แพน (เทพปกรณัม)

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ แพน

แพน (อังกฤษ: Pan, กรีก: Πάν) เป็นเทพเจ้าในเทพปกรณัมกรีกที่คู่กับนิมฟ์^[1] เป็นเทพเจ้าแห่งคนเลี้ยงแกะและฝูงแกะ ป่าเขา การล่าสัตว์ และดนตรีพื้นเมือง ชื่อของเทพแพนมาจากภาษากรีก “paein” ที่แปลว่า “ในท้องทุ่ง” (to pasture) ^[2] ลักษณะของแพนเป็นกึ่งสัตว์กึ่งมนุษย์ที่เดินบนขาหลัง มีเขาเหมือนแพะ ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายฟอน (faun) หรือ ซาไทร์ แพนทรงพำนักอยู่ในอาร์เคเดียเป็นเทพเจ้าแห่งท้องทุ่ง ป่าโปร่ง และลำธารน้ำในป่าโปร่ง และเป็นผู้มีความเกี่ยวพันธ์กับการเจริญพันธุ์ (fertility) และฤดูใบไม้ผลิ นอกจากนั้นกรีกโบราณก็ยังเห็นว่าแพนทรงเป็นเทพเจ้าแห่งการวิพากษ์นาฏกรรม^[3]

เทพแพนสอนให้แดฟนิสเล่น panpipes (งานก็อปปีของโรมันจากคริสต์ศตวรรษที่ 2 จากงานกรีกของราวร้อยปีก่อนคริสต์ศักราช)

แพนเทียบเท่ากับฟอนัส (Faunus) ในเทพปกรณัมโรมัน ผู้เป็นพระบิดาของโบนาเดีย (Bona Dea) เทพเจ้าแห่งการเจริญพันธุ์ ในคริสต์ศตวรรษที่ 18 และ 19 แพนกลายมาเป็นเทพเจ้าองค์สำคัญของขบวนการจินตนิยมของยุโรปตะวันตกและในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในขบวนการของลัทธิเพกันใหม่^[4]

อ้างอิง

1. Edwin L. Brown, "The Lycidas of Theocritus Idyll 7", Harvard Studies in Classical Philology, 1981:59-100.
2. Edwin L. Brown, "The Divine Name 'Pan'" Transactions of the American Philological Association 107 (1977:57-61), notes (p. 59) that the first insciption mentioning Pan is a 6th-century dedication to ΠΑΟΝΙ, a "still uncontracted" form.
3. Alfred Wagner, Das historische Drama der Griechen, Münster 1878, p. 78.
4. The Triumph of the Moon: A History of Modern Pagan Witchcraft, Ronald Hutton, chapter 3