คำอุปสรรคเอสไอ

คำอุปสรรคเอสไอระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศ (SI) ได้กำหนดชุดคำอุปสรรค ซึ่งรู้จักกันว่า คำอุปสรรคเอสไอ หรือ คำอุปสรรคเมตริก คำอุปสรรคเอสไอเป็นคำนำหน้าหน่วยวัดพื้นฐานเพื่อแสดงการคูณหรือเศษส่วนเลขฐานสิบของหน่วยนั้น คำอุปสรรคแต่ละคำนั้นจะมีสัญลักษณ์เฉพาะตัวซึ่งเขียนหน้าสัญลักษณ์ของหน่วยพื้นฐานได้เช่นกัน คำอุปสรรคเอสไอได้รับการวางมาตรฐานโดยสำนักงานชั่งตวงวัดระหว่างประเทศในมติระหว่าง ค.ศ. 1960 ถึง 1991^[1] การใช้คำเหล่านี้ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแต่หน่วยเอสไอและคำอุปสรรคหลายคำพบมีใช้ตั้งแต่ระบบเมตริกเพิ่งถือกำเนิดขึ้นใน ค.ศ. 1790

รายการคำอุปสรรค

ปัจจุบัน ในหน่วย SI กำหนดคำอุปสรรคไว้ 24 ตัว ดังนี้

คำอุปสรรค	สัญลักษณ์	ตัวคูณ	แฟคเตอร์
เควตตะ- (quetta-)	Q-	1030	1,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000
รอนนะ- (ronna-)	R-	1027	1,000,000,000,000,000,000,000,000,000
ยอตตะ- (yotta-)	Y-	1024	1,000,000,000,000,000,000,000,000
เซตตะ- (zetta-)	Z-	1021	1,000,000,000,000,000,000,000
เอกซะ- (exa-)	E-	1018	1,000,000,000,000,000,000
เพตะ- (peta-)	P-	1015	1,000,000,000,000,000
เทระ- (tera-)	T-	1012	1,000,000,000,000
กิกะ-/จิกะ- (giga-)	G-	109	1,000,000,000
เมกะ- (mega-)	M-	106	1,000,000
กิโล- (kilo-)	k-	103	1,000
เฮกโต- (hecto-)	h-	102	100
เดคา- (deca-)	da-	101	10
เดซิ- (deci-)	d-	10-1	0.1
เซนติ- (centi-)	c-	10-2	0.01
มิลลิ- (milli-)	m-	10-3	0.001
ไมโคร- (micro-)	μ-	10-6	0.000 001
นาโน- (nano-)	n-	10-9	0.000 000 001
พิโค- (pico-)	p-	10-12	0.000 000 000 001
เฟมโต- (femto-)	f-	10-15	0.000 000 000 000 001
อัตโต- (atto-)	a-	10-18	0.000 000 000 000 000 001
เซปโต- (zepto-)	z-	10-21	0.000 000 000 000 000 000 001
ยอกโต- (yocto-)	y-	10-24	0.000 000 000 000 000 000 000 001
รอนโต- (ronto-)	r-	10-27	0.000 000 000 000 000 000 000 000 001
เควกโต- (quecto-)	q-	10-30	0.000 000 000 000 000 000 000 000 000 001

การใช้งานทั่วไป

การใช้งานทั่วไป คือ เมื่อเห็นคำอุปสรรค แล้วต้องการแปลงกลับเป็นตัวเลขของหน่วยเดิม ให้คูณด้วยค่าแฟกเตอร์ที่กำหนดไว้ เช่น 5 กิโลเมตร = 5 X 1,000 (แฟกเตอร์ของกิโล) = 5,000 เมตร

คำอุปสรรคเอสไอใช้เพื่อลดจำนวนเลขศูนย์ที่แสดงในจำนวนที่เป็นตัวเลข ยกตัวอย่างเช่น กระแสไฟฟ้า 0.000 000 004 แอมแปร์ หรือสี่ในพันล้านของแอมแปร์ จะเขียนแทนด้วยคำอุปสรรคที่เหมาะสม ในกรณีนี้คือ นาโน- (nano-) เป็น 4 นาโนแอมแปร์ (1nA) ซึ่งเมื่อคูณ 4 กับแฟกเตอร์ของนาโนเข้าไป ก็จะได้ค่าเดิมออกมา

ในการคำนวณ คำอุปสรรค จะสามารถบวกหรือลบกันได้ แต่ไม่สามารถคูณหรือหารกันได้ เช่น โดยปกติแล้ว กำลัง(วัตต์)=กระแส(แอมแปร์)*แรงดันไฟฟ้า(โวลต์) แต่ 5 มิลลิแอมแปร์ คูณ 2 มิลลิโวลต์ ไม่เท่ากับ 10 มิลลิวัตต์ เพราะการคูณ จำเป็นต้องแยกตัวคูณของคำอุปสรรคออก และร่วมคูณเข้าด้วยกันก่อน คือต้องเป็น 5x10^-3 X 2x10^-3 = 10x10^-3-3 (คูณเลขธรรมดาแยกกับคูณตัวคูณคำอุปสรรค การคูณคำอุปสรรคจะจับเลขยกกำลังรวมกัน ในที่นี้ -3 รวมกับ -3 ได้ -6) = 10x10^-6 = 10 ไมโครวัตต์

อ้างอิง

1. Four Resolutions