พันธมิตรอังกฤษ-ญี่ปุ่น

พันธมิตรอังกฤษ-ญี่ปุ่น (อังกฤษ: Anglo-Japanese Alliance, ญี่ปุ่น: 日英同盟 นิชิเอ-โดเม) หรือชื่ออย่างเป็นทางการคือ ข้อตกลงพันธไมตรีระหว่างบริเตนใหญ่และญี่ปุ่นฉบับที่หนึ่ง ได้รับการลงนามในกรุงลอนดอนเมื่อวันที่ 30 มกราคม ค.ศ. 1902 การลงนามในข้อตกลงฉบับนี้ถูกมองว่าเป็นการสิ้นสุดนโยบายการโดดเดี่ยวอย่างสง่างามของอังกฤษ ข้อตกลงพันธไมตรีฉบับนี้ได้รับการต่อสัญญาในปี 1905 และ 1911 อย่างไรก็ตาม ในปี 1921 อังกฤษและญี่ปุ่นไม่ต่อสัญญากัน ทำให้พันธมิตรนี้สิ้นสุดลงในปีค.ศ. 1923

ความเป็นไปได้ที่ญี่ปุ่นและอังกฤษจะเป็นพันธมิตรกัน เริ่มจากการที่เมื่อญี่ปุ่นมีชัยในสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง ในปี 1895 มหาอำนาจยุโรปได้แก่ฝรั่งเศส, เยอรมัน และรัสเซีย ได้ออกมาต่อต้านการเข้าครอบครองคาบสมุทรเหลียวตงของญี่ปุ่น ซึ่งเรียกเหตุการณ์นี้ว่าการแทรกแซงสามฝ่าย ซึ่งอังกฤษปฏิเสธเข้าร่วมการแทรงแทรงดังกล่าว นอกจากนี้ อังกฤษยังมีส่วนช่วยญี่ปุ่นในการปราบกบฎนักมวยระหว่างปี 1899 ถึง 1901 หนังสือพิมพ์ เดอะไทมส์ และ เทลิกราฟ ของอังกฤษ ตลอดจนหนังสือพิมพ์ ไมนิชิ และ โยะมิอุริ ของญี่ปุ่นต่างออกมาสนับสนุนให้ทั้งสองประเทศเป็นพันธมิตรกัน ในที่สุดก็นำไปสู่การเจรจาขึ้นในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1901 และลงนามในปี 1902

พันธมิตรนี้ได้รับการประกาศเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 1902 ซึ่งรัสเซียก็พยายามจัดตั้งพันธมิตรกับเยอรมันและฝรั่งเศสเป็นการตอบโต้แต่ถูกเยอรมันปฏิเสธ ในวันที่ 16 มีนาคม 1902 ฝรั่งเศสและรัสเซียก็ลงนามในกติกาสัญญาระหว่างกัน ในขณะที่จีนและสหรัฐอเมริกาก็ได้คัดค้านพันธมิตรอังกฤษ-ญี่ปุ่นอย่างหนัก

แหล่งข้อมูลอื่น

• Main points of the Anglo-Japanese agreements - by FirstWorldWar.com
• Text of the Anglo-Japanese Alliance of 1902 (bilingual)
• Beasley, W. G. (1962). The Modern History of Japan. Boston: