แบ็กแกมมอน

แบ็กแกมมอน (อังกฤษ: Backgammon) คือ เกมกระดานสำหรับสองคนซึ่งใช้เบี้ยในการเดินและใช้ลูกเต๋าสองลูกในการเดินซึ่งผู้เล่นจะสลับกันเดินเพื่อนำเบี้ยของตนออกจากกระดาน

แบ็กแกมมอน

แบ็กแกมมอน ประกอบด้วย กระดาน, ชุดเบี้ย 15 เบี้ย 2 ชุด, ลูกเต๋าสองคู่, ลูกบาศก์สองเท่า และถ้วยลูกเต๋า
อายุของเกม	ประมาณ 5000 ปีที่แล้ว
ประเภทของเกม	เกมกระดาน Race game เกมทอยลูกเต๋า
จำนวนผู้เล่น	2 คน
ระยะเวลาติดตั้ง	10 - 30 วินาที
ระยะเวลาเล่น	5 - 60 นาที
โอกาสสุ่ม	ปานกลาง (การทอยลูกเต๋า)
ทักษะที่จำเป็น	กลยุทธ์ tactic การนับ ความน่าจะเป็น

กติกา

จุดมุ่งหมายของเกมส์คือการนำเบี้ยของตนออกจากกระดาน (bear off) ให้หมดและต้องขัดขวางไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามนำเบี้ยออกจากกระดานทั้งหมดเช่นกัน

เริ่มต้น

แบ็กแกมมอนจะใช้กระดานซึ่งมีสามเหลี่ยมหน้าจั่วยาวยาวทั้งหมด 24 รูปเรียกว่าพอยต์ (point) ซึ่งในแต่ละข้างของกระดานมีสามเหลี่ยม 12 รูปโดยนับเป็นหมายเลขตั้งแต่ 1-24เดินทางเป็นรูปเกือกม้า ใช้เบี้ยจำนวน 30 อัน ซึ่งแต่ละฝ่ายมีเบี้ยสีของตนเองข้างละ15อันโดยทั้งสองฝ่ายโดยวางเบี้ย 2 อัน ไว้ที่ พอยต์24ของตนเอง วางเบี้ย 5 อันไว้ที่พอยต์ 13 และ 6 ของตนเอง และวางเบี้ย 3 อันไว้ที่ พอยต์ 8 ของตนเองโดยเราต้องเดินจากพอยต์ 24 ถึง 1 พอยต์ 1-6 เรียกว่าบ้าน (Home) หรือ บอร์ดส่วนใน (inner board) และตั้งแต่ พ้อยต์ 7 เป็นต้นไปเรียกว่า บอร์ดส่วนนอก (Outer board) ส่วนที่คั่นตรงกลางระหว่างกระดานทั้งสองเรียกว่าบาร์ (Bar) ไว้ใช้เก็บหมากเชลยที่ยึดมาได้ และพอยต์ 13 เรียกว่า พอยต์กลาง (mid point) ในส่วนของลูกเต๋าจะใช้สองลูก และลูกเต๋าซึ่งมีหน้าเป็นตัวเลข 2,4,8,16,32,64 ตามลำดับ (ปกติจะใช้ลูกเต๋าสี่ลูกโดยผู้เล่นจะถือไว้คนละสองลูกและใช้ถ้วยเขย่าคนละใบลูกเต๋าแต่ส่วนนี้ไม่ค่อยจำเป็นเท่าไร)

ภาพแสดงหมายเลขของพ้อยต์และเส้นทางการเดินเพื่อนำเบี้ยออกจากกระดาน

วิธีเล่น

ผู้เล่นทอยลูกเต๋าคนละหนึ่งลูก ผู้เล่นคนไหนได้มากกว่าได้เดินก่อนโดยลูกเต๋านั้นจะต้องลงสู่บริเวณกระดานที่เรียบเมื่อถึงตาของผู้เล่นจะต้องทอยลูกเต๋าทั้งสองลูก วิธีการเดินของแบ็กแกมมอนจะใช้จำนวนแต้มของลูกเต๋าในการเดิน ตัวอย่าง ผู้เล่นทอยได้ 3 กับ 6 ผู้เล่นจะต้องพิจรณาว่าจะเดินเบี้ยตัวใดซึ่งสามารถแยกเบี้ยเดิน 6 ตา กับ 3 ตา หรือเดินครั้งเดียวโดยใช้ 6+3=9 ตาได้ โดยต้องเดินจากพอยต์มากไปยังพอยต์น้อยตามที่กล่าวไว้ข้างต้นในกรณีทอยได้เลขดับเบิ้ล คือ ลูกเต๋าทั้งสองลูกเหมือนกันผู้เล่นจะได้การเดินลูกเต๋าเป็น 2 เท่า ตัวอย่าง ผู้เล่นทอยได้ 5 กับ 5 ผู้เล่นจะต้องพิจรณาว่าจะเดินเบี้ยตัวไหน ซึ่งสามารถเดินเบี้ยได้สี่ตัวตัวละ 5 ตา ซึ่งสามารถ เดินตัวหนึ่ง 5+5=10 ตาได้ หรือ 5+5+5=15 ตาหรือเดินครั้งเดียว 5+5+5+5=20 ตา

ผู้เล่นสามารถยึดเบี้ยของฝ่ายตรงข้ามได้โดยการเดินตามลูกเต๋าและไปหยุดที่พอยต์ที่มีเบี้ยของฝ่ายตรงข้ามอยู่1เบี้ยโดยหยิบเบี้ยของฝ่ายตรงข้ามไปวางบนบริเวณบาร์ ผู้เล่นไม่สามารถยึดเบี้ยของฝ่ายตรงข้ามได้ถ้าพอยต์นั้นมีเบี้ยของฝ่ายตรงข้ามตั้งแต่ 2 เบี้ยขึ้นไปและผู้เล่นไม่สามารถหยุดเบี้ยของตนเองในพอยต์นั้นได้อีกด้วยซึ่งกรณีนี่จะเรียกว่า บล็อก (Block).

