ผักกาดหัว

ผักกาดหัว (ชื่อวิทยาศาสตร์: Raphanus sativus subsp. longipinnatus) หรือชื่ออื่น ๆ เช่น หัวผักกาด, หัวไช้เท้า (จีนตัวย่อ: 菜头; จีนตัวเต็ม: 菜頭; พินอิน: cài tóu เพ็งอิม: cai3 tao5) หรือ หัวไชเท้า เป็นสปีชีส์ย่อยของ ผักกาดหัวสีแดง (R. sativus) ^[1] ในอาหารญี่ปุ่นหัวไช้เท้าดิบมาขูดฝอยลงในซีอิ๊วและซอสต่าง ๆ ใช้เป็นน้ำจิ้ม ใส่ในต้มเค็ม และนิยมต้มปลาหมึกสดกับผักกาดหัวเพื่อช่วยให้เนื้อปลาหมึกนุ่มน่ารับประทาน^[2] ชาวจีนนำมาดองแล้วตากแห้งเป็นหัวไช้โป๊ ใช้กินกับข้าวต้ม แกงจืดหรือผัดไข่ หัวผักกาดขาวสดในอาหารจีนใช้ใส่ในแกงจืด ขนมหัวผักกาด ในอาหารไทยใช้ทำแกงจืด แกงส้ม ในอาหารกัมพูชาใช้เป็นผักสด กินกับน้ำพริกปลาร้าผัด ในอาหารพม่านำไปทำส้มตำ ดองแล้วนำมายำ ในอาหารเกาหลีใช้ทำกิมจิ ในอาหารเวียดนามใช้ซอยใส่ในน้ำจิ้มต่าง ๆ ใส่ในต้มจืด ต้มเค็ม^[3]

ผักกาดหัว
ผักกาดหัว (สีขาว)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Rosids
อันดับ:	Brassicales
วงศ์:	Brassicaceae
สกุล:	Raphanus
สปีชีส์:	R.  sativus
สปีชีส์ย่อย:	R.  sativus subsp. longipinnatus[1]
Trinomial name
Raphanus sativus subsp. longipinnatus L.

ชาวจีนโบราณนำผักกาดหัวมาใช้รักษาโรคหัดในเด็ก^[2]

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

“ไดคอนซากุระจิมะ” หัวไชเท้าที่ใหญ่ที่สุดในโลก!^[4]

รากหัวไซเท้ามีลักษณะทรงกลมรูปทรงกระบอก หรือ รูปกรวยยาว หรือรูปทรงอื่นๆ ตามสายพันธุ์ หัวมีสีขาวจนถึงสีแดง เป็นส่วนที่นำมาประกอบอาหาร ส่วนปลายของรากหรือหัวมีรากฝอยขนาดเล็กแทงดิ่งลงด้านล่าง

ลำต้นหัวไชเท้ามีขนาดสั้น กลม และเป็นข้อสั้น ไม่มีกิ่งก้าน แทงออกบริเวณตรงกลางหรือรากของหัวไชเท้า

ใบหัวไซเท้า เป็นใบเดี่ยว แทงออกบริเวณข้อของลำต้น มีทั้งชนิดที่ขอบใบเรียบ และขอบใบเว้าลึก

ดอกหัวไชเท้า เป็นดอกสมบูรณ์เพศ เจริญออกจากกลางลำต้น มีก้านดอกยาว 50-100 ซม. ดอกมีสีขาวหรือขาวอมม่วง ประกอบด้วยกลีบเลี้ยง 5 อัน เรียงตัวเป็น 2 ชั้น ส่วนกลีบดอกมี 5 อัน มีต่อมน้ำหวานที่ฐานกลีบ ภายในดอกมีเกสรตัวผู้ 6 อัน และเกสรตัวเมีย 1 อัน ดอกบานในช่วงเช้า

ฝักของหัวไชเท้า ยาวประมาณ 2-6 ซม. มีสีเขียวเข้ม ฝักจะแก่จากด้านล่างขึ้นด้านบน เมื่อฝักแก่จะมีสีน้ำตาลเทา เนื้อฝักค่อนข้างแข็ง ไม่มีรอยแตกตามรอยตะเข็บ ภายในมีเมล็ดประมาณ 1-10 เมล็ด เมล็ดมีลักษณะกลม สีน้ำตาลถึงสีน้ำตาลแดง บางพันธุ์เป็นสีเหลือง ขนาดเมล็ดประมาณ 3 มม.^[5]

อ้างอิง

1. Mish, Frederick C., Editor in Chief. “Daikon.” Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary. 9^th ed. Springfield, MA: Merriam-Webster Inc., 1985. ISBN 0-87779-508-8, ISBN 0-87779-509-6 (indexed), and ISBN 0-87779-510-X (deluxe).
2. หน้า 22 เกษตร, ผักกาดหัว. "เรื่องน่ารู้". เดลินิวส์ฉบับที่ 24,448: วันจันทร์ที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2559 แรม 3 ค่ำ เดือน 10 ปีวอก
3. นิดดา หงส์วิวัฒน์. หัวผักกาดขาว. ครัว. ปีที่ 20 ฉบับที่ 240 มิถุนายน 2557
4. ""ไดคอนซากุระจิมะ" หัวไชเท้าที่ใหญ่ที่สุดในโลก!".
5. "หัวไชเท้าหรือหัวผักกาดขาว".