ภูพานปฏิวัติ

ภูพานปฏิวัติ เป็นบทเพลงปฏิวัติที่ถูกแต่งขึ้นโดยจิตร ภูมิศักดิ์ ขณะอยู่ร่วมกับกองทัพปลดแอกประชาชนไทยที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ บริเวณเทือกเขาภูพาน ในจังหวัดสกลนคร ติดต่อกับชายแดนลาว โดยในขณะนั้นใช้ชื่อว่า "สหายปรีชา"

"ภูพานปฏิวัติ"
เพลงโดย จิตร ภูมิศักดิ์

จิตร ภูมิศักดิ์ แต่งคำร้องและทำนองเพลงนี้เสร็จสมบูรณ์ระหว่างเดินเท้ากลับจากงานลำเลียง บนยอดเขาแห่งหนึ่งชื่อ ภูผาลม (อยู่ในเขตดงพระเจ้า อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร) เมื่อ พ.ศ. 2508 ต่อมาเพลงนี้ได้กลายเป็นเพลงสำคัญเพลงหนึ่งของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย

ประวัติ

เมื่อเดือนตุลาคม ปี พ.ศ. 2501 จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้ทำการรัฐประหารและกวาดล้างผู้ฝักใฝ่ลัทธิคอมมิวนิสต์ โดยจิตร ภูมิศักดิ์ เป็นหนึ่งในผู้ที่ถูกนำไปคุมขังในเรือนจำด้วยข้อหา “กระทำการอันเป็นคอมมิวนิสต์”^[1] จิตรถูกคุมขังอยู่จนถึงปี พ.ศ. 2508 จึงได้รับการปล่อยตัว จากนั้น จิตรได้เดินทางไปยังบริเวณชนบทของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อไปเข้าร่วมพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ซึ่งในขณะนั้นกำลังทำสงครามกองโจรกับรัฐบาลอยู่ เมื่อเข้าร่วมแล้ว จิตรก็ได้ใช้นามแฝงว่า "สหายปรีชา" และทำงานในพื้นที่ภูพาน จังหวัดสกลนคร ในระหว่างนี้ จิตรก็ถูกมอบหมายให้ประพันธ์เพลงต่าง ๆ เพื่อปลุกระดมมวลชนให้เข้าร่วมพรรคคอมมิวนิสต์ เช่น เพลงมาร์ชกองทัพปลดแอกประชาชนไทย รวมถึงเพลงภูพานปฏิวัติด้วย^[2]

เพลงภูพานปฏิวัติถูกใช้เป็นเพลงเปิดรายการข่าวของสถานีวิทยุเสียงประชาชนแห่งประเทศไทย (สปท.) ที่ออกอากาศจากเมืองคุนหมิง ประเทศจีน^[3] นอกจากนี้ หลังจากเหตุการณ์ 14 ตุลาคม และเหตุการณ์ 6 ตุลาคม เพลงภูพานปฏิวัติ รวมถึงงานประพันธ์อื่น ๆ ของจิตร ก็ถูกรื้อฟื้นและกลับมาเผยแพร่อีกครั้งโดยนักศึกษาและผู้ชุมนุมในยุคนั้นด้วย

เนื้อร้อง

• คำร้อง-ทำนอง: สหายปรีชา (จิตร ภูมิศักดิ์)

ยืนตระหง่านฟ้า

แผ่ไพศาลทิวยาวยอดสูง...สง่า

ภูพานมิ่งขวัญคู่หล้าแหล่งไทย

ธงพรรค เด่นแดงเพลิง สะบัดโบกพริ้วเหนือภู

สู้พายุโหม หวิวหวู ไม่เคยหวั่นไหว

ประทีปแห่งยุค เหมือนแสง อาทิตย์อุทัย

นำทางสู่ชัย มิได้ไหวหวั่น มั่นในศรัทธา

นักรบเหนือภูพาน ทหารของมวลชน

เด็ดเดี่ยวอดทน เลือดเนื้อ พลีเพื่อประชา

ทุกดงดิบลำเนา ขุนเขาสูงเสียดฟ้า

พวกเราฟันฝ่าดั้น ด้นทนทาน

เสียงปืนก้องคำราม คุกคามทั่วแดนดง

ระเบิดทุ่มลง ปานฝน ไม่เคยสะท้าน

สงครามประชาชน ทุกคนล้วนอาจหาญ

ยืนหยัดตระหง่าน ดั่งภูพานไม่หวั่นผองภัย

มวลชนเกรียงไกร ชี้ขาดชัยสงคราม

เพลิง...ปฏิวัติ

แผ่สะพัดโหมฮือเป็นเปลวลุกลาม

ธง...แดงเด่นงาม

โบกทายท้าเหนือยอดภูพาน

อ้างอิง

1. ศิลปวัฒนธรรม (2021-09-24). ""จิตร ภูมิศักดิ์" กับชีวิตในห้องขังกองปราบปทุมวัน เผยสภาพชีวิตใน "คอมมูน"". ศิลปวัฒนธรรม.
2. "คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย: จิตร ภูมิศักดิ์ กับการปฏิวัติผ่านเสียงเพลง". prachatai.com.
3. "พ่อของฟ้ารู้ยัง?ศึกวันดวลเพลง2519 "หนักแผ่นดิน-ภูพานปฏิวัติ"". คมชัดลึกออนไลน์. 2019-02-19.