ ก็อกวิลต์ (Christopher Gogwilt) และนักวิจัยอื่น ๆ ได้ใช้คำว่าภูมิรัฐศาสตร์เพื่ออธิบายภาพกว้าง ๆ ของแนวคิด โดยทั่วไปหมายถึง "คำพ้องของความสัมพันธ์ทางการเมืองระหว่างประเทศ" โดยเฉพาะ "เพื่อบ่งบอกถึงโครงสร้างระดับโลกของความสัมพันธ์ดังกล่าว" ซึ่งสร้างขึ้นใน "ช่วงต้นศตวรรษที่ 20 สำหรับวิทยาศาสตร์เทียมของภูมิศาสตร์การเมือง" และทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์เทียมอื่น ๆ ของนิยัตินิยมทางประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์[8][9][10]
การแข่งขันด้านทรัพยากรน้ำมันและแก๊สระหว่างประเทศเป็นหนึ่งในจุดสนใจหลักของวรรณกรรมทางภูมิรัฐศาสตร์ในช่วงหลังสงครามโลกเป็นต้นไป[2] ตั้งแต่ ค.ศ. 2010 เกิดแขนงใหม่ทางภูมิรัฐศาสตร์ขึ้นโดยมุ่งเน้นถึงความสัมพันธ์ทางอำนาจระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับพลังงานทดแทน[11]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
