ปรพรหมัน

ปรพรหมัน (สันสกฤต: परब्रह्मन्) คือพรหมันสูงสุด เกินจะอธิบายและคิดได้ คัมภีร์ในศาสนาฮินดูอธิบายว่าปรพรหมันเป็นวิญญาณไร้รูป (เพราะรูปเป็นมายา) ที่แทรกซึมไปทั่วทุกสิ่งตลอดกาล^[1] ชาวฮินดูมีความเชื่อเกี่ยวกับปรพรหมันแตกต่างกัน สำนักอไทฺวตเวทานตะเชื่อว่าปรพรหมันเป็นนิรคุณพรหมัน (พรหมันที่ไร้คุณลักษณะ) แต่สำนักเวทานตะอื่น ๆ เชื่อว่าเป็นสคุณพรหมัน

ศัพทมูล

ในภาษาสันสกฤต ปร แปลว่า ขั้นสูง สูงสุด^[2] พรหมัน คือความเป็นจริงสูงสุด เป็นสิ่งสัมบูรณ์ ไม่มีรูปร่าง ไร้ขีดจำกัด เป็นพระวิญญาณบริสุทธิ์ เป็นที่มาและจุดหมายปลายทางของสรรพสิ่งในสกลจักรวาล^[3] เริ่มปรากฏในคัมภีร์พระเวท และถูกขยายความในคัมภีร์อุปนิษัท^[4] ส่วนคำว่า ปรพรหมัน ซึ่งหมายถึงพรหมันสูงสุด เริ่มปรากฏในตำราของสำนักอไทฺวตเวทานตะยุคแรก^[5]

อ้างอิง

1. Pratapaditya Pal; Stephen P. Huyler; John E. Cort; และคณะ (2016). Puja and Piety: Hindu, Jain, and Buddhist Art from the Indian Subcontinent. University of California Press. pp. 55–56. ISBN 978-0-520-28847-8.
2. Monier Monier-Williams, A Sanskrit-English Dictionary: Etymologically and Philologically Arranged with Special Reference to Cognate Indo-European languages, Oxford University Press, Article on Para
3. ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์ปรัชญา อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, พิมพ์ครั้งที่ 4, กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน, 2548, หน้า 13
4. Stephen Philips (1998), Routledge Encyclopedia of Philosophy: Brahman to Derrida (Editor; Edward Craig), Routledge, ISBN 978-0415187077, pages 1-4
5. Michael Comans (2002), The Method of Early Advaita Vedānta, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120817227, pages 129-130, 216-231