From Wikipedia, the free encyclopedia
Африқои Марказӣ, Африқои Экваторӣ, — ноҳияи табиӣ дар қораи Африқо.
Як қисми масоҳати Африқоро аз Уқёнуси Атлантик то нишебаҳои ғарбии паҳнкӯҳи Африқои Шарқӣ, байни 70 а. ш. ва 130 а. ҷ., инчунин ҷазираҳои оташфишони халиҷи Гвинеяро дар бар мегирад.
Релйефаш ба се қисм ҷудо мешавад: 1) Пастхамии Конго (аз сатҳи баҳр 300–500 м баланд) – қисми зиёдашро ҳамвориҳо ташкил медиҳанд, ки аз ҷинсҳои таҳшин таркиб ёфтаанд. 2) Баландиҳои канорӣ – дар шарқ Азанде ва ё Банда, дар ғарб баландиҳои Гвинеяи Ҷанубӣ, дар ҷануб баландии Лунда-Шаба ва паҳнкӯҳи Ангола (дар шимол ва ғарб 500–1000 м, дар ҷануб беш аз1000 м баланд); дар ин ҷойҳо пенепленҳои пасту баланд (ноҳамвор) ва суффакӯҳҳо зиёдтаранд. Қисми зиёди сатҳаш аз таҳкурсии булӯрии қадим иборат аст. Махсусан релйефи атрофи вулкани оташфишони амалкунандаи Камерун (4070 м) хеле ноҳамвор мебошад. 3) Пастии аккумулятивии назди Атлантик. Иқлими байни 30 а. ш. ва 20–30 а. ҷ. истивоӣ, ҳамеша сернам, бориши солона бештар аз 1500 мм (дар нишебҳои ғарбии Камерун аз 1000 мм зиёд); ба самти Шимол ва Ҷануб – субистивоӣ, тобистонаш сербориш (бориши солона беш аз 1000 мм), соҳили Уқёнуси Атлантик аз димоғаи Лопес ба самти ҷануб – тропикӣ; бориш – 200–300 мм. Ҳарорати тамоми ҳудудаш гарм (250, 280С).
Дарёҳо бисёр ва пуробтарин Дарёҳои калон: Конго бо шохобҳояш (Убанги, Касаи ва ғайра), Санага, Огове, Кванза, ки онҳо захираи ғании барқи обӣ доранд.
Дар минтақаи иқлими истивоӣ бешазори ҳамешасабзи истивоӣ, дар шимол ва ҷануб, ки мавсими хушк доранд, бешаҳои баргрезу ҳамешасабз ва даштҳои сералаф вомехӯранд. Баландии Лунда-Шаба бешаҳои баргрези даштӣ дорад. Аз резишгоҳи дарёи Конго ба ҷануб даштҳои муқаррарӣ ва биёбонгашта, дар поёноби дарёҳо бешазори мангро паҳн шудаанд. Кӯҳи Камерунро беша ва марғзори кӯҳӣ пӯшондааст.
Олами ҳайвоноти Африқои Марказӣ ғанӣ ва гуногун аст. Бисёрии ҳайвоноти бешаҳои истивоӣ дар болои дарахтон зиндагӣ мекунанд. Дар бешазор ғайр аз парандагон ҳашарот ва кӯршабпаракҳо, санҷоб, маймунҳои антар, баҳмути пакана, як намуди гуроз, ламантин (дар соҳилҳои дарё) ва ғайра вомехӯранд.[1]
Ин мақола ё фасл тарҷумаи нопурра аз забони хориҷаро дорад. |
Notable Central African supra-regional organizations include the Lake Chad Basin Commission and the Economic Community of Central African States.
Christianity and African Traditional Religion are the predominant religions in Central Africa. Islam is also practiced in some areas in Chad and the Central African Republic.
Ном | Пойтахт | Асъор | Забони расмӣ | Масоҳат (км2) | Аҳолӣ |
---|---|---|---|---|---|
Ангола | Луанда | Kwanza | Portuguese | 1,246,700 | 20,609,294 |
Камерун | Yaoundé | Central African CFA franc | French, English | 475,442 | 20,129,878 |
Ҷумҳурии Африқои Марказӣ | Бангуи | Central African CFA franc | Sango, French | 622,984 | 4,576,000 |
Чад | N'Djamena | Central African CFA franc | French, Arabic | 1,284,000 | 11,274,106 |
Ҷумҳурии Демократии Конго | Kinshasa | Congolese franc | French | 2,344,858 | 69,575,000 |
Конго | Brazzaville | Central African CFA franc | French | 342,000 | 4,366,266 |
Гвинеяи Экваторӣ | Малабо | Central African CFA franc | Spanish, French | 28,051 | 740,000 |
Габон | Libreville | Central African CFA franc | French | 267,668 | 1,576,665 |
Сан Томе ва Принсипи | São Tomé | São Tomé and Príncipe Dobra | Portuguese | 964 | 179,506 |
Due to common historical processes and widespread demographic movements between the countries of Central Africa before the Bantu Migration into much of southern Central Africa, the cultures of the region evidence many similarities and interrelationships. Similar cultural practices stemming from common origins as largely Nilo-Saharan or Bantu peoples is also evident in Central Africa including in music, dance, art, body adornment, initiation and marriage rituals.
Some major ethnic groups in Central Africa are as follows:
Name | Family | Language | Region | Country | Population (million) | Notes |
---|---|---|---|---|---|---|
Sara | Nilo-Saharan, Central Sudanic | Sara | Chad Basin | Chad, Cameroon | 3.5 | |
Gbaya | Niger-Congo, Ubangian | Gbaya language | Chad Basin | Central African Republic | 1.5 | |
Zande | Niger–Congo, Ubangian | Zande | Chad Basin | South Sudan, Democratic Republic of Congo | 1-4 | |
Kanuri | Nilo-Saharan, Western Saharan | Kanuri | Chad Basin | Eastern Nigeria, | 10 | |
Banda | Niger-Congo, Ubangian | Banda language | Chad Basin | Central African Republic | 1.5 | |
Luba | Niger-Congo, Bantu | Luba language | Sub-Equatorial | Democratic Republic of Congo | 10-15 | |
Mongo | Niger-Congo, Bantu | Mongo language | Sub-Equatorial | Democratic Republic of Congo | 10-15 | |
Kongo | Niger-Congo, Bantu | Kongo language | Sub-Equatorial | Democratic Republic of Congo, Angola, Republic of Congo | 10 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.