พระเจ้าญองย่าน

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ สีหสุระ (แก้ความกำกวม)

พระเจ้าญองย่าน (พม่า: ညောင်ရမ်းမင်း, ออกเสียง: [ɲàʊ̯ɰ̃.jáɰ̃ mɪ́ɰ̃]) เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์ตองอูครองราชย์เป็นพระเจ้าอังวะระหว่างปี ค.ศ. 1599–1605 พระองค์ถูกเรียกว่าเป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ตองอูยุคฟื้นฟู หรือ ราชวงศ์ตองอูยุคหลังหรือราชวงศ์ญองย่าน เพื่อเริ่มกระบวนการรวมชาติอีกครั้งภายหลังการล่มสลายของอาณาจักรตองอู

พระเจ้าสีหสุรมหาธัมมราชา
พระเจ้าอังวะ
ครองราชย์	19 ธันวาคม พ.ศ. 2142 - 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2148
ราชาภิเษก	25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2143
ก่อนหน้า	พระเจ้ามังรายกะยอชวาที่ 2
ถัดไป	พระเจ้าอะเนาะเพะลูน
พระราชสมภพ	8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2098 ติ๊ส่า (แปลว่า สัจจา)
สวรรคต	5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2148 (49 พรรษา) ตี่บอ รัฐฉาน​
พระราชบุตร	พระเจ้าอะเนาะเพะลูน พระเจ้าตาลูน
ราชวงศ์	ราชวงศ์ตองอู
พระราชบิดา	พระเจ้าบุเรงนอง
พระราชมารดา	พระนางขิ่นพเยซอน

พระราชโอรสในพระเจ้าบุเรงนองที่ประสูติแต่พระมเหสี พระเจ้าญองย่านค่อย ๆ ขยายพระราชอำนาจในพม่าตอนบน ในช่วงกลาง คริสต์ทศวรรษ 1590

พระราชประวัติ

พระเจ้าญองย่านทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน ค.ศ. 1555 มีพระนามเดิมว่าติ๊ส่า เป็นพระราชโอรสพระองค์เล็กในพระเจ้าบุเรงนอง ที่ประสูติแต่พระสนมคือพระนางขิ่นพเยซอน จึงเป็นพระราชอนุชาต่างพระราชมารดากับพระเจ้านันทบุเรง ได้รับแต่งตั้งให้ครองเมืองญองย่านจึงทรงพระนามว่าเจ้าญองย่านมานับแต่นั้น^[1][2]

เมื่อพระเจ้านันทบุเรงสิ้นพระราชอำนาจจนต้องลี้ภัยไปประทับที่ตองอู เจ้าญองย่านซึ่งยึดครองอังวะอยู่ จึงสถาปนาพระองค์เป็นพระเจ้าอังวะพระนามว่าพระเจ้าสีหสุรมหาธัมมราชา ประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1600^[3][4]

ทางประวัติศาสตร์ได้เรียกยุคของพระองค์ว่าเป็น "ยุคญองย่าน" หรือ "ราชวงศ์ตองอูยุคหลัง" เพราะเป็นยุคสมัยที่ราชวงศ์ตองอูได้รื้อฟื้นและสถาปนาความเป็นศูนย์กลางอำนาจทางการเมืองในแถบนี้ขึ้นมาอีกครั้งในช่วงเวลาสั้น ๆ หลังล่มสลายไปจากการสวรรคตของพระเจ้าบุเรงนองและพระเจ้านันทบุเรงก่อนหน้านั้น

พระองค์สวรรคตเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน ค.ศ. 1605 ที่รัฐฉาน ระหว่างทรงทำสงครามกับหัวเมืองไทใหญ่ พระราชโอรสที่สืบราชสมบัติต่อคือพระเจ้าอะเนาะเพะลูน

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าญองย่าน
4. เมงเยสีหตู                             2. พระเจ้าบุเรงนอง                                   1. พระเจ้าญองย่าน                                         3. พระนางขิ่นพเยซอน

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. (Hmannan Vol. 3 2003: 57): Friday, 7th waxing of Tabaung 942 ME = Wednesday, 8 February 1581
2. Hmannan Vol. 3 2003: 57
3. (Hmannan Vol. 3 2003: 122): Friday, 12th waxing of Tabuang 961 ME = 25 February 1600.
4. Maha Yazawin Vol. 3 2006: 114

บรรณานุกรม

• Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
• Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
• Royal Historical Commission of Burma (1829–1832). Hmannan Yazawin (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.

ก่อนหน้า		พระเจ้าญองย่าน		ถัดไป
พระเจ้านันทบุเรง		พระมหากษัตริย์พม่า (อาณาจักรพม่ายุคที่ 2) (ค.ศ. 1599–1605)		พระเจ้าอะเนาะเพะลูน
พระเจ้ามังรายกะยอชวาที่ 2		พระเจ้าอังวะ (ค.ศ. 1599–1605)		พระเจ้าอะเนาะเพะลูน