อิหร่านกอญัร

อิหร่านกอญัร เป็นรัฐอิหร่านที่ปกครองโดยราชวงศ์กอญัรระหว่างปี ค.ศ. 1785–1925 โดยชาห์พระองค์แรกของราชวงศ์มีพระนามว่าพระเจ้าชาห์โมฮัมหมัด ข่าน กอญัรเสด็จขึ้นพระราชสมบัติเมื่อปี ค.ศ. 1789 ต่อมาภายหลังราชวงศ์กอญัรถูกโค่นล้มในการยึดอำนาจโดยเรซาข่านในปี ค.ศ. 1925

รัฐอิหร่านอันเลอเลิศ دولت علیّه ایران Dowlat-e Aliyye-ye Irān
ค.ศ. 1785–1925
ธงชาติ (1906–1925) ตราแผ่นดิน (1907–1925)
เพลงชาติ: (1873–1909) Salâm-e Shâh (สดุดีราชัน) (1909–1925) Salāmati-ye Dowlat-e Elliye-ye Irān (สดุดีรัฐอิหร่านอันเลอเลิศ)
แผนที่ราชวงศ์กอญัรในยุคศตวรรษที่ 19
เมืองหลวง	เตหะราน
ภาษาทั่วไป	ภาษาเปอร์เซีย ภาษาอาเซอร์ไบจาน
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์ (1789–1906) ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (1906–1925)
ชาฮันชาห์
• 1789–1797	พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด ข่าน กอญัร (พระองค์แรก)
• 1909–1925	พระเจ้าชาห์ อะห์หมัด ชาห์ กอญัร (พระองค์สุดท้าย)
นายกรัฐมนตรี
• 1906	Mirza Nasrullah Khan (คนแรก)
• 1923–1925	เรซา ปาห์ลาวี (คนสุดท้าย)
ประวัติศาสตร์
• สถาปนา	ค.ศ. 1785
• การปฏิวัติรัฐธรรมนูญ	5 สิงหาคม ค.ศ. 1906
• ปลดสภาร่างรัฐธรรมนูญ	31 ตุลาคม ค.ศ. 1925
สกุลเงิน	โตมัน (1789–1825) ควิราน (1825–1925) [1]
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์แซนด์ ราชวงศ์อาฟชาริยะห์ จักรวรรดิดุรรานี อิหร่านปาห์ลาวี จักรวรรดิรัสเซีย
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	อาร์มีเนีย  อาเซอร์ไบจาน  จอร์เจีย  อิหร่าน  อิรัก  รัสเซีย  เติร์กเมนิสถาน  ตุรกี  ปากีสถาน  อัฟกานิสถาน

ปฐมบท

ราชวงศ์กอญัรเป็นราชวงศ์ที่ยิ่งใหญ่ในยุคใหม่ และเป็นยุคที่นิกายชีอะห์ในอิหร่านอ่อนแอ

การก่อตั้งราชวงศ์

บทความหลัก: พระเจ้าชาห์โมฮัมหมัด ข่าน กอญัร

ราชวงศ์กอญัรใน ค.ศ. 1789 ปีที่มีพระเจ้าชาห์โมฮัมหมัด ข่าน กอญัร ขึ้นเป็นชาฮันชาห์แห่งราชวงศ์กอญัรพระองค์แรก

การบุกยึดจอร์เจีย และ ดินแดนคอเคซัส

การยึดกรุงTbilisi วาดโดย อัคฮา โมฮัมเม็ด ข่าน. ภาพจากBritish Library.

บทความหลัก: ยุทธการคซานิชี

ภายหลังจากการเสด็จสวรรคตของชาห์นาเดอร์ อาณาจักร Kartli และ Kakheti ได้ปลดแอกจากการปกครองของชาวอิหร่าน และรวมตัวเป็นราชอาณาจักร Kartli-Kakheti ภายใต้การปกครองของกษัตริย์นาม Heraclius II (Erekle II) ในปี 1762 ซึ่งระหว่างปี 1747 ถึง 1795 Erekle สามารถรักษาเอกราชไว้ได้ตลอดยุคของราชวงศ์แซนด์ เนื่องจากเกิดความวุ่นวายภายในอิหร่าน^[2] ต่อมาในปี 1783 Heraclius ได้นำอาณาจักรของพระองค์เข้าเป็นรัฐในอารักขาของจักรวรรดิรัสเซียโดยสนธิสัญญา Georgievsk ในช่วงทศวรรษท้ายๆของศตวรรษที่ 18 จอร์เจียได้กลายเป็นตัวแปรสำคัญของความสัมพันธ์ระหว่างรัสเซียและอิหร่าน ไม่เหมือนในรัชสมัยของปีเตอร์มหาราช แคทเธอรีนมหาราชินี ผู้ปกครองรัสเซียในเวลาต่อมา มองจอร์เจียเป็นจุดยุทธศาสตร์สำหรับนโยบายในภูมิภาคคอเคซัสของพระนาง และใช้จอร์เจียเป็นฐานปฏิบัติการต่อต้านอิหร่านและจักรวรรดิออตโตมัน^[3] ซึ่งทั้งคู่เป็นคู่แข่งทางภูมิรัฐศาสตร์ที่มีชายแดนติดต่อกับรัสเซียโดยตรง ยิ่งไปกว่านั้น เป็นแนวคิดที่ดีหากจะมีท่าเรือเพิ่มบนชายฝั่งจอร์เจียซึ่งติดต่อทะเลดำ^[4] กองทหารรักษาการณ์ของรัสเซียจำนวนสองกองพัน พร้อมด้วยปืนใหญ่สี่กระบอก ยาตราเข้าสู่เมืองทบิลีซีในปี 1784^[2] แต่ก็ได้ถอนทัพออก เนื่องจากการประท้วงอย่างรุนแรงของชาวจอร์เจียน เมื่อรัสเซียก่อสงครามต่อจักรวรรดิออตโตมันในปี 1787 ก็ได้เริ่มบุกจากแนวหน้าที่อื่น^[2]

การปฏิวัติรัฐธรรมนูญ

บทความหลัก: การปฏิวัติรัฐธรรมนูญอิหร่าน

พระฉายาลักษณ์ของพระเจ้าชาห์นัสเซอร์ อัลดิน ชาห์ กอญัร ปรากฏบนธนบัตรราคา 1 ควิราน.

การล่มสลายของราชวงศ์

อ้างอิง

1. علی‌اصغر شمیم، ایران در دوره سلطنت قاجار، ته‍ران‌: انتشارات علمی، ۱۳۷۱، ص ۲۸۷
2. Fisher et al. 1991, p. 328. sfn error: no target: CITEREFFisherAveryHamblyMelville1991 (help)
3. Mikaberidze 2011, p. 327. sfn error: no target: CITEREFMikaberidze2011 (help)
4. Fisher et al. 1991, p. 327. sfn error: no target: CITEREFFisherAveryHamblyMelville1991 (help)

แหล่งข้อมูลอื่น