Таробарӣ (форсӣ: ترابری) ё ҳамлу нақл — яке аз муҳимтарин бахшҳои иқтисод аст ва раванди бурдану овардани мусофирҳо, колоҳо ё борҳо аз ҷое ба ҷое бо таробарҳо ё василаҳои нақилияро мегӯянд.
«Таробарӣ» баробари форсии истилоҳи англ. «transportation» (аз лот. trans — «таро-» ва portare — «бурдан») аст, ки аз пешванди «таро-» ва исми масдари «барӣ» аз феъли «бурдан» сохта шуда ва маънияш «ҳамлу нақли коло ё мусофир аз ҷое ба ҷои дигар аст». «Таро-» дар ин истилоҳ бо «trans-» дар корбурду маънӣ ҳамсон аст ва бар «ҳаракат аз як сӯ ба сӯи дигар» далолат мекунад. Он аз «taro-» дар забони авестоӣ гирифта шуда, ки маънояш «аз як сӯ» буда ва ҳамчунин решаи «tar-», ки дар вожаи авестоии «vitara-» ба маънии «гудор; гузаргоҳ» ба кор рафта, ба маънии «гузаштан» ва «бад-он сӯ рафтан» аст[1].
Аз ин вожа дар забони бохтарӣ исми «ταρο» рӯида, ки дар ҷойноми Тармиз боз мондааст: он дар забони балхӣ «ταρμιδο» буда, ки аз «*tara-maiθа-» дар эронии бостон ба маънии «гузаргоҳ» рӯидааст. Тармиз аз қадим яке аз муҳимтарин гузаргоҳҳои рӯди Ому будааст. Ҳамин вожа дар забонҳои шуғнӣ-рӯшонӣ ба гунаи «тарӯ / тарав» боз мондааст.
Таробарӣ вобаста ба равиши бурдану овардани мусофирҳо ва бору колоҳо чанд намуд мешавад:
- Таробарии ҳавоӣ — ҳамлу нақл бо ҳавопаймоҳо, чархболҳо ва дигар ҳавогардҳо;
- Таробарии заминӣ — ҳамлу нақл бо худравҳо, қаторҳо, утубусҳо ва дигар таробарҳои борӣ ва мусофирбарӣ;
- Таробарии обӣ — ҳамлу нақл бо киштиҳо ва зердарёиҳо;
- Таробарии кайҳонӣ — ҳамлу нақл бо моҳворабарҳо, кайҳонпаймоҳо.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
