ภาษารูซึน

ภาษารูซึน (รูซึนคาร์เพเทีย: русиньскый язык, อักษรโรมัน: rusîn'skyj jazyk; รูซึนพันโนเนีย: руски язик, อักษรโรมัน: ruski jazik)^[14] หรือในคำเก่า ภาษารุสนัก (руснацькый язык, rusnac'kyj jazyk, 'Rusnak language')^[15][16] เป็นวิธภาษาหนึ่งในกลุ่มภาษาสลาฟตะวันออก พูดโดยประชากรชาวรูซึนที่ตั้งถิ่นฐานในยุโรปตะวันออก

ภาษารูซึน
русинськый язык; руски язик rusîns'kyj jazyk; ruski jazik
ชาติพันธุ์	ชาวรูซึน
จำนวนผู้พูด	ไม่ทราบ (623,500 คน อ้างถึง2000–2006)[1] สำมะโนประชากร: 76,000, ข้อมูลจากสำนักสถิติแห่งชาติ: สโลวาเกีย - 38,679[2] เซอร์เบีย - 15,626[3] โปแลนด์ - 10,000[4] ยูเครน - 6,725[5] โครเอเชีย - 2,337[6] ฮังการี - 1,113[7] เช็กเกีย - 777[8]
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน บอลต์-สลาฟ สลาฟ ภาษารูซึน
ระบบการเขียน	อักษรซีริลลิก อักษรละติน (สโลวาเกีย)[9]
สถานภาพทางการ
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน	บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา[10]  โครเอเชีย[10]  เช็กเกีย[10]  ฮังการี[10][11]  โปแลนด์[10][12]  โรมาเนีย[10]  เซอร์เบีย[10][13]  สโลวาเกีย[10]
รหัสภาษา
ISO 639-3	rue
Linguasphere	53-AAA-ec < 53-AAA-e (varieties: 53-AAA-eca to 53-AAA-ecc)
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

มีการถกเถียงกันอยู่หลายครั้งว่าภาษารูซึนมีสถานะเป็นภาษาหนึ่ง หรือเป็นเพียงแค่ภาษาถิ่นเท่านั้น โดยนักภาษาศาสตร์ชาวเช็ก สโลวัก ฮังการี (รวมถึงอเมริกัน โปแลนด์ และเซอร์เบียบางส่วน) ถือว่าภาษารูซึนเป็นภาษาเอกเทศภาษาหนึ่ง^[17] ส่วนนักวิชาการบางส่วน (โดยเฉพาะชาวยูเครน รวมถึงโปแลนด์ เซอร์เบีย และโรมาเนีย) ถือว่าภาษารูซึนเป็นเพียงภาษาถิ่นตะวันตกเฉียงใต้ของภาษายูเครน^[18][19]

อักษร

ชุดตัวอักษรรูซึนถิ่นคาร์เพเทียน^[20]

ตัวนำ	ตัวตาม	ชื่อ	อักษรโรมัน					เสียง	หมายเหตุ
			ALA	BGN	Euro	IDS	ISO
А	а	a	a	a	a	a	a	/a/
Б	б	бэ	b	b	b	b	b	/b/
В	в	вэ	v	v	v	v	v	/v/
Г	г	гэ	h	h	h	h	h	/ɦ/
Ґ	ґ	ґэ	g	g	g	g	g	/ɡ/
Д	д	дэ	d	d	d	d	d	/d/
Е	е	e	e	e	e	e	e	/ɛ/
Є	є	є	i͡e	je	je/'e	je	ê	/je, ʲe/
Ё	ё	ё	ë	jo	jo/'o		ë	/jo/	ไม่ปรากฏในภาษารูซึนเล็มโก หรือ รูซึนพันโนเนีย
Ж	ж	жы	z͡h	ž	ž	ž	ž	/ʒ/
З	з	зы	z	z	z	z	z	/z/
І	і	i	i	I	i	I	ì	/i/	ไม่ปรากฏในภาษารูซึนพันโนเนีย
Ї	ї	ї	ï	ji	ji/'i	ï	ï	/ji/	ไม่ปรากฏในภาษารูซึนเล็มโก
И	и	и	i/y	y	î	I	I	/ɪ/	ภาษารูซึนพันโนเนียใช้อักษรนี้วางหลังอักษร з, เช่นเดียวกับอักษรภาษายูเครน ตามการถอดเป็นอักษรโรมันของ ALA–LC สำหรับภาษารูซึนพันโนเนียจะถอดเป็นอักษร i และภาษาอื่นเป็น y
Ы	ы	ы	ŷ	y	y	y/ŷ	y	/ɨ/	ไม่ปรากฏในภาษารูซึนพันโนเนีย
Й	й	йы	ĭ	j	j	j	j	/j/
К	к	кы	k	k	k	k	k	/k/
Л	л	лы	l	l	l	l	l	/l/
М	м	мы	m	m	m	m	m	/m/
Н	н	ны	n	n	n	n	n	/n/
О	о	o	o	o	o	o	o	/ɔ/
П	п	пы	p	p	p	p	p	/p/
Р	р	ры	r	r	r	r	r	/r/
С	с	сы	s	s	s	s	s	/s/
Т	т	ты	t	t	t	t	t	/t/
У	у	у	u	u	u	u	u	/u/
Ф	ф	фы	f	f	f	f	f	/f/
Х	х	хы	k͡h	ch	ch	ch	h	/x/
Ц	ц	цы	t͡s	c	c	c	c	/t͡s/
Ч	ч	чы	ch	č	č	č	č	/t͡ʃ/
Ш	ш	шы	sh	š	š	š	š	/ʃ/
Щ	щ	щы	shch	šč	šč	šč	ŝ	/ʃt͡ʃ/
Ю	ю	ю	і͡u	ju	ju/'u	ju	û	/ju/
Я	я	я	i͡a	ja	ja/'a	ja	â	/ja/
Ь	ь	мнягкый знак (ірь)	′	’	'	′	′	/ʲ/	"เครื่องหมายกำกับเสียงเบา": กำหนดให้พยัญชนะนำหน้าเป็นเสียงใช้เพดานแข็ง (เสียงเบา)
Ъ	ъ	твердый знак (ір)	″	’	"	–	″		"เครื่องหมายกำกับเสียงหนัก": กำหนดให้พยัญชนะนำหน้าไม่ใช่เสียงใช้เพดานแข็ง (เสียงหนัก), ไม่ปรากฏในภาษารูซึนพันโนเนีย

• ในประเทศยูเครน, พบการใช้อักษร о̄ และ ӯ^[21][22][23]
• จนถึงช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง มีการใช้อักษร ѣ (їть หรือ yat'), ซึ่งออกเสียง /ji, ʲi/ หรือ /i/ (ออกเสียง^ⓘ) อักษรนี้ยังคงใช้อยู่ในส่วนของบทความในวิกิพีเดียภาษารูซึน