ในศาสนาพุทธ พระอรหันต์ (อะระหัน/ออระหัน; บาลี: อรหนฺต; สันสกฤต: अर्हत् อรฺหตฺ) คือ พระอริยบุคคลชั้นสูงสุด[1] สามารถละสังโยชน์ได้ครบ 10 ประการ
ประเภท
- แบ่งตามสถานะ มี 3 ประเภท[2]
- พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือ พระพุทธเจ้า คือผู้ตรัสรู้แล้วได้ก่อตั้งศาสนาพุทธ สามารถโปรดเวไนยสัตว์ให้หลุดพ้นเป็นพระอรหันต์ตามได้
- พระปัจเจกพุทธเจ้า คือผู้ตรัสรู้แล้ว แต่ไม่ประกาศศาสนา ไม่มีสาวก เกิดขึ้นเฉพาะในยุคที่โลกไม่มีพระพุทธศาสนาเท่านั้น
- พระอรหันตสาวก คือสาวกผู้บรรลุเป็นพระอรหันต์ จากการปฏิบัติตามธรรมวินัยของพระพุทธเจ้า
- สุกขวิปัสสกะ (สุกข - แห้งแล้ง) ผู้เจริญวิปัสสนาล้วน แล้วได้ปฐมฌานเมื่อบรรลุอรหัตตผล เรียกอีกอย่างว่าวิปัสสนายานิก
- สมถยานิก ผู้มีสมถะเป็นยาน ผู้เจริญสมถกรรมฐานจนได้ฌานก่อน แล้วจึงเจริญวิปัสสนาต่อจนบรรลุอรหัตตผล เรียกอีกอย่างว่า อุภโตภาควิมุต
- พระอรหันต์ 4 คือ
- สุกขวิปัสสกะ ผู้เจริญวิปัสสนาล้วน
- เตวิชชะ ผู้ได้วิชชา 3
- ฉฬภิญญะ ผู้ได้อภิญญา 6
- ปฏิสัมภิทัปปัตตะ ผู้บรรลุปฏิสัมภิทา 4
- พระอรหันต์ 5 คือ
- ปัญญาวิมุต
- อุภโตภาควิมุต
- เตวิชชะ
- ฉฬภิญญะ
- ปฏิสัมภิทัปปัตตะ
พระอรรถกถาจารย์แสดงความหมายของพระอรหันต์ไว้ 5 นัย คือ
- ไกลจากกิเลส
- กำจัดกิเลสได้หมดสิ้น
- เป็นผู้หมดสังสารวัฏ คือ การเวียนว่ายตายเกิด
- เป็นผู้ควรแก่การบูชาพิเศษของเทพและมนุษย์ทั้งหลาย
- ไม่มีที่ลับในการทำบาป ไม่มีความชั่วเสียหายที่จะต้องปิดบัง
อ้างอิง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
