การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำ
From Wikipedia, the free encyclopedia
การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำ (อังกฤษ: Aquaculture) หรือที่เรียกว่าเป็นเกษตรกรรมในน้ำ (อังกฤษ: aquafarming) คือการทำฟาร์มสิ่งมีชีวิตในน้ำเช่นปลา สัตว์พวกกุ้งกั้งปู สัตว์จำพวกหอยและปลาหมึก และพืชน้ำ (หมายถึง พืชที่ขึ้นอยู่ในน้ำโดยอาจจะจมอยู่ใต้น้ำทั้งหมด หรือโผล่บางส่วน ขึ้นมาอยู่เหนือน้ำ ลอยอยู่ที่ผิวน้ำหรือเป็นพืชที่ขึ้นอยู่ตามริมน้ำ ชายตลิ่ง นอกจากนี้ก็ยังรวมถึงพืชที่เจริญเติบโตอยู่ในบริเวณที่ลุ่มน้ำขังแฉะอีกด้วย สามารถจำแนกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ Microphytes และ Macrophytes)[2][3] การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำเกี่ยวข้องกับการเพาะเลี้ยงประชากรน้ำจืดและน้ำเค็มภายใต้สภาวะควบคุม และเป็นกิจกรรมที่ไม่เหมือนการประมงเชิงพาณิชย์ซึ่งเป็นการจับปลาที่อยู่ตามธรรมชาติหรือปลาป่า (อังกฤษ: wild fish)[4] พูดกว้าง ๆ การจับปลาที่มีเหงือก (อังกฤษ: finfish) และ ปลาที่มีเปลือก (อังกฤษ: shellfish) เป็นแนวความคิดที่คล้ายกับการล่าสัตว์และการรวบรวม ในขณะที่การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำจะคล้ายกับเกษตรกรรม[5] การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในทะเล (อังกฤษ: Mariculture) หมายถึงการเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในสภาพแวดล้อมทางทะเลและในแหล่งที่อยู่อาศัยในใต้น้ำ
ตาม FAO การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำ "เป็นที่เข้าใจกันว่าหมายถึงการทำฟาร์มของสิ่งมีชีวิตในน้ำรวมทั้งปลา หอย กุ้งและพืชน้ำ การทำฟาร์มหมายถึงบางรูปแบบของการแทรกแซงในกระบวนการเลี้ยงเพื่อเพิ่มการผลิต เช่นการเลี้ยงด้วยจำนวนประชากรปลาปกติ การให้อาหาร การป้องกันนักล่า ฯลฯ การทำฟาร์มนอกจากนี้ยังหมายถึงการเป็นเจ้าของโดยบุคคลหรือองค์กรของประชากรที่มีการเพาะเลี้ยง"[6] ผลผลิตตามรายงานจากการดำเนินงานเพาะเลี้ยงระดับโลกจะจัดหาครึ่งหนึ่งของปลาและกุ้งหอยที่มีการบริโภคโดยตรงโดยมนุษย์[7] อย่างไรก็ตาม มีปัญหาเกี่ยวกับความน่าเชื่อถือของตัวเลขที่อยู่ในรายงาน[8] นอกจากนี้ในทางปฏิบัติการเพาะเลี้ยงในปัจจุบันผลิตภัณฑ์จากหลายปอนด์ของปลาที่จับได้ตามธรรมชาติ ถูกนำมาใช้ในการผลิตเพียงหนึ่งปอนด์ของปลากินปลาเป็นอาหาร (อังกฤษ: piscivorous) เช่นปลาแซลมอน[9]
การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์น้ำเฉพาะอย่างเช่นการเลี้ยงปลา การเลี้ยงกุ้ง การเลี้ยงหอยนางรม เพาะเลี้ยงสัตว์และพืชในทะเล, algaculture (เช่นการเลี้ยงสาหร่ายทะเล) และการเพาะเลี้ยงปลาสวยงาม วิธีการเฉพาะจะได้แก่ การเพาะเลี้ยงไม่ใช้ดิน (อังกฤษ: aquaponics) และเพาะเลี้ยงแบบหลายโภชนาการแบบบูรณาการ ซึ่งทั้งสองอย่างบูรณาการการเลี้ยงปลาและการทำฟาร์มพืช