ผู้เล่นจะไม่สามารถเดินเบี้ยของตนเองได้ตราบใดที่มีเบี้ยของตนเองอยู่บน บาร์ โดยต้องนำเบี้ยที่อยู่บนบาร์กลับสู่กระดานโดยทอยลูกเต๋าถ้าทอยได้1แต้มเบี้ยจะถูกกลับลงมาวางที่ พอยต์24และลดหลั่งลงไปตามแต้มที่ทอยได้ซึ่งนำเบี้ยกลับสู่สนามนั้นจะใช้กฎการทอยลูกเต๋าด้านบนและบริเวณที่นำเบี้ยกลับสู้สนามนั้นจะต้องไม่โดนบล็อกคือต้องไม่มีเบี้ยของผ่ายตรงข้ามเกิน 2 เบี้ยขึ้นไปในพอยต์นั้น

ถ้าผู้เล่นจำเป็นจะต้องเดินเบี้ยตามแต้มของลูกเต๋าแต่การเดินตามจำนวนแต้มของลูกเต๋าไม่สามารถกระทำได้เนื่องจากบริเวณที่เบี้ยจะหยุดนั้นถูกบล็อกไว้จะถูกข้ามตาเล่นไปยังผู้เล่นอีกคนทันทีแต่ในกรณีที่ผู้เล่นสามารถเดินตามแต้มของลูกเต๋าได้เพียงลูกเดียวกล่าวคือ ผู้เล่นทอยได้ 6 และ 4 แต่ทว่าอีก 4 และ 10 พอยต์ข้างหน้าของเบี้ยทุกตัวผู้เล่นถูกบล็อกผู้เล่นจึงสามารถเดินได้แค่ 6 ตา และ 4 ตาที่เหลือไม่สามารถเดินได้ก็จะข้ามตาไปยังฝ่ายตรงข้ามทันที ในกรณีของ ดับเบิ้ลก็ใช้กรณีเดียวกันถ้าไม่สามารถเดินได้อีกก็จะข้ามตาไปยังฝ่ายตรงข้ามทันทีและผู้เล่นไม่สามารถข้ามตาของตนเองได้ถ้าผู้เล่นสามารถเดินหมากได้ต้องเดินหมากตัวนั้นแล้วจึงข้ามไปยังผู้เล่นถัดไป

การนำเบี้ยออกจากสนามนั้นจะไม่สามารถนำออกไปได้ถ้าเบี้ยทั้งหมดไม่ได้อยู่บริเวณพอยต์ 1-6 หรือบ้านแต่ถ้าเบี้ยทั้งหมดอยู่ในบริเวณบ้านแล้วสามารถเริ่มนำเบี้ยออกจากสนามได้โดยเบี้ยที่อยู่ในพอยต์ 1 จะต้องใช้ลูกเต๋า 1 แต้ม และพอยต์ 2,3,4 ก็ใช้แต้มลูกเต๋าตามลำดับในกรณีที่ทอยได้ 2 และ 3 ผู้เล่นสามารถพิจรณานำเบี้ยที่พอยต์ 2 และ 3 ออกพร้อมกันหรือนำเบี้ยที่ พอยต์ 5 ออกก็ได้ถ้าไม่มีเบี้ยอยู่ที่พ้อยต์นั้นนั้นจะไม่สามารถเดินได้และถูกข้ามตาไปยังฝ่ายตรงข้ามทันที หากทอยได้แต้มมากกว่าตำแหน่งของหมากตัวที่มีอยู่ ให้นำตัวหมากที่อยู่บนหลักที่สูงที่สุดออกไป แต่หากได้แต้มต่ำให้เลื่อนหมากตามจำนวนที่ทอยได้

ถ้าผู้เล่นไม่ได้นำเบี้ยออกจากกระดานเลยแต่ฝ่ายตรงข้ามสามารถนำเบี้ยออกจากกระดานได้หมดแล้วผู้เล่นคนนั้นจะแพ้ แกมมอน (gammon) โดยจะเสียแต้มเป็นสองเท่า แต่ถ้าผู้เล่นไม่ได้นำเบี้ยออกจากกระดานและยังมีเบี้ยอยู่บนบาร์และฝ่ายตรงข้ามนำเบี่ยออกจากกระดานหมดแล้วผู้เล่นคนนั้นแพ้แบ็กแกมมอน (backgammon) โดยจะเสียแต้มเป็นสามเท่า

วิธีคิดแต้มคิดจากเบี้ยที่อยู่บนกระดานว่าอยู่พ้อยต์ไหน คือ ถ้าผู้เล่นมีเบี้ยอยู่บน พ้อยต์ 20 2 ตัว มีเบี้ย อยู่บนพ้อยต์ 15 1 ตัว ก็จะคำนวณแต้ม (20*2) + (15*1) =55