![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Herpes_zoster_neck.png/640px-Herpes_zoster_neck.png&w=640&q=50)
งูสวัด
โรคติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง / From Wikipedia, the free encyclopedia
โรคงูสวัด (อังกฤษ: shingles, herpes zoster) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง ผู้ป่วยจะมีผื่นเป็นตุ่มน้ำและมีอาการเจ็บแสบเป็นบริเวณเฉพาะที่ มักขึ้นเป็นแถบที่ด้านใดด้านหนึ่งของลำตัวหรือใบหน้า ช่วง 2-4 วันก่อนมีผื่นมักจะมีอาการแสบคันหรือชาบริเวณที่จะมีผื่นขึ้น อาการอื่นๆ มักมีเพียงเล็กน้อย เช่น ไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ผื่นมักหายเองได้ใน 2-4 สัปดาห์ ผู้ป่วยบางรายจะมีอาการปวดเส้นประสาทในบริเวณที่เคยเป็นผื่น ซึ่งอาจคงอยู่ได้เป็นเวลาหลายเดือนหรือหลายปี เรียกว่า ปวดเส้นประสาทเหตุงูสวัด (postherpetic neuralgia) ในรายที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องอาจมีผื่นขึ้นได้หลายตำแหน่ง หากเป็นที่ดวงตาอาจทำให้ตาบอดได้
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
งูสวัด | |
---|---|
ชื่ออื่น | Shingles, zoster, herpes zoster, zona |
![]() | |
ผู้ป่วยโรคงูสวัด มีรอยโรคเป็นตุ่มน้ำใสที่คอ | |
สาขาวิชา | ตจวิทยา |
อาการ | ผื่นตุ่มน้ำขึ้นเป็นแถบ มีอาการเจ็บปวด[1] |
ภาวะแทรกซ้อน | ปวดเส้นประสาทเหตุงูสวัด [1] |
ระยะดำเนินโรค | 2–4 สัปดาห์[2] |
สาเหตุ | ไวรัสวาริเซลลาซอสเตอร์ (VZV)[1] |
ปัจจัยเสี่ยง | อายุมาก, ภูมิคุ้มกันบกพร่อง, เคยเป็นอีสุกอีใสเมื่ออายุน้อยกว่า 18 เดือน[1] |
วิธีวินิจฉัย | วินิจฉัยจากอาการ[3] |
โรคอื่นที่คล้ายกัน | เริม, อาการปวดเค้นหัวใจ, แมลงกัดต่อยs[4] |
การป้องกัน | วัคซีนงูสวัด[1] |
ยา | อะไซโคลเวียร์ (ให้ตั้งแต่เริ่มแสดงอาการ), ยาแก้ปวด[3] |
ความชุก | 33% (ตลอดชีวิต)[1] |
การเสียชีวิต | 6,400 (นับรวมจากอีสุกอีใสด้วย)[5] |
งูสวัดเกิดจากการกำเริบขึ้นของเชื้อไวรัสวาริเซลลาซอสเตอร์ (VZV) ที่คงอยู่ในร่างกายของผู้ป่วย เชื้อนี้หากได้รับครั้งแรกจะแสดงอาการเป็นโรคอีสุกอีใส เมื่อหายจากอีสุกอีใสแล้วไวรัสอาจคงอยู่ในเซลล์ประสาทได้ในสภาพไม่ทำงาน เมื่อไวรัสกลับมาเพิ่มจำนวนอีกครั้งก็จะแพร่จากตัวเซลล์ประสาทไปยังปลายประสาทที่ผิวหนัง ทำให้เกิดผื่นตุ่มน้ำ ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดไวรัสกำเริบนี้มีหลายอย่างเช่น อายุมาก ภูมิคุ้มกันบกพร่อง และการติดโรคอีสุกอีใสก่อนอายุ 18 เดือน กลไกของการที่ไวรัสสามารถคงอยู่ในร่างกายได้และสามารถกำเริบกลับเป็นงูสวัดได้นั้นยังไม่เป็นที่เข้าใจแน่ชัด หากผู้ที่ไม่เคยสัมผัสเชื้อมารับเชื้อจากผื่นงูสวัดอาจทำให้ป่วยเป็นโรคอีสุกอีใส แต่จะไม่ทำให้เป็นงูสวัด การวินิจฉัยส่วนใหญ่ทำได้โดยดูจากอาการและอาการแสดงของผู้ป่วย ไวรัสวาริเซลลาซอสเตอร์นี้เป็นเชื้อคนละชนิดกับไวรัสเฮอร์ปีส์ซิมเพล็กซ์หรือไวรัสเริม แต่ทั้งสองชนิดนี้เป็นไวรัสในแฟมิลีเดียวกัน
วัคซีนของเชื้อนี้ลดโอกาสการเกิดงูสวัดได้ 50-90% ขึ้นกับชนิดวัคซีน นอกจากนี้แล้วยังลดโอกาสการปวดเส้นประสาทเหตุงูสวัดได้ และลดความรุนแรงของโรคได้ด้วย ยาต้านไวรัสเช่นอะไซโคลเวียร์สามารถลดความรุนแรงและระยะเวลาของการเป็นโรคได้ หากได้เริ่มยาภายในเวลา 72 ชั่วโมง หลังผื่นขึ้น ยังไม่มีหลักฐานสนับสนุนว่าการใช้ยาต้านไวรัสหรือการใช้สเตอรอยด์จะลดโอกาสเกิดอาการปวดเส้นประสาทได้ ยาแก้ปวดต่างๆ เช่น พาราเซตามอล ยาแก้อักเสบชนิดไม่ใช่สเตอรอยด์ และยาแก้ปวดอนุพันธุ์ฝิ่น สามารถช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดจากโรคได้ โดยเฉพาะในระยะเฉียบพลัน
มีการประมาณไว้ว่ามนุษย์ประมาณหนึ่งในสามจะได้ป่วยเป็นโรคงูสวัดสักครั้งหนึ่งในชีวิต โรคนี้ส่วนใหญ่จะพบในคนอายุมาก แต่ในเด็กก็สามารถเป็นได้เช่นกัน จำนวนผู้ป่วยรายใหม่ต่อปีอยู่ที่ประมาณ 1.2-3.4 ต่อ 1000 คน-ปี ในกลุ่มคนสุขภาพดี และจะอยู่ที่ 3.9-11.8 ต่อ 1000 คน-ปี ในกลุ่มคนอายุมากกว่า 65 ปี ในผู้ที่มีอายุ 85 ปี ประมาณครึ่งหนึ่งจะเคยเป็นโรคนี้มาแล้ว และจำนวนไม่ถึง 5% จะเคยเป็นมาแล้วมากกว่าหนึ่งครั้ง โรคนี้เป็นที่รู้จักดีมาตั้งแต่สมัยโบราณ