กรดไฮโดรคลอริก

กรดไฮโดรคลอริก(อังกฤษ: hydrochloric acid), กรดเกลือ หรือ กรดมูเรียติก (muriatic acid) เป็นสารประกอบเคมีประเภทกรดละลายในน้ำ โดยเป็นสารละลายของไฮโดรเจนคลอไรด์ (HCl) เป็นกรดแก่, เป็นส่วนประกอบหลักของกรดกระเพาะ (gastric acid) และใช้กันอย่างกว้างในอุตสาหกรรมเป็นของเหลวที่มีพลังการกัดกร่อนสูง

กรดไฮโดรคลอริก

3D model of hydrogen chloride 3D model of water
3D model of the chloride anion 3D model of the hydronium cation
ชื่อ
IUPAC name Chlorane[1]
ชื่ออื่น Muriatic acid[2] Spirits of salt[3] Hydronium chloride Chlorhydric Acid
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	7647-01-0 Y
ChEMBL	ChEMBL1231821 N
เคมสไปเดอร์	307 Y
ECHA InfoCard	100.210.665
EC Number	231-595-7
เลขอี	E507 (acidity regulators, ...)
ผับเคม CID	313
UNII	QTT17582CB Y
UN number	1789
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	HCl(aq)
ลักษณะทางกายภาพ	ไร้สี, ของเหลวใส, ควันในอากาศหากเข้มข้น
กลิ่น	ลักษณะฉุน
จุดหลอมเหลว	Concentration-dependent – see table
จุดเดือด	Concentration-dependent – see table
log P	0.00[4]
pKa	−5.9 (HCl gas)[5]
เภสัชวิทยา
ATC code	A09AB03 (WHO) B05XA13
ความอันตราย
GHS labelling:
Pictograms
Signal word	อันตราย[6]
Hazard statements	H290, H314, H335[6]
Precautionary statements	P260, P280, P303+P361+P353, P305+P351+P338[6]
NFPA 704 (fire diamond)	3 0 1 ACID
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง	กรดไฮโดรฟลูออริก กรดไฮโดรโบรมิก กรดไฮโดรไอโอดิก
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

ไฮโดรเจนคลอไรด์โอเวน

ประวัติ

ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 10 (ป. ค.ศ. 865–925) แอบู แบกร์ แอล-รอซี แพทย์และนักเล่นแร่แปรธาตุชาวเปอร์เซีย ทำการทดลองด้วยsal ammoniac (แอมโมเนียมคลอไรด์) กับกรดกำมะถัน (โลหะหลายชนิดที่ใช้ซัลเฟตผสมกับน้ำ) ซึ่งเขานำทั้งสองกลั่นเข้าด้วยกัน ก่อให้เกิดแก๊สไฮโดรเจนคลอไรด์^[7] ในการทำวิธีนี้ แอล-รอซีอาจพบกับวิธีดั้งเดิมในการผลิตกรดไฮโดรคลอริกโดยบังเอิญ^[8]

อย่างไรก็ตาม เห็นได้ชัดว่าในการทดลองส่วนใหญ่ของเขา แอล-รอซีไม่สนใจผลิตภัณฑ์ที่เป็นแก๊ส โดยมุ่งความสนใจไปที่การเปลี่ยนแปลงของสีที่อาจมีผลกับสารตกค้าง^[9] Robert P. Multhauf รายงานว่า ไฮโดรเจนคลอไรด์ได้รับการผลิตขึ้นหลายครั้ง โดยไม่ทราบแน่ชัดว่าอาจผลิตโดยการละลายในน้ำอาจก่อให้เกิดกรดไฮโดรคลอริกได้^[10]

ช่วงปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial Revolution) ถูกใช้อย่างกว้างขวางในการผลิตสารประกอบอินทรีย์ เช่น ไวนิลคลอไรด์ สำหรับผลิต PVC พลาสติก และ MDI/TDI (Toluene Diisocyanate) สำหรับผลิต โพลียูรีเทน, (polyurethane) และใช้ในการผลิตขนาดเล็กเช่น การผลิต เจลาติน (gelatin) ใช้ปรุงอาหาร, และ ใช้ฟอกหนัง กำลังผลิตในปัจจุบันประมาณ 20 ล้านเมตริกตัน ต่อปี (20 Mt/a) ของก๊าซ HCl

