นันโทปนันทสูตรคำหลวง

นันโทปนันทสูตรคำหลวง เป็นวรรณคดีพุทธศาสนา ในสมัยอยุธยา เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร (เจ้าฟ้ากุ้ง) ทรงพระนิพนธ์ขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2279 ในสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ^[1] โดยมีลักษณะคำประพันธ์เป็นร่ายยาว นำด้วยภาษาบาลี แล้วขยายเป็นร่าย สลับกันเรื่อยไปจนจบ มีจุดมุ่งหมายเพื่อเผยแผ่คำสั่งสอนทางพระพุทธศาสนา และก่อให้เกิดศรัทธาในพุทธศาสนา โดยทรงนำเนื้อเรื่องมาจากคัมภีร์ทีฆนิกาย ชื่อ นันโทปนันทสูตร

ต้นฉบับ

ตัวต้นฉบับเอกสารโบราณเป็นหนังสือสมุดไทยขาวได้มาจากขุนวิทูรดรุณากร กรมศึกษาธิการ ทูลเกล้าฯ ถวายให้หอพระสมุดวชิรญาณ เมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2451^[2]

เนื้อหา

เรื่องมีอยู่ว่า ครั้งนั้น พระพุทธองค์มีพุทธบัญชาให้พระมหาโมคคัลลานะ ไปปราบพญานาค อันมีนามว่า นันโทปนันทะ ให้คลายทิฐิมานะลง เมื่อนันโทปนันทนาคราชคลายทิฐิมานะลง ได้แปลงกายเป็นมาณพ จึงได้ยอมรับนับถือพระพุทธองค์ไปตลอดชีวิต

แสดงให้เห็นสุภาษิตว่า ควรชนะคนไม่ดีด้วยความดี คือ เราควรสอนให้คนพาลกลับเนื้อกลับตัวเป็นคนดี มีดวงตาเห็นธรรม คือ อริยสัจ เข้าสู่ความหลุดพ้น สามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้

อ้างอิง

1. จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ. "อักษรไทยย่อในสมุดไทยเรื่องนันโทปนันทสูตรคำหลวงของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ไชยเชษฐสุริยวงศ์". วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
2. "ต้นฉบับหนังสือสมุดไทยสมัยอยุธยา นันโทปนันทสูตรคำหลวง". กรมศิลปากร.