Loading AI tools
เจ้าจอมเครือวัลย์[1][2][3] หรือสะกดว่า เครือวัลิ[4] เป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และมีหลักฐานบางแห่งกล่าวว่าเจ้าจอมท่านนี้เป็นผู้สร้างวัดเครือวัลย์วรวิหาร ตั้งอยู่ในแขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร[2][3][4]
เจ้าจอมเครือวัลย์ | |
|---|---|
| คู่สมรส | พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| บิดามารดา | พระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์) ท่านผู้หญิงอภัยภูธร (อู่) |
เจ้าจอมเครือวัลย์เป็นธิดาของเจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์) กับท่านผู้หญิงอู่ อภัยภูธร[1][4] มีพี่ชายต่างมารดาคนหนึ่งชื่อเจ้าพระยาภูธราภัย (นุช บุณยรัตพันธุ์) อัครมหาเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย[1] ครอบครัวสืบเชื้อสายมาแต่พราหมณ์พฤฒิบาศ[5] ปู่คือเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช (บุญรอด บุณยรัตพันธุ์) เสนาบดีกรมวังในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช[6] ตระกูลบุณยรัตพันธุ์มีการส่งธิดาที่สะสวยมาสนองพระเดชพระคุณพระมหากษัตริย์แห่งจักรีอยู่เสมอ อาทิ เจ้าจอมมารดาสี ในรัชกาลที่ 2[7] และเจ้าจอมมารดาแก้ว ในรัชกาลที่ 3 ซึ่งเป็นป้าของเจ้าจอมเครือวัลย์[8] และมีหลานสาวรับราชการเป็นพระสนมเช่นคือ เจ้าจอมใย ในรัชกาลที่ 5, เจ้าจอมสวน ในรัชกาลที่ 5[9] และเจ้าจอมสำอาง ในรัชกาลที่ 5[10]
เจ้าจอมเครือวัลย์ก็ได้ถวายตัวสนองพระเดชพระคุณเป็นเจ้าจอมในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวด้วยเช่นกัน แต่มิได้ประสูติพระราชบุตร ทั้งนี้เจ้าจอมเครือวัลย์มีใจศรัทธาในบวรพุทธศาสนาด้วยสร้างวัดและตั้งชื่อตามนามของเจ้าจอมเครือวัลย์ คือ วัดเครือวัลย์วรวิหาร[1][4] ดังปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3 ความว่า "...ในคลองมอญวัด ๑ เจ้าจอมเครือวัลย์ บุตรีเจ้าพระยาอภัยภูธร สร้างใหม่ การยังไม่แล้ว ก็ถึงแก่กรรมเสีย จึงโปรดให้ทำต่อไป แล้วพระราชทานชื่อ วัดเครือวัลย์วรวิหาร..."[2][3] พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงปฏิสังขรณ์พระอารามนี้เรื่อยมา พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นพระราชานุเคราะห์สร้างต่าง ๆ รวมทั้งได้เสด็จพระราชดำเนินทรงทอดผ้าพระกฐินเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2393[2][3] นอกจากนี้ยังปรากฏใน กลอนเพลงยาวสรรเสริญพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ของนายมีมหาดเล็ก ที่กล่าวถึงพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานพระราชทรัพย์ในการก่อสร้างวัดนี้ ความว่า[3]
| วัดทั้งหลายคล้ายกันเป็นอันมาก | ||
| ไม่หนีจากอย่างเก่าเป็นอวสาน |
| แต่วัดเครือวัลย์ใหม่อำไพพาน | ||
| หนีบุราณแปลกเพื่อนไม่เหมือนใคร |
| เขียนชาดกยกเรื่องโพธิสัตว์ | ||
| ทอดประทัดตีตารางสว่างไสว |
| เป็นห้องห้องช่องละชาติออกดาษไป | ||
| นับชาติได้ห้าร้อยสิบชาติตรา |
| ด้วยทรงพระศรัทธาเมตตาช่าง | ||
| ให้สินจ้างช่องละบาทดังปรารถนา |
| ด้วยบุญญาอานิสงส์ทรงศรัทธา | ||
| ไม่ต้องหาช่างเขียนเวียนมาเอง |
เจ้าจอมเครือวัลย์ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อใดไม่เป็นที่ปรากฏ ทราบแต่เพียงว่าถึงแก่อนิจกรรมไปก่อนสร้างวัดเครือวัลย์วรวิหารสำเร็จ[2][3]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