การผลิต

ใน การผลิต กรดไฮโดรคลอริกปริมาณมากๆ จะเกี่ยวข้องกับการผลิตสารประกอบเคมีตัวอื่นๆในเชิงอุตสาหกรรมด้วยในอุตสาหกรรม คลอร์-อัลคะไล สารละลายเกลือจะถูกอิเล็กโตรไลซ์ จนได้ผลผลิตออกมาเป็นคลอรีน, โซเดียมไฮดรอกไซด์, และก๊าซไฮโดรเจน คลอรีนบริสุทธิ์ จะมาผสมกับก๊าซไฮโดรเจนแล้วเกิดเป็นก๊าซ HCl บริสุทธิ์ และปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นคือ เอ็กโซเทอร์มิก

Cl₂ + H₂ → 2 HCl

ก๊าซไฮโดรเจนคลอไรด์บริสุทธิ์ถูกดูด (absorption) ลงน้ำ ดีมิเนอไลซ์ได้เป็นกรดเกลือบริสุทธิ์ต่อไป

สารประกอบเคมีที่เกี่ยวข้อง

• คลอไรด์ เกลืออนินทรีย์ของกรดไฮโดรคลอริก
• ไฮโดรคลอไรด์ เกลืออินทรีย์ของกรดไฮโดรคอลริก
• ไฮโดรเจนคลอไรด์ แก๊สบริสุทธิ์ หากเป็นสารละลาย เรียก กรดไฮโดรคลอริก
• กรดไฮโปคลอรัส และเกลือ ไฮโปคลอไรต์
• กรดคลอรัส และเกลือ คลอไรต์
• กรดคลอริก และเกลือ คลอเรต
• กรดเปอร์คลอริก และเกลือ เปอร์คลอเรต

อ้างอิง

1. Favre HA, Powell WH, บ.ก. (2014). Nomenclature of Organic Chemistry: IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013. Cambridge: The Royal Society of Chemistry. p. 131.
2. "Hydrochloric Acid". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 ตุลาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 16 กันยายน 2010.
3. "spirits of salt". The Free Dictionary. Farlex. สืบค้นเมื่อ 29 พฤษภาคม 2012.
4. "Hydrochloric acid". www.chemsrc.com.
5. Trummal A, Lipping L, Kaljurand I, Koppel IA, Leito I (พฤษภาคม 2016). "Acidity of Strong Acids in Water and Dimethyl Sulfoxide". The Journal of Physical Chemistry A (ภาษาอังกฤษ). 120 (20): 3663–9. Bibcode:2016JPCA..120.3663T. doi:10.1021/acs.jpca.6b02253. PMID 27115918. S2CID 29697201.
6. Sigma-Aldrich Co., Hydrochloric acid.
7. Multhauf 1966, pp. 141–142.
8. Stapleton, Henry E.; Azo, R.F.; Hidayat Husain, M. (1927). "Chemistry in Iraq and Persia in the Tenth Century A.D." Memoirs of the Asiatic Society of Bengal. VIII (6): 317–418. OCLC 706947607. p. 333.
9. Multhauf 1966, pp. 141–142.
10. Multhauf 1966, p. 142. Multhauf refers to a number of recipes from the Kitāb al-Asrār translated by Ruska 1937, pp. 103–110, but does not seem to have noted the existence of the recipe in Ruska 1937, p. 182, §5 quoted above.

บรรณานุกรม

• Multhauf, Robert P. (1966). The Origins of Chemistry. London: Oldbourne. OCLC 977570829.
• Ruska, Julius (1937). Al-Rāzī's Buch Geheimnis der Geheimnisse. Mit Einleitung und Erläuterungen in deutscher Übersetzung. Quellen und Studien zur Geschichte der Naturwissenschaften und der Medizin. Vol. VI. Berlin: Springer.

แหล่งข้อมูลอื่น

• WebBook, general link NIST
• Hydrochloric Acid – Part One และ Hydrochloric Acid – Part Two ที่ The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
• การคำนวณ: surface tensions เก็บถาวร 2020-02-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, และ densities, molarities and molalities เก็บถาวร 2020-02-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ของสารละลายกรดไฮโดรคลอริกในน้ำ

ข้อมูลความปลอดภัยทั่วไป

• Hazard Summary EPA
• Hydrochloric acid MSDS โดย Georgia Institute of Technology
• Pocket Guide to Chemical Hazards NIOSH

ข้อมูลมลพิษ

• Hydrochloric Acid Fact Sheet โดย National Pollutant Inventory