วัดพิชยญาติการามวรวิหาร

วัดพิชยญาติการาม เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดวรวิหาร^[1] สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่เชิงสะพานพุทธ บริเวณที่เดิมเรียกว่าวงเวียนเล็ก ในแขวงสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน ตั้งอยู่ริมคลองบ้านสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน เดิมเป็นวัดร้าง แต่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) ครั้งมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาศรีพิพัฒน์ราชโกษา ได้ปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่ประมาณ พ.ศ. 2372 - 2375 ในรัชกาลที่ 3 เนื่องจากสมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อยขณะนั้นเป็นจางวางพระคลังสินค้า มีเรือสำเภาค้าขายกับจีน จึงได้นำอับเฉาเรือ กระเบื้องสี และหินมาจากจีน สถาปัตยกรรมวัดนี้มีลักษณะแบบไทยผสมจีน ซึ่งเป็นแบบพระราชนิยมในสมัยนั้น เมื่อบูรณะวัดเสร็จแล้ว ได้น้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 พระราชทานนามว่า "วัดพระยาญาติการาม" ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเปลี่ยนชื่อวัดใหม่เป็น "วัดพิชยญาติการาม"

วัดพิชยญาติการามวรวิหาร
วัดพิชยญาติการามวรวิหาร
ชื่อสามัญ	วัดพิชยญาติการามวรวิหาร, วัดพิชยญาติ, วัดพระยาญาติการาม
ที่ตั้ง	แขวงสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นโท ชนิดวรวิหาร
นิกาย	มหานิกาย ธรรมยุตินิกาย (ถึง พ.ศ. 2485)
สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

"พระสิทธารถ" หรือ "หลวงพ่อสมปรารถนา" ภายในพระอุโบสถ วัดพิชยญาติการามวรวิหาร

รอยพระบาท 4 พระองค์

ปูชนียวัตถุและถาวรวัตถุที่สำคัญของวัด

พระอุโบสถ สร้างเป็นศิลปะแบบจีน ไม่มีช่อฟ้า ใบระกา เนื่องจากสมัยก่อนเป็นวัดอยู่ในสวน จึงสร้างเพื่อหลบบรรดากิ่งไม้ ผลไม้ที่จะหล่นหรือหักไปกระทบหลังคาพระอุโบสถได้ องค์พระประธานในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปปั้น ปางมารวิชัย เป็นพระพุทธรูปโบราณรุ่นเดียวกับพระพุทธชินราชชินศรี โดยอัญเชิญมาจากวัดพระวิหาร หลวงเมืองพิษณุโลก นามว่า "พระสิทธารถ" หรือที่ชาวบ้านทั่วไปจะเรียกท่านว่า "หลวงพ่อสมปรารถนา" ซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของพุทธศาสนิกชนจำนวนมาก

พระพุทธรูปประดิษฐานหน้าองค์พระประธาน เป็นพระพุทธรูป ปางมารวิชัย โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงหล่อเมื่อ พ.ศ. 2465 นามว่า พระวรวินายก

พระปรางค์องค์ใหญ่ วัดโดยรอบ 33 วา 2 ศอก ส่วนสูงตลอดยอดนภศูล 21 วา 1 ศอก 10 นิ้ว เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปั้น 4 องค์ หันพระพักตร์ไปสู่สี่ทิศ มีพระปรางค์องค์เล็ก 2 องค์ ขนาดวัดโดยรอบ 15 วา ส่วนสูงตลอดนภศูล 11 วา 1 ศอก 1 คืบ 2 กระเบียด ทิศตะวันออกเป็นที่ ประดิษฐานพระโพธิสัตว์พระศรีอาริย์ องค์ทิศตะวันตกเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง 4 รอย จำหลักด้วยแผ่นศิลา สัณนิฐานกันว่าเป็นของเก่า แต่ไม่ทราบว่านำมาจากที่ไหน

นอกจากนี้แล้วยังเป็นที่รู้จักกันดีว่า แม่ชีทศพร เทวาพิทักษ์ธรรม (หรือธนพร) อาศัยอยู่ที่วัดนี้

• 
  พระพุทธเจ้าสี่พระองค์บนพระปรางค์องค์ใหญ่
• 
  พระศรีอาริยเมตไตรยบนพระปรางค์ด้านทิศตะวันออก
• 
  พระอุโบสถ
• 
  พระปรางค์

ลำดับเจ้าอาวาส

ลำดับ	นาม	ดำรงตำแหน่ง (พ.ศ.)
1.	พระปรากรมมุนี
2.	พระเมธาธรรมรส (ถิ่น)
3.	พระเมธาธรรมรส (เอี่ยม ป.ธ.7)
4.	พระพุทธิวิริยาภรณ์ (น้อย)
5.	พระวิเชียรกระวี (เอี่ยม ป.ธ.4)
6.	พระอริยกระวี (พลับ ป.ธ.4)
7.	พระสาสนโสภณ (อ่อน อหึสโก) ป.ธ.7	2430 - 2444
8.	พระราชเมธี (ท้วม กณฺณวโร ป.ธ.5)
9.	พระเขมาภิมุขธรรม (อิ่ม)
10.	พระเมธาธรรมรส (เสาร์ โสริโย ป.ธ.5)
-	คณะกรรมการปกครอง[# 1]	2484
11.	พระญาณกิตติ (สมศักดิ์ สิริวณฺโณ) ป.ธ.5
รักษาการ	พระมหาโพธิวงศาจารย์ (สาลี อินฺทโชโต)	2505 - 2508
12.	พระวิสุทธิวงศาจารย์ (สุง ธญฺญาโภ) ป.ธ.6	2508 - 2534
13.	พระราชธรรมสุนทร (ฉ่อง ถาวโร) ป.ธ.8	2535 - 2539
14.	สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม) ป.ธ.9	2540 - 2562
รักษาการ	พระราชรัตนมุนี (บุญเทียม ญานินฺโท) ป.ธ.8	2562 - 2565
15.	พระราชพิพัฒนโกศล (ประสิทธิ์ ปริยัตฺติธารี) ป.ธ.7	19 กุมภาพันธ์ 2565 - ปัจจุบัน

หมายเหตุ

1. นำโดย พระมหาโพธิวงศาจารย์ (สาลี อินฺทโชโต)

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง เก็บถาวร 2011-11-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๒, ตอน ๐ ก, ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๘, หน้า ๒๙๑

แหล่งข้อมูลอื่น

• การศึกษาสถาปัตยกรรมวัดพิชัยญาติการาม โดย บัญชา นาคทอง
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ วัดพิชยญาติการามวรวิหาร
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13.732647°N 100.497303°E / 13.732647; 100.497303