![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/2018_Austrian_Grand_Prix_turn_1_%252843147259711%2529.jpg/640px-2018_Austrian_Grand_Prix_turn_1_%252843147259711%2529.jpg&w=640&q=50)
Формула 1
Пойгаи автомобилҳо бо чархҳои кушод / From Wikipedia, the free encyclopedia
«Формула 1» (англ. Formula One) — пойгаи автомобилҳо бо чархҳои кушод, ки аз ҷониби Федератсияи Байналмилалии Автомобил (FIA) иҷозат дода шудааст[1].
Калимаи "формула" дар сарлавҳа маҷмӯи қоидаҳоро ифода мекунад, ки бояд мошинҳои ҳамаи иштирокчиён ба онҳо мутобиқат кунанд[2]. Аз соли 1950 то 1980 Чемпионати ҷаҳон барои ронандагон (англ. World Championship for Drivers), баргузор гардид, ки онро соли 1981 Чемпионати ҷаҳонии Формула 1 (англ. Formula 1 World Championship), иваз кард, ки баъдтар номи муосири худро гирифт: FIA Formula One World Championship. Мусобиқа аз ҷониби Федератсияи Байналмилалии Автомобил идора карда мешавад, ки айни замон Formula One Group масъули таблиғ аст. Чемпионати ҷаҳон ҳар сол баргузор мешавад ва аз марҳилаҳои алоҳида иборат аст, ки мақоми Гран-при доранд, дар охири сол натиҷаҳои мусобиқа бо назардошти миқдори холҳои бадастовардашуда дар мавсим ҷамъбаст карда мешаванд. Дар Формула 1 ҳам халабонҳои инфиродӣ (барои унвони қаҳрамонӣ) ва ҳам дастаҳо (барои Ҷоми конструкторон) рақобат мекунанд.
Таҷҳизоти ширкаткунандагон бояд ба қоидаҳои техникии Формула 1 мутобиқат кунад ва аз санҷиши зарба гузарад. Дастаҳои ширкаткунанда дар мусобиқаҳои Формула 1 дар Гран При аз мошинҳои пойгаи истеҳсоли худ истифода мебаранд. Ҳамин тавр, вазифаи дастаҳо на танҳо аз он иборат аст, ки ронандаи тезкор ва ботаҷрибаро ба кор қабул карда, дуруст ба роҳ мондан ва нигоҳубини мошинро таъмин намояд, балки умуман аз лоиҳакашӣ ва сохтани мошин иборат аст. Аммо истисноҳо вуҷуд доранд. Масалан, шасси дастаҳои Red Bull Racing ва Scuderia Toro Rosso (аз соли 2020 Scuderia Alpha Tauri) то соли 2009 хеле монанд буданд, тақрибан якхела буданд. Онҳо аз ҷониби Red Bull Technology тарҳрезӣ ва сохта шудаанд, зеро ҳарду даста ва ширкати истеҳсолкунанда ба Red Bull GmbH тааллуқ доранд.
Вақте ки дастаҳо мошинҳоро бо технологияи худ месозанд ва аз сабаби сатҳи баланди рақобат байни дастаҳо, Формула 1 пайваста қарорҳои аслии техникиро ҷорӣ мекунад, ки ба пешрафти ҳам мошинҳои пойга ва ҳам мошинҳои роҳ оварда мерасонад[3].